Анатоль Сыс - Пан Лес

а ў цябе ж свая ёсьць магіла,
а цябе ж яна палюбіла,
палюбіла сынам і мужам,
як жану, ты біў яе гужам,
а ты біў-пытаўся: ці мала
да цябе з чужынцамі спала.

Спала з маскалём, спала зь ляхам,
ды была пасьцельлю мне плаха,
спала з тваім бацькам — ліцьвінам,
а цяпер з табой — з маім сынам,

паглядзі у рэчкі лясныя, —
хіба ж маеш вочы Батыя,
хіба ж конскі хвост за плячыма,
паглядзі — з кім спала Айчына».

Эй, ювелір!
У кулю пералі маё пяро!
Я кроў здабуду — не люблю атрамант,
сем зьнічак налічу — сваю душу
прастрэлю уначы, нібы пэргамэнт.

Я не баюся ўласнае крыві —
я стрэлю не ў душу,
я стрэлю ў рану.
Эй, ювелір!
Пергамэнт не парві,
вазьмі яго ў бярозавую раму
і падпішы маёй крывёй:
«Душа».

Паміж дажджоў, сьнягоў,
за белым сьветам,
у самай гушчы зорак маладых,
век дажываў забыты ўсімі ветах
і для спачыну выбіраў клады.

Ён дзень і ноч, самотны, дбаў пра гэта,
але наўкол былі адны сады
і хоць бы крыж для нейкае прыкметы
альбо зямлі прыгорачак руды
паміж дажджоў, сьнягоў,
у раі, ў пекле,
але ў зямлі —
нібыта ў грэшнай Тэклі.

У нябёсах маіх дагараюць вагні,
Непрытомныя гаснуць ад холада.
Што сабраў я сабе на апошнія дні…
Срэбра веры ці мудрасьці золата?

Ці любіў я? Любіў!
Сяброў, маці, віно…
Кляўся Бацькаўшчыне да магілы,
Ды ў сузор’я майго,
Бы ў калосься ў жніво,
Ад пакуты надтрэснулі жылы.

I куды б я ні йшоў —
Яно ходзіць за мной?
Можа, хмару наклікаць якую?
Каб ня бачыць яго над сваёй галавой
Хоць тагды, калі зь любай балюю.

I таму не пытай, чаму сумны такі,
I любі мяне толькі шчасьлівым,
За віном, за сяброўскім сталом гаваркім,
За лістом да матулі — маўклівым,

Бо ў нябёсах маіх дагараюць вагні,
Непрытомныя гаснуць ад холада,
Бо сабраў я сабе на астатнія дні
Прагу жыць, а ня срэбра й ня золата.

У чырвоным касьцёле,
за вобразам Боскага Сына,
ёсьць таемныя дзьверы,
дзе нехта нябачны ўначы
шумна іх расчыняе,
і ў храм уваходзіць жанчына,
і завалы жалезныя лязгаюць, быццам мячы,

і ад іскраў жалезных жанчына запальвае сьвечкі,
і труну засьцілае арнатам літым залатым,
і касьцельнае ўбраньне зіхціць у нагох
Шляхам Млечным,
быццам шлях перад дзевай
у папскі аблудлівы Рым,

і з труны, бы са склепу,
ў пацірах віно падаецца,
і калі зазірне нецярпліва жанчынаў яго —

яно тварам распусным
расьпяцьцю Хрыста усьміхнецца
і вачыма ўвап’ецца,
нібыта ў мужчыну свайго,

і заплача віно,
і атруціцца ўласнай сьлязою,
і на белых грудзёх адаб’ецца крывавым таўром,

валасы расплятуцца —
аблудная іх сівізною,
ногі Боскага Сына атуліць, нібы серабром.

У чырвоным касьцёле,
за сьпінамі боскай сябрыны,
ёсьць таемныя дзьверы,
дзе нехта дрыготкай рукой
золкам іх расчыняе,
і з храма выходзіць Хрысьціна,
і да боскай сябрыны вяртаецца
боскі
спакой.

Вакол раю майго
запляліся ў вянок карані
гэта сад мой
прахожы
ты яблык з яго не крані

вакол суму майго
запляліся галіны ў вянок
а над садам
нябёсы
сузор’е ўзяло на замок

вакол лёсу майго
запляліся каса у касу
дзьве каханкі мае
я да сьмерці між іх не засну.

Не хадзіце за мной! Не хадзіце!
Бо я маю рахункі з сабой.
Не кахайце мяне! Не любіце!
Бо каханьне для дурняў — сымболь.

Вы мяне цалавалі — плаціце!
За мінутную слабасьць маю,
Вар’яцейце над прорвай у жыце,
Вось лязо! Я вам шанец даю.

Не будзіце мяне! Не будзіце!
Не сачыце за мной, калі сплю.
Я у сьне — на вайне, як над прорвай у жыце,
Ці Хатынь, ці бацькоўскую хату палю.

Вы мяне спакушалі — плаціце!
Але ёй вырак — за шчасьце для Вас.
Не хачу быць сымболем! Ідзіце
У царкву, там ёсьць файны абраз.

I, хоць трэсьніце, ногі цалуйце
Хоць Марыі Сьвятой, хоць Хрысту,

Не хадзіце за мной! Не хадзіце!
Я ў жыцьці, як у шторме ладдзя.
Не судзіце мяне! Не судзіце!
Знаю, што і ў мяне ёсьць суддзя…