Гэнры Лангфэла - Спеў аб Гаяваце

«За марамі,— я сказала,—
За гарамі,— адказала,—
Ах, далёка край мой родны,
Мой каханы, мой Алгонкін!»

Калі я назад зірнула,
Ён стаяў на тым жа месцы,
Дзе са мною развітаўся,
Мой каханы, мой Алгонкін!

Ён стаяў пад тым жа дрэвам,
Што схілілася над рэчкай,
Што вось-вось гатова ўпасці,
Мой каханы, мой Алгонкін!

Ах, як горка, як балюча
Думаць, марыць мне аб любым,
Калі сэрца так сумуе
Аб Алгонкіне каханым!»

Каб гасцям было вясёла,
Забаўляў жартоўным танцам
По-Пок-Ківіс іх, а песняй —
Чайбайабас, казкай — Ягу;
Вось і скончана вяселле;
Пад аховай шлюбнай ночы
Засталіся маладыя —
Гаявата з Мінегагай.

Слаў жа песняй Гаявату,
Услаўляй жа мір і шчасце
На зямлі Аджыбуэяў,
Працу мірную народа!
Слаў Мандамін таямнічы,
Слаў палеткаў блаславенне!

Пахаваны тамагаўкі
I крывавыя сякеры,
Зброя боек пахавана,
Ваяўнічы кліч забыты.
Надышлі часы такія,
Калі можна чалавеку
Паляваць без перашкоды,
Будаваць сабе пірогу,
Рыб лавіць, страляць аленяў,
Заганяць баброў у пасткі,
А жанчынам можна з соку
Клёна цукар здабываць свой,
Дзікі рыс збіраць і скуры
Вырабляць з бабра і лося.

Навакол паселішч мірных
На маісавых палетках
Зелянеў Мандамін стройны,
Распускаў, як знак багацця,
Свае косы залатыя,
У зямлю яго хавалі,
Апрацоўваючы глебу,
Кожны год вясной жанчыны;
I яны парой асенняй
Жоўты плашч з яго скідалі,
Як вучыў іх Гаявата.

Неяк раз, калі маісам
Быў засеяны палетак,
Мінегазе Гаявата
Так прамовіў: «З блаславеннем
Ты палі свае абыдзеш
Сёння ў час паўночны, колам
Абвядзеш зачараваным
Іх — ад злодзея палеткаў,
Што завецца Вагэмінам,
Ад рабункаў Пэймасэда.

Уначы, калі ўсё — глуха,
Уначы, калі ўсё — цёмна,
А Дух Сну, Нэпавін, гэтак
Зачыняе ўсе вігвамы,
Што ніхто цябе не ўбачыць,
Што ніхто цябе не ўчуе,
Уставай з пасцелі ціха,
Пакідай сваё адзенне
I, захутаная ў косы
I апранутая ў цемру,
Зачаруй палі, якія
Ты засеяла нядаўна.

Ураджай збярэш багаты
Ты з палёў, якія колам
Абвядзеш зачараваным —
Ланцужком слядоў таемных;
Іх ніхто не пераступіць,
Не парушыць той граніцы
Ні чарвяк, ні тля, ні шкоднік,
Ні стракозы, Куо-ні-шы,
Ні тарантул, Сабікашы,
Ані конік, По-пок-кіна,
Ні магутны Вэ-мок-квана,
У мядзведжай шкуры, вусень!»

А на дрэве прыдарожным
Цар Груган сядзеў галодны,
Кагагі, з драпежнай зграяй,
З чорнай бандай марадзёраў;
Аж хісталася трысцінкай
Верхавіна ад іх смеху
Над наказам Гаяваты.
«Вы паслухайце! — крычалі,—
Што мудруе Гаявата,
Што надумаў гэты змоўшчык!»

Калі ноч зямлю накрыла,
Як шатром, маўклівай цемрай,
I азвалася маркотна
Ваванэйса, начаніца,

I Дух Сну, Нэпавін, шчыльна
Зачыніў усе вігвамы,
Уставала Мінегага
З ложка, скінуўшы адзенне,
I, апранутая ў цемень,
Не саромячыся сведак,
Абышла спакойна поле:
Абвяла чароўным колам —
Ланцужком слядоў таемных.

Апроч Поўначы, не ўбачыў
Больш ніхто красы жаночай,
Толькі чула Ваванэйса
Уначы яе дыханне;
Цемень мантыяй свяшчэннай
Мінегагу ахінула,
Каб ніхто не выхваляўся
Тым, што бачыў Мінегагу.

Раніцой, на самым золку,
Кагагі на сходку клікаў
Крумкачоў, варон і соек,
Зграю чорных марадзёраў,
Што ўзнялі на дрэвах вэрхал,
I павёў усіх бясстрашна
На пасевы Гаяваты,
На Мандаміна магілу.

«Мы яго, — яны крычалі,—
З цёмнай выцягнем магілы,
Нас не спыніць Мінегагі
Зачарованае кола,
Ланцужкі слядоў таемных,
Што пакінуты на глебе».

Але мудры Гаявата,
I разважлівы і пільны,
Чуў зняважлівыя кпіны,
Смех драпежны чорнай зграі.
«Кагагі,— сказаў ён гэтак,—
Цар Груган і груганяты,
Ко, сябры мае, як след вас
Правучу я за абразу».

На дасвецці ён прачнуўся,
З валасоў і нітак петлі
Па раллі параскідаўшы,
Як сіло для марадзёраў,
Сам залёг за валунамі,
Іх чакаючы прылёту.

Зграя птушак на пасевы
Прыляцела з дзікім крыкам,
Кіпцюрамі разграбала
Глебу, каб хутчэй дазнацца,
Дзе Мандамін пахаваны,
Каб яго знайсці і знішчыць.

I хаця ў ваенных справах
Мелі вопыт і майстэрства
Марадзёры, але пастак
Не заўважылі, і хутка
У палоне Гаяваты
Апынуліся іх лапкі.