Уладзімір Някляеў: Наскрозь

— Ты што!
То ж дзеці!!
Гнат!!!

...Я вырастаў з дзіцячых апранах
Хутчэй, чым травы ў лета вырасталі.
Ды не ў дакор
за рост не па гадах
Абновы мне гады ў рады спраўлялі.

Ну што пашыеш з лахманоў вайны?
Якія ў вёсцы зрабаванай грошы?
А дзед бухторыў:
"Поліўка...
Бліны...
Някепская яда — і рост харошы".

Як ні зіма — так звычная бяда:
Што апрануць, каб халады агораць?

Маўчаў я злосна:
"Добрая яда!
У Лёнькі старшынёвага не горай.
Але ў мяне палаплены кажух,
А Лёньку на зіму спраўляюць новы..."

Дзед уздыхаў.
Дзед пераводзіў дух,
Казаў:
"У Лёнькі бацька
Не вясковы.
I старшыня. 3 тваім не параўнаць".

"Кіла ў яго! — злаваў я.— Сквапны. Хіжы.
А старшыня — дык заўтра могуць зняць.
Ён рыжы. П'е.
У нас не любяць рыжых.
Ім шчасце
Чорт
варожыць на ражнах!
Вядзьмак ліе
Алей ім у маслёнку..."

Патроны мы шукалі ў бліндажах —
I тут лімонкай і забіла Лёньку.

Ягоны бацька з п'яных слёз апух,
А вечарам, памінкамі дабіты,
Прынёс да нас пад пахаю кажух
I кінуў: "На!.. Хоць не табе пашыты".

Я закрычаў. Я ўрос плячыма ў печ,
Да кажуха баяўся дакрануцца.
Ігнат прасіў: "Вазьміце... Гэта ж рэч...
Вазьміце, людцы! Ну, вазьміце, людцы!.."

Знямеў
мой крык. Паплыў у вочы змрок.
— Ачуйся ты! — Ігната ў спіну білі.

А ён сваё: "Харошы кажушок...
Прымерайся... Навыраст Лёньку шылі.
Табе, бадай што, будзе ў самы раз,
Ты ўзяўся ростам!.. Вунь які ты выйшаў!.."

I белы свет перада мной пагас.
Дзед плакаў ранкам:
"Малайчына... Выжыў..."

...Я выжыў.
Мне хапае апранах.
I час не той. I музыка не тая.
Ды колькі ні жыву —
у страшных снах
На кажусе
На Лёнькіным
Лятаю.

Канцэрт пераможцаў

Аляксею Дудараву

Я стаў пераможцам.
Я сёння балюю.
Віншуйце па пошце.
Цалую...

Вітаю вас, кайфа аматары,
Прысмокнутыя тэлевізарам.
Я вашыя душы, што прэлі за кратамі,
Спакусліва вызваліў.

Нязнаныя думкі
Над коўдрамі сноў вашых сцюжна зашорхалі...
Калі вы не дурні —
Жадаю вам поспехаў.

Браты перамогі,
Я вас абдымаю на карку Алімпа.
Нібы насарогі
Крышылі вы ўсе трыумфальныя аркі,
Што ўквечаны рознаю ліпай.

Рыклівы ваш бег
валюхаям
Не быў даспадобы...
Цяпер завіхаюцца,
Лепяць падобных.

Зайздроснікаў хеўра!
Для памятных здымкаў
Раскіньце абдымкі...
Ды хрэн вам.

Вы марылі ўпотай:
скруці, пераможца,
Зламай сабе шыю!
Для вас пераможца — што кошка
Ў закутку мышыным.

Мяне б вы пад рэю!
На дзягу!
Ды ніцма распяты
Між сцяўшым вас страхам
I прагай
Куснуць мае пяты...

Усе,
хто быў мной пераможаны,—
Станьце сябрамі.
Я не на адзінку памножаны,
На вас я памножаны,
3 вамі
Былі мы на роўных закілзаны ў збрую,
Прапахлую потам.
Я сёння балюю,
Вы — потым.

Ва ўсіх будзе свята!
Ніхто
назаўжды
не апошні...
Зноў час, як араты,
Засее ўзараныя пожні.
I некага іншага
Вынесе ўдача на грэбень —
I кіне пад стужку на фінішы,
Ламаючы
рэбры.

Узвыюць разявы:
"Ату! Пераможца забіты!
Вось плата
за славу!.."

I плёткі распусцяць, нібыта
Афішамі плошчы засцелены
I выслана вуліца кожная:
КАНЦЭРТ ПЕРАМОЖЦАЎ
А Д М Е Н Е Н Ы !
А Н Ш Л А Г
НА КАНЦЭРТ ПЕРАМОЖАНЫХ!

У зале канцэртнай
Засвішча ў тры пальцы галёрка...
Не выжыць
з працэнтаў!
Пагаслая зорка —
Не зорка.

Партэрныя крэслы —
Дзе перхаць і перасыць —
будуць парыпваць,
Пакуль над аркестрам
Не ўспыхне маланкаю
першая скрыпка!

Нібыта збавенне,
Нібы з нематы вызваленне...

Няхай на імгненне!
Жыццё — за такое імгненне,
Што першаю крыгай
Дае крыгалому пачатак...

На сцэне, на рынгу,
3 пальчаткамі і без пальчатак,
У прозе і ў вершах —
Адчайны, нічым не падкупны,
Змагаецца
Першы,
Каб выйшаў наперад
наступны!

Не вечны ён, першы.
Пад Млечным нязведаным Шляхам
Ён шлях свой завершыць.
Але не развеецца прахам.
Душу яго ў комін
Не выцягне з дымам і чадам...

Такі ж рызыкоўны —
Душу перамогі ўдыхае нашчадак.