Рыгор Бородулин - Здубавецьця

Прыехалі шукаць. Сядзіць малы галапузы. Участковы яму тыц пальцам:

— Пуп — наеўся круп.

— А вот жа бычыны.

— А дзе бралі бычыну?

— У Курты пад хвастом.

Сучка Курта якраз сядзела на падлозе, дзе яма. На тым сьледства й скончылася.

Даўно сьпяць

Выйшла дзеўка замуж. Ночы зімовыя даўгія. А прасьці ёй даюць дужа. Яна прадзе-прадзе дый прыгаворвае:

— А ў майго таты даўно сьпяць…

Але ў новай сям'і ўвагі не зьвяртаюць.

Ці даўно йдзеш?

Ідзе сабе маладзіца дый, як любіў казаць некалі Караткевіч, маскаля пускае, гучна страляе, бо навокал нікога. Але празь нейкі час вырашыла азірнуцца. За ёй ідзе мужчына.

— Ці даўно ты йдзеш, чалавеча?

— Адтаго, як ты першы раз рогнула.

Як ахвяравалася

Маладзіца ахвяравалася паўзьці ад хаты да царквы. Паўзе. А спадніца спаўзла. Ідзе чалавек дый пытаецца:

— Як ты паўзеш?

— Як ахвяравалася, так і паўзу…

Дзе два коміны

Пад час польскае акупацыі жаўнеры пасьвіліся самапасам. У Кавалеўшчыне, што пад Вушачай, дзе нарадзіўся бацька мой, жаўнеры панадзіліся да крыху заможнейшага кавалеўца. Пазнакай служылі сінія вароты. Бедалага, нарэшце, зьняў вароты, тады палякі кіраваліся ў хату, дзе два коміны. Комін зімой ня збурыш.

Шыла

Шавец наказваў жонцы:

— Калі памру й будзеш хаваць, пакладзі мне ў труну шыла.

— Што, й там зьбіраешся боты шыць?

— Ды не. Калі ты сядзеш на маю магілку сраць, каб мог я табе ў зад шыла загнаць…

Там і радзіма

Пасля вайны па фінансавай лініі працаваў недалужны, падсьлепаваты Пейсахоў. Зь яго звычайна нязлосна пакеплівалі, асабліва дзяўчаты, на якіх ён ласа пазіраў.

Перавялі Пейсахова з раёна ў недалёкі сельсавет. Прыязджае ён неяк у Вушачу. Яго й пытаюць:

— Ну, ці сумуеш ты па радзіме? (Гэта значыць, па Вушачы. Сельсавет чамусьці некаторым здаваўся ледзь не далёкай дзяржавай).

Пейсахоў прастадушна-тужліва адказаў:

— Дзе хлеб, там і радзіма.

Паслухалася

Галосіць жонка па мужыку, аж разрываецца і прыслухоўваецца, каб суцешылі. Нарэшце нехта з суседак паспачуваў:

— А досыць табе, Праксэда, убівацца, пашкадуй сябе.

Гаротніца плача, але ўжо весялей:

— Калі ж досыць, дык і досыць…

Стаіць

Хварэў дзед. Захацеў скароміны. Зарэзала жонка пеўня й паставіла ў печку варыць. Памёр, так і не паспытаўшы пявучага мяса. Стаіць кацёл за заслонкай. Плача баба нарасьпеў:

— А ты ж памёр, а твой пеўнік стаіць…

Такая й мазь

На калёсах мужык вязе Калініна. Колы нямазаныя. Рыпяць. Седаку гэта не па нутру. Вазак спыняе каня. Ськідвае порткі й проста на ўтулкі валіць. Калінін абураецца:

— Што ты робіш?

— Якая ўлась, такая й мазь! А не падабаецца — злазь!

Дай дзёрну

Маладзіцы трэба абкласьці магілку. Узяла яечак у кошык ды пайшла да пана па дзёран. Прыходзіць і просіць:

— Паночак, дай за яйцы дзёрну.

Пан, ня зразумеўшы каламбуру, шарахаецца ад маладзіцы.

Прыехала

У Вушачу прыехала прадстаўніца ЦК камсамола. Ходзіць важна адказная. Местачкоўцы заўважаюць:

— Прыехала нейкая с цыка й стрыбчыць сабе гэткай начальніцай… Сікша…

Пей!

Да лекара прыйшла жанчына ў гадах. Лекар гаворыць, як і належыць «вучонаму» чалавеку, толькі па-расейску. Ставіць шклянку з вадой дый кажа:

— Пей!

Жанчына й запела:

— Пасею гурочкі…

Лянько

— Лянько, на яйко.

— А ці аблупленае?

— Не.

— Тады еш сам!

Радзей

Сын прыслаў маці ліст, напісаны дужа ўборыстым почыркам, густа.

Маці й папрасіла ў адказ у лісьце: «Сынок, пішы радзей, бо вочы мае кепска бачаць…» І сын пачаў пісаць гады ў рады. Зразумеў маці.

Не па катлу

Выйшла замуж маленькая дзяўчына, як у нас кажуць, курдупэпачка за здаравілу. І меў гэты здаравіла ўручча нападоймішча. Зусім зьвялася. Усе са спачуваньнем казалі:

— Дзіва што! Не па катлу затаўчына.

У дзьве рукі

Сын маці рэзаў танюсенькую скібачку хлеба й падаваў, прыгаворваючы: «Пераймай, мамачка, у дзьве рукі, а то пераломіцца». Жонцы ж даваў у вадну руку ў паўбохана. Пра маці «рупіўся» болей.

Клёцка з вачыма

У местачковай жыдоўскай хаце. Малому паставілі нешта есьці. Аднекуль жаба скокнула ў талерку. Малы чуў пра клёцкі, ды ня часта, відаць, іх еў. Таму й крычыць:

— Мама, а мама. А ў клёцкі цвай воцкі й фір лапачкі.

Ні грому, ні пагрому

Дзядзьку з суседняй Кавалеўшчыны выклікалі ў суд, бо падазраваўся, што ўдзельнічаў у пагроме. Сьледчы пытае: