Аркадзь Куляшоў - Хуткасць

К а л і н о ў с к і

Тут праўда ўся.
С т а р ж ы ц к i
Яна i вас, як бачу, ўсхвалявала.
Яна яму магілы каштавала,
А нам — заўчаснай смерці Юрася.
Фінал трагічны!

К а л і н о ў с к і

Не!.. Хутчэй завязка
Для новых дзей.

М а р ы с ь к а

(уваходзячы).
Прашу вас. Калі ласка!

Заклапочаны граф ідзе следам за М а р ы с ь к а й i К ал i н о ў с к i.
Паступова настрой ягоны ўраўнаважваецца.
I вось ужо Старжыцкі — ранейшы маршалак,
задаволены госць i гаспадар.
Ён падыходзіць да стала i налівае па поўнай чарцы
спачатку дамам i пляменніцы Марысі,
а потым — Каліноўскаму i сабе.

С т а р ж ы ц к і

Я ўсцешаны за ціхі дом, які
Сабраў нас тут, між сцен сваіх утульных.
Мы ўсе з яго гасціннае рукі,—
Хто выразаў кійкі, хто плёў вянкі,—
Адна сям'я... Па родзічах агульных...
A з Кастусём — па думках сваякі.

Р а г н е д а

Чаму па думках толькі? Ён жа госць
Марыські.

С т а р ж ы ц к і

Знаю. Густ у пана ёсць!
Да гэтага ж i хіліцца гаворка,
Каб тут жаданы госць не быў гасцём.
За шчасце!

Р а г н е д а

За Марыську з Кастусём.
(Усе выпіваюць.)

С т а р ж ы ц к і

Ну, што ж вы, маладыя... Горка!

Р а г н е д а

Горка!
Рашайцеся. Смялей, такой бяды!

К а л і н о ў с к і

Не згодны мы.
С т а р ж ы д к і
Між вамі нелады?

К а л і н о ў с к і

Казаць, Марыська?

М а р ы с ь к а

Так.

К а л і н о ў с к і

Раскрыем карты.
Мы гэты тост, які не жартаў варты,
Адтэрміноўваем на два гады.

Р а г н е д а

Вар'яты вы!

К а л і н о ў с к і

Для тых, хто сэрцу люб,
Не тэрмін, нават вечнасць.

Р а г н е д а

Глупства — вечнасць!
Для шчасця асцярожнасць — недарэчнасць.

К а л і н о ў с к і

А можа, шлюб?

Р а г н е д а

Хто зганіць шчыры шлюб? —
Яе пасаг — зямля, а ваш — асвета.

К а л і н о ў с к і

У нашы дні так мала значыць гэта!..

Р а г н е д а

Дзе пан Кастусь вучыўся, не сакрэт?

К а л і н о ў с к і

У Пецярбургскім універсітэце.

С т а р ж ы ц к і

Пан скончыў юрыдычны факультэт.

Р а г н е д а

Ёсць служба?

К а л і н о ў с к і

Ёсць — бадзяюся па свеце.

Р а г н е д а

Ну як-то можна жыць без пэўных спраў?
Ах, дарагі, бацькі вас білі мала.
Як можна так?

К а л і н о ў с к і

Спытайце генерала
Назімава. Прашэнне падаваў.
Адмовілі.

Г е л е н а

Без жоднае прычыны?

К а л і н о ў с к і

Адна прычына — патрыёт айчыны,
Якіх цяпер — лічыць i не злічыць
У Вільні, Гродні, тут.

С т а р ж ы ц к і

Ах, паважаны,
Я разумею вас. Нялёгка жыць,
Калі i чалавек адукаваны
Не мае дзе свой талент прылажыць...
За жарт прабачце, маладыя, нас.
Забаве час, але i справе — час.
Чакаюць коні, гасне ў небе дзень,
Чырвоны сонца кідае прамень,
Даўжэе пень, глыбее ў лесе рэха,
Пара i нам. Дык вып'ем стшэменнэго!
Усе выпіваюць. Першай пакідае пакой Р а г н е д а ,
за ёю, пабраўшыся за рукі — М а р ы с ь к а i
К а л i н о ў с к i. Затрымліваюцца толькі Г е л е н а i г р а ф .

Г е л е н а

Я слухаю. Вы нешта мне сказаць
Хацелі?

С т а р ж ы ц к і

Каліноўскі — вам не зяць.

Г е л е н а

Як можна, граф? Адзін другому слова
Яны далі.

С т а р ж ы ц к і

Ён меціць у царкі
Мужыцкія, на месца Пугачова,
Крывавай пласе просіцца ў зяцькі.
Юрась — мой брат. Аб шлюбе сам падбаю.
Яшчэ адно сказаць Гелене маю
Для пільнасці... Даходзяць да мяне
У Гродню чуткі, пэўныя даволі,
Што нехта тут адозвы сее ў полі,
Мужык знаходзіць ix у збажыне.
I нехта ўжо чытаў ix на млыне.
Гасця свайго, Марыську папярэдзь:
Чытаць ix нельга, можна загрымець,
Ды як яшчэ!.. Мне дораг ваш спакой.
( Выходзіць.)