Аркадзь Куляшоў - Хуткасць

К а л і н о ў с к і

У Ковенскіх атрадах. На пасадзе
Начальніка.

Д з ю л е р а н

Дзе Козел?

К а л i н о ў с к i

Я паслаў
У Пецярбург яго па ваяводу.

Г е й ш т а р
(да Дзюлерана )

Хто ж гэта?

Д з ю л е р а н

Серакоўскі. Даў ён згоду
Заняць у нас пачэсны свой пасад.

Г е й ш т а р

Дзяржаўны муж.

А с к е р к а

Герой!

Я л е н с к i

Я вельмі рад.

Д з ю л е р а н

Дзе ксёндз Мацкявічус?

К а л і н о ў с к і

У Панявежы.

М а л а х о ў с к і

Адтуль чакаем мы на вецер свежы...
Пазваў да лесу шляхту i сялян
Карэва ў Троках. Круціць завіруха
Пад Лідаю. Паўстанцы Віславуха
Сутычку з войскам мелі ля Свенцян.

Д з ю л е р а н

Дык вось... Я склікаў вас не для нарады.

М а л а х о ў с к і

А для чаго?

Д з ю л е р а н

Для перадачы ўлады.

К а л і н о ў с к і

Вам?

Д з ю л е р а н

Гейштару. Чытайце, ёсць загад
З Варшавы — распусціць Часовы ўрад,
Стварыць «Аддзел».

К а л i н о ў с к i

(Бярэ загад.)
А кіраваць «Аддзелам»
Не нам прапанавана тут, а белым.

Д з ю л е р а н

Іначай, Каліноўскі, не магло
I быць. I вам лічыцца трэба з фактам.

А с к е р к а

«Чырвонае» ці левае, ці, як там
Яшчэ,— рэвалюцыйнае крыло
Для справы адраджэння — костка ў горле.

Я л е н с к i

Традыцыі шляхецкія не ўмёрлі,
Зноў будзе так, як некалі было.

К а л і н о ў с к і

Не прызнаём!

А с к е р к а

Як так? То воля ўрада
Цэнтральнага.

К а л і н о ў с к і

То ганьба!

М а л а х о ў с к і

Здрада!

Ч а x о в i ч

Здрада!
То гвалт!

Г е й ш т a р

Прашу зважаць на цішыню.
Мне загадана — быць за старшыню!

К а л i н о ў с к i

А пану Дзюлерану пры «Аддзеле»
За камісара. Ён і тут, як свой:
«Чырвоныя» раптоўна «пабялелі»,
Ці не за вашай, старшыня, спіной
Адбыўся дуд свяцейшы ў афарбоўцы?

М а л а х о ў с к і

Пан Дзюлеран прыслўгачам у ix!

К а л і н о ў с к і

Але, як гаварылі ў Якушоўцы,
Няма дурных, паны!.. Няма дурных!
Заместа Малахоўскага — Аскерка...
Вось ваш загад! Бярыце, Дзюлеран!
Я чуў, што не здароў на шлунак пан,
Яму згадзіцца тонкая паперка.

Д з ю л е р а н

Ну, гэта ўжо — нахабства!
А с к е р к а
Крымінал!
Я л е н с к i
Як слухаць можна, я не разумею!
Адступніка аддаць пад трыбунал!

Д з ю л е р а н

Аддадь!

К а л i н о ў с к i

Судзіць сабраліся ідэю
Братэрства, роўнасці... Чаму б i не?
Любы прысуд ваш — гонар для мяне.
Судзіце. За братэрства я гатовы
На той памост, дзе кат сячэ галовы.

Г е й ш т а р

Вы супраць нас?

М а л а х о ў с к і

Мы супраць чорнай змовы.

Г е й ш т а р

Адступніцтва не сыдзе гладка з рук
Адступнікам. Ёсць жорсткія законы
На гэты конт. Пра вашыя імёны
Мы знаць дадзім праз наш, замежны друк.
Каліноўскі, які нешта піша, седзячы за столікам,
насцярожваецца.

К а л i н о ў с к i

Выходзідь, нас — жандарам на расправу,
А нашыя імёны — на няславу?

Г е й ш т а р

Выходзіць, так! На гэта ёсць правы.
Мы з вамі памяняліся на ролі:
Мы — штаб паўстання, радавыя — вы.
Закон ваенны парушаць даволі!
Што скажа Каліноўскі?

К а л i н о ў с к i

Я не стану
Адказваць пану. Я на гэты раз
Варшаве, не яму, даю адказ.
I трапіць ён не вам, а Дзюлерану
У рукі, Гейштар!

Г е й ш т а р

Красамоўны жэст!