Сэсар Вальеха - Чорныя геральды

Люблю я жыццё бязмежна, але, пэўна ж,
з маёй смерці любай, з кубачкам кавы,
бачачы густыя каштаны Парыжа і кажучы:
Вунь вока, адно ў адно, вунь лоб... I паўтараючы:
Столькі жыцця і дасюль не фальшывіць мой голас!
Столькі гадоў і назаўсягды, заўсягды, заўсягды!

Казаў я: камізэлька, казаў
усё, частку, жаданне, казаў амаль, каб не плакаць.
Бо, праўда, я напакутваўся ў шпіталі, які застаецца збоч,
а добра б было і кепска глядзець на мой
арганізм знізу ўгору.
Даспадобы будзе жыць заўсягды, нават нашча,
бо, як казаў я і паўтараю,
столькі жыцця і назаўсягды. У столькі гадоў,
але заўсягды, надта заўсягды, заўсягды, заўсягды!

ЛІСТ ДА ПАХАДЖАН

Цэдзячы дзень мой трусіны,
маю ноч, быццам сцішаны слон.

I сабе я кажу:
гэтае мае бязмежжа ўкоптур, збанамі,
гэтая мая вага прыемная,
якая ўсё шукала птушку ўва мне,
гэтая рука,
якая сама быць крылом не схацела,
гэта — маё пісанне святое,
мае ўстрывожаныя кампаньёны.

Змрочная выспа святло кантынента прыме,
а капітоліі на руінах маіх ляжаць,
і асамблея з дзідамі мой парад закрывае.

Ды калі я сканаю,
ці не стане жыцця, а не часу,
калі прыйдуць да месца мае дзве валізы,
вунь страўнік мой быццам бітая лямпа,
вунь галава, што выпакутвала колы крокаў маіх,
вунь чарвякі, сэрца маё іх лічыла адзінкамі,
вунь цела самотнае,
за яго душа моліцца,
вунь пупок, дзе гінулі вошы мае,
вунь маё Я трапяткое.

У жорсткіх спазмах мае тармазы ачуняюць,
у пакутах на простай мове ільвоў,
і калі існаваў я
паміж дзвюма цаглянымі сценамі,
сам ачуняю, нараджаецца ўсмешка на вуснах.

***

А калі пасля гэтулькі словаў
не выжыве слова?
А калі пасля крылаў птушыных
не выжыве птушка сама?
Лепей, нарэшце, было б,
каб з’елі ўсё — і на тым!

Трэба ж яно нарадзіцца,
каб жыць на пазыку ў смерці!
На зямлю ўздымацца з нябёсаў
паражэннямі ўласнымі
і момант чакаць, каб ценем змрок пагасіць!
Лепей, кажучы шчыра, было б,
каб з’елі ўсё — розніцы тае!

А калі сканаем пасля доўгай гісторыі,
не ад вечнасці,
ад рэчаў простых — варункаў,
як дома сядзець ці задумацца!
А як потым уцямім
невядома з чаго,
як вышыня падказвае,
каб мець грабянец і пляму ў насоўцы?
Лепей, напраўду, было б,
каб з’елі ўсё, зразумела!

Кажуць, што вока
нашае — поўнае ад тугі,
і вока другое — поўнае ад тугі,
і абодва, калі зірнеш, тугою змяркаюцца...
Тады... зразумела... Тады... Ні слова!

КОЛА ГОЛАДУ

Я выходжу з уласных зубоў, як пара,
і што голасу маю крычу,
а вопратка, быццам з чужога пляча...
страўнік пусты і за страўнікам пуста,
галеча мяне выцягвае праз уласныя зубы,
чапляецца ў рукавах кашулі.

Цяпер ці няма для мяне
камяня, каб прысесці?
Хоць бы таго,
аб які спатыкнулася спарадзіха,
ці не для мяне цяпер
прычына, матыў, карэнне?
Ці не жывуць ува мне?
Хоць бы іншы камень,
што ўпотайкі прайшоў праз маю душу!

Хоць бы
кепскі які (о акіяне сціплы!)
ці непрыдатны, каб у чалавека кінуць,
хоць пашчэрблены, самотны ды аблачынны,
хай маім каменем будзе!
Хоць бы крывы, што адгукаецца ледзьве
пад крокам сумлення просталінейнага,
ці той, з годнасцю кінуты доле,
які міжволі спадае
па законах унутраных існай прафесіі,
яго мне аддайце!

Ці няма цяпер для мяне хлеба скарынкі?
Ніколі не буду, кім быў заўсягды я,
але дайце
камень, каб прысесці,
але дайце,
калі ласка, хлеба скарынку, каб прысесці,
але дайце,
на роднай мове
кажу, нарэшце, папіць, паесці, пажыць і паспаць,
а потым пайду...
Знаходжу дзівосную форму, да дзірак падраная
і карэлая кашуля мая,
ужо ж анічога не маю, як да бяды.

***

Бяжыць, часціць, уцякае
ад ног сваіх...
Ідзе з дзвюма аблачынкамі ў сваёй аблачыне,
сядзіць апокрыф, да ягонай рукі прыліплі
ягоныя сумныя дзеі ў жалобе тады!

Бяжыць адусюль, ідзе,
чуючы выцвілыя пратэсты, бяжыць
угору, збягае
з гары, уцякае
крокамі шайтана,
уздымаючы зло ў руках,
уцякае
наўпрасцяк, каб на самоце заплакаць.

Куды б ні йшоў,
усб далей ад пагрознага тупату ног,
ад паветра, ад вандравання,
уцякаючы, каб уцячы
ад ног сваіх, як чалавек, што прыстоіў,
прыстаў ад беганіны і зноў бегчы прагне.