Уладзімір Някляеў - Паэмы

...Кудлаценькі, як цацачны, сабака
Падбег да будкі.
— Тэадор, дамоў! —
Паклікала дзяўчо каля пад'езду.
Андрэй — як пераскочыў цераз бездань,
Як жыта мех апошні дамалоў —
У будцы ледзь падняцца змог... Набракла,
Знямела спіна... Цяўкнуўшы, сабака
Да гаспадыні кінуўся, скакаў
Ля ног яе, лізнуць стараўся рукі...

I зноў — з самім сабой пасля разлукі —
Андрэй вясновым горадам блукаў.

Ад Замкавай гары спусціўся ўніз,
Дзе над ракой згарбелаю павіс
Гарбаты мост... Пад ім гарбелі крыгі.

Ва ўсім, ва ўсім гарба яго абрыс!
Яму не скінуць гэтыя вярыгі!

Ён узышоў на мост. Стаяў. Глядзеў.
Падумаў: "Скочыць?..
I ніхто б, нідзе
Шукаць не стаў..."
У думках скочыў.
Лодкай
Яго панесла крыга па вадзе,
Ён паўтараў: "Ніхто. Ніхто. Нідзе..."
Гула, плыла вясновая паводка!
Гукала ледзяная пустата,
Заманьвала: "Даволі. Годзе. Годзе!.."
Ён бег па крыгах.
З берага, з маста
Ужо крычалі: "Чалавек на лёдзе!
Гэй ты, гарбун! Чаго стаіш? Скачы!..
Дапамажы хто-небудзь!.. Людзі!.. Божа!.."
Андрэй сказаў на лямант:
"Не крычы.
Яму ніхто не зможа памагчы,
Калі ён сам сабе не дапаможа".

Сышоў на бераг. Сеў каля вады.
"Куды ісці, калі няма куды?.."
Упоперак і ўдоўж, як мурашы,
Па снезе разбягаліся сляды
I таялі —
ні следу і ні знаку.
Вясна з усіх бакоў ішла ў атаку,
Зганяла снег, ламала ледзяшы...
Ён ведаў, што рабіць,— і больш не плакаў.
"Дамоў!" — дзяўчо паклікала сабаку.
"Дамоў!.." — азваўся голас у душы.

"Замкнуўся першы круг. Пара дахаты.
Каля сваёй ракі быў круг пачаты —
Завершаны
каля чужой ракі...
Ніхто перад табой не вінаваты!
Ва ўсіх, ва ўсіх свае гарбы і страты.
Гарбаты свет — калі ты сам гарбаты,
Скідай гарбы — абрыдлыя мяшкі!.."
I устаў Андрэй. І сціснуў кулакі.

Ён выпрастаў сябе! I нізавошта
Цяпер слязу
не скоціць па шчацэ!
Людскія крыўды — крыгі па рацэ.

...Андрэй, дайшоўшы да цэнтральнай пошты,
Пралескі ўбачыў у сваёй руцэ.
Ён так і не аддаў іх!..
"Вось чаму
Таццяна паглядала гэтак строга!
Таму і не сказала мне нічога,
Не ўбачыла, што сцёрся горб дарогай..." —
Прыйшла ратункам думка, і яму
Вярнуцца захацелася...
"Дурнога
Прыблуду граць?" — спыніў ён сам сябе...

Ад аўтара:

Ты поўз да гэтых кветак на гарбе,
Я іх дару табе, Андрэй Крушына!
...Няхай ідзе з пралескамі мужчына,
Анёл у небе грае на трубе!..

У кожнага свой лёс,
Свой знак астральны.

Ён з кветкамі ўвайшоў у шум вакзальны,
Кудлаты хлопец да яго падбег:
— Таргуеш?
— Горб скідаю.
— Ненармальны...

Скрозь
бралася
вясна. Хоць вертыкальна
На горад падаў,
падаў,
падаў снег.

У высях загуло —
I бездань прагула.
Наскрозь — тваё святло,
Наскрозь — твая імгла.

Наскрозь — дабро і зло,
Цвікамі скрозь далонь.
Хто пойдзе на святло,
Той выйдзе
на агонь.

Хто пойдзе на імглу —
На попел прыйдзе той.
Наскрозь —
дабру і злу —
Адкрыты шлях...
Не стой!

Жыццё
дабром і злом
Спрабуецца на злом,
На злом —
зямная вось —
Наскрозь, наскрозь, наскрозь.

Частка першая
Натхненне

Паэт працуе так:
Пяро бярэ, паперу
I піша:
Я...

Пасля
Паэт шукае рыфму.
Ці не шукае рыфму.

Я... (Шукае рыфму.) Руль — патруль.
Танцы — шманцы! (П'е ваду.) Буль-буль.
(Муху забівае на фіранцы.)

...Гэта ўсё прэлюдыя пакуль,
Калатня нервовая ў чаканцы.

Вершы прылятаюць ніадкуль —
Космасу таемнага пасланцы.

Перад імі шчэ ідзе сігнал,
I душа яго прымае, змершы.
А пасля ўжо, як дзевяты вал,—
Вершы!
Ці падобнае на вершы.

Муляжы васковыя. Падман.
Здольны рыфмаваць і графаман:
Мэты — мэтры, метры — мінарэты.
Толькі графаманы — не паэты.

Графаман — водаправодны кран,
Скуль ён сам і налівае ў збан
Ронда, мадрыгалы і санеты...
Ёсць
водаправодныя
сюжэты
(Пахне з тых сюжэтаў, як з клазетаў),
Ад якіх залежыць графаман.
А паэту
напляваць на гэта,
У паэта
Незалежны стан:
Не водаправодны акіян —
Вольны акіян
душа паэта.

Не прыняць сігнал, пасланы ёй,
Графаману. Ён экранаваны
I яшчэ прысыпаны зямлёй.
А сігнал пасланы...
Божа мой,
Як зямлю гайдаюць акіяны!