Эдуард Акулiн: Непрычалены човен

Яшчэ блукае й нараджаецца агонь
То б’ецца птушкай то паўзе змяёю
Тым днём калі цьвікі ня скрозь далонь
Скрозь хлеб прайшлі запёкшыся крывёю

Дзе пір агню там правілаў няма
Ні сьмерцяў толькі лічбы з нумарамі
Калі ты хворы значыць хворы я
Кастром шаманскім сонца па-над намі

Пад вечар ані слоў ані гасьцей
Застылі гіры ў змове з ланцугамі
Над горадам кружляе белы сьнег
Як позьні птах над чорнымі стагамі

Вецер у дрэвах прымор’я

Той вецер у дрэвах такі нянаскі,
З Балтыі ён, а магчыма й па Швецыі швэндаў,
Такі заходні, такі сусьветны,
Гул ягоны – знаёмай песьняй.

А можа ён з поўначы,
З Салачаю, з Біржайскага краю
Швагерчык; поначы
Самім сабою прыгнаны.

Злуецца вецер, дык гайда за стол,
Ды без бутэлькі нельга!
Бяз чарачкі падобным стане ён
На замак, што ня мае вежаў,
Твой стол-бянтэжнік.

* * *

Прафесар жлукціць з пляшкі піва
Ля кірмашу; я падыходжу
Вітаюся, гляджу яму у вочы,
Ён дзеліцца глытком са мной, шчасьлівы.

А час такі – да восені бліжэй,
Чым да аблок, што ў небе валунамі –
Бухматай воўны поўнымі вазамі
Плывуць, як на распродаж, без надзей.

Гляджу на іх – здароўем небагаты,
А ў галаве – асеньні лістапад,
Кружляе лісьце, танчыць неўпапад,
Нібы з чужога прыляцела
саду.

Паляваньне

І доўжыцца спрадвеку паляваньне,
За рацьцю раць стральцоў па сьледзе йдзе,
То хітры зьвер ад вечара да раньня
Іх на нябачным повадзе вядзе.

Ідуць стральцы. Згубіліся дарогі.
Зьбялела сонца ў небе, нібы косьць.
Ім мроіцца алень блакітнарогі,
І аксамітна-вогненная поўсьць.

Тут столькі стрэлаў страчана дарэмна,
Тут столькі лукаў зломлена тугіх…
Вастрэй стралы -- тут вока мець патрэбна.
Вастрэй за нож – тут мець патрэбна слых.

…Сяджу ў засадзе, сэрцам заміраю,
Як росны ліст ад холаду трымчу,
Стралу выцягваю і гэтак закладаю,
Каб нават вецер шолах не пачуў.

Такімі вось блакітнымі начамі,
У сэрца зазіраючы сваё,
Я бачыў зьвера з сінімі вачамі,
Што піў з крыніцы зорнае сьвятло.

І высьпеў стрэл. Глядзі, не прамахніся,
Сястра мая, страла, не падвядзі!
Ляціць страла, нанізваючы лісьце,
Ляціць страла, зьбіваючы гады…

А я стаю адзін у звонкай цішы,
Чакаю ўпарта сьнег на галаву…
Ды не стралу, а сэрца насадзіўшы,
Нацягваю тугую цеціву…

Журба

Журба як птах
Гадуе птушанят
Малых рахманакрылых
журбянят.

Каб ціхі рэй –
каб іх – крылаты рэй
асеньнім лісьцем
падаў з чорных вей.
Каб у калюжах
Крылы іх спляліся...

Журба як птах
адлётвае калісьці.

* * *

Я па пяты ў расе
І па сэрца ў расе
І ня знае ніхто,
Што пабачылі ўсе

І ня знае ніхто --
Толькі сьвет патойбоч,
Як сьпявала наўзрыд
Скрывянелая ноч.

Як сьпявала наўзрыд,
І як месяц асьлеп,
І як потым дажджы
Разарвалі сусьвет.

І як падаў сусьвет
Цяжкакрыла між траў,
Пахрысьціўшы мяне
На сьвітанку – як храм.

Ван-Гог

Добрай раніцы, адзінота!
Холад холаду. Цішы ціш.
Цыклапічнасьцю аднавокай
неба дзівіцца на Парыж.
Мая мука, ты ходзіш па лёзах!
Яшчэ ўчора я быў каралём.
А сягоньня попел бялёсы
асядае на жоўты дом.
Зьмерлі барвы.
О рукі-хмары!
На мальбертах расьпяты сьвет.
Я – жалобны камень цьвінтарны.
Кіпарысавы хвост камет.
Неба ў негадзь, бы ноч, глухое.
Гнуцца пэндзлі, як чараты.
Чорным рэхам палеазою
паламаныя гор хрыбты.
Прамяніцца маё скляпеньне.
Я пастух. Я сад стары пасу.
Ў кішэнях дня,
залапленых цярпеннем,
я кулакі да сьмерці данясу.
Самавіты – несамавіты –
не Сезан – не Гаген – не Манэ –
але што ж я магу зрабіці,
як мяне багата ў мяне?!
Ён бажавольны, кажуць. Бажавольны!
Магчыма й так. Ён – гэта значыць я.
Божа – вольны…
Божа, я – вольны!
Дык дабранач, Свабода мая!