Уладзімір Някляеў - Паэмы

— Андрэй Крушына, дваццаці гадоў,—
Дакладвала наўмысна сухавата
(Хоць гэты тон даваўся цяжкавата)
Галіна Львоўна...
Процьма дактароў
Набілася ў ягоную палату,
I ўперадзе стаяў гарбун сівы,
Урач! — з гарбом вышэй ад галавы —
I на любое слова ўскідваў бровы...
— Рэзекцыя гарба... Наркоз мясцовы...
— I вытрымаў?
— Як бачыце, жывы.
"А боль той!.. Невыносны!.. Нажавы!.."
— На трэці дзень, як толькі знялі швы,
Фізічныя пачаў практыкаванні...
I пляснуў у далоні ўрач сівы,
I пракаціліся рукаплясканні...

Як ён з бальніцы горадам ішоў!
Ішоў — глядзеўся ў кожную вітрыну:
Глядзіце ўсе! Ідзе Андрэй Крушына!..
I ветліва ўсміхаўся ён жанчынам,
I па галовах гладзіў малышоў.

Было такое адчуванне, бы
Усе наўкол — браты яму і сёстры,
Радня на свеце — чалавек любы;
Нібы прайшоўся хтось з сякерай вострай
Па горадзе — і ссек усім гарбы.

Ён думаў пра Галіну Львоўну, пра
Таццяну і бацькоў яе... Мой божа,
Як многа ўсё ж спагады і дабра
Сярод людзей!.. Пакліч — і дапаможа
Табе і жыць, і выжыць чалавек...

На горад

в
е
р
т
ы
к
а
л
ь
н
а

п
а
д
а
ў

с
н
е
г,

Але не першы той, а ўжо апошні,
Вясновы, цёплы... Ля цэнтральнай пошты
Бабуля кветкі прадавала; ён
Купіў букецік кволенькіх пралесак,
Цукеркі і шампанскае ў давесак,—
Злавіў машыну і назваў раён.

Шукаў дарогай словы: "Да цябе
Я поўз дарогай болю на гарбе,
Глядзі:
ён сцёрся доўгаю дарогай..."
Ніяк не падымалася рука
Націснуць кнопку чорную званка;
I раптам дзверы самі, дзякуй богу,
Павольна расчыніліся, і смех
З-за іх пачуўся...
"Як сабачы брэх",—
Чамусьці ён падумаў. I Таццяна:
"Заходзь, — сказала. — У мяне сябры".

Застолле йшло нагамі дагары,
На покуце сядзеў вусач з баянам,
Ён закрычаў:
— У гонар госця — туш!

I нехта тут жа ўставіў:
— Лепей — душ.
Ты б асвяжыўся. Як бульдозер, п'яны.
— Гы-гы.„ Сказаў!.. Бульдозер п'е хіба?

Таццяна стужку белую з ілба
Адкінула...
"Мой бог, ты без гарба!.." —
Сказаць была павінна, а сказала:

— Я замуж выйшла.

— Горка! — зарычала
Застолле, і пад дружны перастук
Налітых шклянак —
падышоў дзяцюк
Да Тані...
— Кіньце вы... Усё вам мала,—
Сказала Таня.— Мне ўжо рот баліць.
Гарэлка горкай і павінна быць.
...I ўсё ж яна яго пацалавала.
Андрэй стаяў з цукеркамі, з віном,
З букецікам пралесак — дурань дурнем.
— Шампанскае прынёс... Відаць,
культурны, —
Ікнуў вусач. — А мы гарэлку п'ём.
— Ды сціхні ты, — яго штурхнулі ў бок.
— А лепш за ўсё расол піць... Або сок,—
Бубніў вусач.— У соку вітаміны...

"Сякеру ўзяць! У іх гарбы на спінах!" —
Мільгнула думка.

— Таня, не гасцінна
Ты хлопца сустракаеш...
— Сядзь, браток,—
Падставіў нехта крэсла, хтосьці з рук
Шампанскае забраў—і перастук
Налітых шклянак зноўку стол агучыў.
— Хай скажа тост! — зароў вусач.
"Ануча!" —
Сказаў сабе Андрэй, зрабіў глыток:
— За ваша шчасце...

Памуціўся зрок,
Хіснуўся стол, але Андрэй адолеў,
Асіліў слабасць,
і, калі застолле
Упрэглася спяваць, паспрабаваў
Паглядам перакінуцца з Таццянай,..

"Глядзіць, як хтось яго абрабаваў.
Нібы было што-небудзь абяцана",—
Падумала яна... Ён прачытаў
Яе пагляд — і ёй кіўнуў у згоду.

— Хто ён такі? Прадстаў яго народу! —
Вусач буяніў.
— Гэта кватарант.
Былы,— сказала Таня...
Жоўты бант
З пляча яе, як кураня, скаціўся;
Андрэй —
у с ё й с п і н о ю —
Нахіліўся
Падняць яго... Ніколькі не змяніўся
Пагляд Таццяны...

Ён перачакаў,
Пакуль застолле да яго прывыкла
I больш не заўважала... Ціха ўстаў,—
Як толькі валтузня ізноў узнікла
З вусатым,—
і падаўся да дзвярэй...
I ўжо за імі не пачуў Андрэй —
I добра, што не чуў ён —
як вусаты
Спытаў услед:
"А хто ўсё ж той... гарбаты?"

I зноў не ведаў ён, куды ісці.
Не меў, куды ісці. Сярод чужога
Стаяў двара. Убачыў тэлефон,
Зайшоў у будку, кінуў дзве манеты.
Набраў на дыску нумар выпадковы.
"Алё...— пачуўся голас.— Гэта ты?"
"Я..." — адказаў ён. Выслізнула трубка
З далоні — і павісла на шнуры.
Ён споўз уніз. Прыціснуў трубку вухам:
"Але... алё..." — гукаў дзявочы голас,
I голас гэты так яго чакаў,
Так з ім хацеў хутчэй спаткацца — проста
Не мог трываць!..
Ён споўз яшчэ ніжэй,
Хіснуўшы трубку. Голас загайдаўся
Над галавой; чакаў, не заціхаў,
Мацней гукаў! Як звон, гайдаўся голас...
Пад ім ён, у калені галаву
Уціснуўшы,
у трэці раз заплакаў.