Наталья Арсеньева - Пад сінім небам

Песьню жанкі запяялі нясьмела,
і — звоніць уся сенажаць,
з гукамі — ўдалеч, здаецца б, ляцела…
Косы зьвіняць…

Жамчужнай мглою хмаркі абвязалі
Нябёсы, сонца пуць.

Па залатых жытох сярэбраныя хвалі
Плывуць, плывуць, плывуць…

Які прастор кругом! Бязь берагу, бяз краю
Калышуцца жыта!

Ў ружовым полымі вятраны дзень згарае, —
Як цёпла, любата…

Шматфарбным дываном, красой-вясной сатканым
Лажыцца сенажаць.

I ў дзень, і на зары, і ўвечары, і зрана
Там жаўранкі зьвіняць.

I звонкі іх прызыў, і лёгкія ўздыханьні
Красуючых палей, —

Нясуцца да нябёс малітвай дзякаваньня
Вышэй, вышэй, вышэй…

Лес вітаў нас нячутнымі словамі,
нам сьмяялася неба празрыстае,
а над намі, ўгары над дуброваю,
хмаркі таялі, лёгкія, чыстыя.
Па узгорках, па травах уквечаных
косы сонца нізкога туляліся,
у аўсох запыняліся нечага,
адплывалі, ізь ценем зьліваліся…
Штось шасьцеў лес… Дубровай зялёнаю
слаў ізь ветрам нам шэлехі зводныя,
і здавалася дзіўна знаёмаю
мова іх, і чужая, і родная…

Зьмярканьне…
Зь яснага блакіту
зьнікаюць фарбы, бліскі дня,
і чыстым золатам заліта
ціхіх палёў далечыня.

Істужкай сьцежка ўецца ў жыце,
зьбягае ўніз, паўзе вышэй,
праз ручаёў сталёвых ніці
бяжыць кудысь далей, далей…

На ўзгорку млын-вятрак ляніва
крыламі часам узмахне,
і статак галубоў пужліва
з-пад даху ў неба-выш памкне…

Лятуць, купаюцца ў паветры,
зьнікаюць, круцяцца узноў
лісты, што ўвосень носяць ветры,
а захад іх фарбуе ў кроў.

Вечар неба хварбуе ў гарачыя тоны,
Чыстым золатам густа залоціць рабіны, —
I здаецца паветра густым і зялёным,
Як вада у вазёрах, зялёных ад ціны.

Гаснуць косы на вежах готыцкіх касьцёлаў,
I, зьніжаючысь, шклы запаляюць агнямі.
Зоры — вочы малых засмучоных анёлаў, —
Мігацяцца у хмарах, парваных над намі.

Час таёмны, ня ноч і ня дзень, калі цені,
Цені ночы зьліваюцца з косамі сонца,
Калі хочацца раптам устаць на калені
I стаяць так бяз руху, маўкліва, бяз конца…

Ў гэты час ад’жывае у думках старое,
Ўспамінаюцца даўныя сэрца хваробы…
I так лёгка душою — вячэрняй парою —
Зразумеці сусьветныя сумы й жалобы!..

Тонкай мглой абвязаліся сінія далі,
сінія-сінія далі на ўзьмежжы нябёс.
Па жытох расплыліся вятраныя хвалі,
ветру плаўныя хвалі, што вечар прынёс…

I паволі, паволі чырвоным пажарам
занялося чырвоным пажарам усё:
і жыты, і кляноў верхавіны, і хмары,
й нат будзённае, шэрае ў шэрым, жыцьцё.

Дзень канаў зь недаверлівай, кволай усьмешкай,
з прыкрай, горкай усьмешкаю хворых людзёў,
і зьвінелі яму разьвітаньне узьмежкам
зелянкавыя конікі — дзеці палёў.

Разьвітаньне з жыцьцём, разьвітаньне навекі,
разьвітаньне навекі з жыцьцёвай маной,
калі чорная ноч моцна сьцісьне павекі,
моцна сьцісьне павекі над сьцерплай зямлёй…

Цямнее заход над палоскаю бору
далёка… далёка… Над самаю ж скроняй
шапочуць галіны расьцьвілае ліпы,
што цьвет залаты долу сыпле і сыпле.
Успыхнулі першыя зоры ў прадоньні
над цёмнай, далёкай палоскаю бору.
I ноч агарнула сьвет сіняй тугою,
і сьціхлі ў той сіні апошнія гукі…
Ды думкам, хаценьням — няма супакою,
плывуць яны, думкі, як хвалі ракою,
аж хочацца выцягнуць, выкінуць рукі
у ноч, што накрыла сьвет сіняй тугою…

Ночка ціха′я, расістая
Йшла над палямі-лагчынамі.
Зоры паліла празрыстыя
Ў небе, паміж аблачынамі.

Кідала кроплямі роснымі
Ўправа, улева, ўгару.
Пахамі мляўкімі, млоснымі
Дыхала ў сонным бару.

Чуць варушылі галінамі
Ліпы, красой абсыпаныя.
Ў шэляху траваў з травінамі
Чуліся гукі нязнаныя…

Над балатамі бяздоннымі
Зьзялі агні дзе-нідзе,
Млелі струхлелыя, сонныя
Івы ў ліпкім тумане…

Ночка, тваймі гэта чарамі,
Ночка, тваймі гэта дзівамі
Збуджаны зоры між хмарамі,
Сплецены мглы па-над нівамі…