Юрась Півуноў - Настальгія па вечнасьці

У пакоі становіцца цёмна, нібы зьмярканьнем, ад вялікай шэрай хмары, і хутка па падваконьні бомкаюць буйныя кроплі дажджу, пырскі ад якіх трапляюць на шыбу, пакідаючы на ёй сьлед свайго кароткага жыцьця — жыцьця ад хмары-матулі да зямлі-красуні. Срэбна-прамяністыя дажджынкі скачуць па даху, шапацяць у лістоце дрэў, сьмела ныраючы ў шматлікія азяркі-калюжкі, якія сабраліся ад гэтага шчодрага і цёплага дажджу.

Усё жывое на зямлі радуецца гэтаму травеньскаму навальнічнаму дожджыку: бярозкі-прыгажуні і рабінкі-сястрычкі, стройныя клёны і пяшчотныя жаноцкія вербачкі-дзевачкі, і нават стары мажны волат-дуб на ўзгорку, і той нібы маладзее і выпроствае свае пакручастыя галіны зь лісточкамі-дубочкамі насустрач празрыстым, звонкім дажджынкам-дзяўчынкам. Зямля ўдзячна ўбірае жыватворную вадзіцу, каб потым спаўна аддаць яе ўжо сваімі гаючымі сокамі ўсяму жывому.

Людзі ўвесь час шукаюць нейкія незямныя цывілізацыі, не заўважаючы, што на Зямлі яны існуюць побач з намі.

Паглядзіце наўкола, на птушынае царства. Хіба нельга сказаць, што ў іх ня толькі свае гнёзды, але і свая мова, свае звычаі, урэшце, сваё грамадства. Дык хіба ж гэта не цывілізацыя?

…Здалёк паплылі хмаркі-аблачынкі, па вершалінах дрэў пранёсься вецер-сполах… І вось вялізная, фіялетава-шэрая хмара-пачвара наплывае на вёску. Уздымаецца вецер-паземнік і долу ляцяць першыя буйныя кроплі-дажджынкі. Яшчэ раз грозна ўздыхае хмарына і ўжо, здаецца, уся прастора, увесь сьвет апанаваны дажджавою навалай…

Лье моцны дождж, а адзін пеўнік-падлетак ходзіць па двары — хоць бы што яму. Можа, гэтаксама, як і я — любіць дождж? Памятаю ў дзяцінстве: як пачынаецца дождж, дык я выходжу з дому і — альбо блукаю пад дожджыкам па лужынах, альбо, схаваўшыся дзе-небудзь пад страхою, дыхаю чысьцюткім, вільготным паветрам, што поўніцца пахамі зямлі і ўсяго зямнога…

Пасьвятлела, дождж паменшаў і паступова сьціх зусім, пакінуўшы азёры-лужынкі ды на галінках дрэў — празрыстыя кроплі-сьлязінкі.

…Невялічкі прасьвет і … новая хмара, і моцны, зноў як зь вядра, дождж. Раздажджылася… Аблачыны-хмары шпарка плывуць чарадою на захад. Дзесьці ў нетрах нябёсаў грукоча-імчыць Перунова калясьніца — палымнеюць час ад часу прывідным бляскам маланкі…

На бярвеньні ўладкаваліся жоўтыя гарбузы-пузацікі. Паклала іх маці дасьпяваць, а тут дождж… Ну і няхай памыюцца.

На падворку сьветла больш-менш, а вось на лузе, за рэчкай, суцэльная шэрая дажджавая заслона.

Плача восень дажджом верасьнёўскім на хаўтурах па леце мінулым…

Што ёсьць наш зямны век?

Як сонечны прамень — залятае раніцою ў пакой, жыве ў ім, рухаючыся па сьцяне, а надвячоркам зьнікае ў прасторы, гэтак і чалавек — зьяўляецца ў гэты сьвет, жыве ў пакутах, радасьцях (гэта ўжо каму колькі й чаго наканавана), ды ўрэшце пакідае грэшную зямельку.

…Лістападаўскі вечар. За вакном шамаціць халодны восеньскі дождж. Раз-пораз па дарозе каля дому праносяцца, распырскваючы лужыны на мноства фантанчыкаў, машыны. У цьмяным сьвятле ліхтароў-маякоў блішчаць пакручастыя, аголеныя (і ад гэтага нейкія пачварныя) мокрыя галіны дрэваў. Роўны пошум дажджу навявае спакой. Ціха. Ня верыцца нават, што недзе побач шуміць-віруе й цяжка дыхае небарака-горад. Там — заўсёды сьпяшаюцца некуды людзі й машыны, там — мора агнёў, сьвятла, гукаў… Тут жа — толькі ціхі шолах дажджу за вакном.

Ніяк не здаволіцца цішынёй. Гэта, пэўна, хранічная “хвароба” многіх гараджанаў. Вяскоўцам гэтага не зразумець. Яны стала жывуць у спакойнай атмасьферы зацятага сялянскага побыту — і для іх гэта звыклы стан.

У вёсцы, асабліва летнім позьнім вечарам ці ноччу, стаіць гэткая ціша, што чутна, як шуміць рэчка на перакатах, як стукае ўдалечыні, бегучы па рэйках у вялікія, тлумныя гарады, цягнік.

Усё думаю, як назваць гэтую неспатольную прагу цішыні, спакою? Магчыма, настальгіяй па вечнасьці?..

Места — у старажытнай Беларусі значыла “горад”.