Сэсар Вальеха - Чорныя геральды

Бывайце, ўсе браты святыя пётры,
эразмы, геракліты і спінозы!
Сум бальшавіцкіх біскупаў, пакуль!
Да часу, губернатары бязладдзя!
Бывай, віно ці як віно вада!
Бывай, і алкаголь майго дажджу!

Кажу бывай і я сабе самому,
бывай, палёт фальшывы і бязважкі!
Бывай таксама, ну а як іначай,
і холад холаду, і стыль цяпла!
Нарэшце, логіка, бывай, і сцежкі
ад полымя гарачыя, развітваюся,
прыгадваючы колішняе бывай.

КНІГА ПРЫРОДЫ

Прафесар уздыху, — сказаў я дрэву, —
істота іртутная, ліпа
гаманлівая на беразе Марны, добры вучань
чытае ў карце тваёй у лістападзе,
між існай вадою ды сонцам штучным,
тройку тваю чырвовую, твой копасавы [32] Копас — масць у іспанскай калодзе (фігура валета на кані). валет.

Правадыр ордэна нябёсаў,
а таксама гарачых мух
і прыручанага спакою аслоў,
правадыр глыбокага невуцтва, вучань благі
чытае ў карце тваёй у лістападзе
голад розуму да шаленства
і смагу раз’юшаную, ад якое шалее.

Тэхнік крыкаў, дрэва свядомае, моцнае,
рачное, раздвоенае, сонечнае да фанатызму,
знаўца ружы вятроў, што да крыві ўвайшоў
у дзіды свае, вучань
чытае ў карце тваёй у лістападзе
зямнога, вулканічнага,
маладога з пікаю караля.

О прафесар, які шмат чаго не ведае!
О правадыр, які ў паветры дрыжыць!
О тэхнік, які адбівае паклоны!
О ліпа! О дрэва гаманлівае на беразе Марны!

***

Гнеў дзеліць чалавека на чародкі
дзяцей, дзіця — ў чародку птушак з гаю,
а птушачку — ў яечкі, не кароткі
гнеў бедаковы,
ён супраць воцату алей свой мае.

Гнеў дрэва дзеліць на лісцё густое,
ліст — на бутоны, дзе хавае нораў,
бутон — на шчыліны, дзе ўсмешкі тоіць,
гнеў бедаковы
супроць дзвюх рэчак мае мноства мораў.

Гнеў дабрыню ўсю дзеліць на сумненні,
сумненні — на тры аркі, арку тую —
на нечаканыя магілкі, цені,
гнеў бедаковы
супроць нажоў двух мае сталь крутую.

Гнеў дзеліць вечніцу-душу на цела,
а цела ўсё — на органы без краю,
на восем думак дзеліць орган смела,
гнеў бедаковы
супроць двух кратараў агнішча мае.

***

А нехта на плячы праносіць бохан.
Пра двайніка майго пісацьме потым?
А нехта чэшацца, вош з-пад рукі бярэ і забівае.
Ці хопіць мужнасці псіхааналізам заняцца?

Той у руцэ з дубінкаю ў душу ўваходзіць.
Ці пра Сакрата потым доктару казаць?
I за руку дзіця кульгавага вядзе.
Ці потым сяду пачытаць Андрэ Брэтона?

А хтось ад холаду дрыжыць, крывёю харкае.
Ці Я глыбокае згадаць хоць раз магчыма?
Шукае косці той, у смецці шалупінне.
Ці мне пасля развешваць метафары і тропы?

Гандляр на грам абважвае пакупніка.
Ці потым думаць аб чацвёртым вымярэнні?
Банкір баланс употай падрабляе.
З якім жа тварам плакаць у тэатры?

Спіць парый, грабануўшы касу.
Ці потым расцякацца пра Пікаса?
А нехта йдзе з плачом на пахаванне.
А як жа ў Акадэмію ўступіць пасля?

А той на кухні чысціць стрэльбу.
Ці след жа гаварыць пра той свет?
А гэны йдзе, на пальцах лічыць.
Ці мне казаць абы казаць, а ці крычаць?

Y

ІСПАНСКІ ВОБРАЗ СМЕРЦІ

Вунь ідзе! Пагукайма! Гэта профіль яе!
Па Іруну праходзіць смерць
крокам гармоніка, словам грубым,
метрам тканіны, якую ведаю,
грамам вагі, пра якую маўчу... Так, імі ідзе!

Пагукайма яе! Ды хутка!
Яна ў стрэльбах шукае мяне,
бо добра ведае, дзе я перамагаю,
ведае, што за мае вялікія хітрыкі,
маіх законаў густых, маіх страшных кодэксаў.
Пагукайма яе! Яна тупае, як чалавек між звяроў,
трымаецца за руку, што звязвае нашыя ногі,
калі засынаем на парапетах
і стаіць смерць каля гнуткіх дзвярэй сну.
Крыкнула! Крыкнула!
Выгукнула прачула выразны крык!
Можа, лямант ад сораму,
бо звалілася між раслін,
убачыла, што звяр’ё адыходзіць,
пачула, як мы кажам:
гэта смерць!

Ці параніла нашыя памкненні вялікія.
(Бо печань яе робіць кроплю, пра якую казаў,
бо выгрызае душу суседу майму.)

Пагукайма яе! Трэба за ёю ісці
ажно да варожых танкаў,
бо смерць істотай сваёй змушае,
пачатак яе і канец адбіліся
ў галавах маіх летуценняў,
хоць яна рызыкуе звычайна,
як ведама табе,
і робіць выгляд, нібыта мы незнаёмыя.