Montagu Butler - Step by Step in Esperanto

411. Nun mi legas, vi legas, kaj li legas: ni ĉiuj legas. En la tuta mondo la Esperantisto havas amikojn, kiuj korespondas kun li. Mi suferis de multaj afliktoj,kiuj neniam okazis( happened ). Kiam nokto vualas( veils ), ĉiuj koloroj egalas.

Geometria difino. “Aferoj, kiuj egalas unu al la alia, egalas al ĉio alia.”

412. Unuj(or, Iuj;or, Kelkaj) … aliaj; some … others . Unuj(Iuj, Kelkaj) ridas, aliaj ploras. Some laugh, others cry.

413. Kiuj loĝas en Italujo (Svisujo …)? Al kiuj plaĉas la pluvo? Kiuj amas la gepatrojn?

Instruistoj estas homoj, kiuj instruas. Kio estas laboristoj? harpistoj?

414. La PLEJ bona EL ĉiuj, the best of all (370). El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Tamen li estas la plej saĝa el ĉiuj. El ŝiaj multaj infanoj unuj (iuj, kelkaj) estas bonaj, aliaj ne. The longest (greatest, most beautiful) of all.

415. In the accusative kiujbecomes kiujn,etc. (Cp. See (y)ou in a minute). Kiujn bildojn vi vidis? Mi vidis iujn, sed ne ĉiujn. Mi ne vidis tiujn, kiujn vi vidis.

416. Amo kovras ĉiujn pekojn. La morto ne distingas( makes a distinction): ĉiujn egale atingas.

417. Interparolo inter du malgrandaj knabinoj: “Ĉu vi vidas tiujn du bovinojn, unu blankan kaj unu brunan?” “Jes.” “Nu, oni tiras lakton el la blanka bovino.” “Kaj el la bruna, ankaŭ?” “Ne. El ĝi oni tiras kafon.” “Sed kie estas la bovino, kiu donas la sukeron?”

418. Complete with a word ending in ‑iuj or ‑iujn: La personoj, … loĝas tie. La libroj, … mi aĉetis. La homoj, al … mi parolis. La ĉerizoj,… vi manĝis. … florojn vi deziras? La birdoj, al … mi donis akvon. … libroj estas liaj. Mi ne amas … personojn. … hundojn mi aĉetis hodiaŭ. Ĉu la nunaj modoj superas … de la antaŭa jaro?

419. Distingu inter tuta libro, a whole (complete) book , kaj ĉiu libro, every book. Ili ĉiuj laboris dum la tuta tago, All of them worked all the day (277).

420. Insert tute, tuta, tutan, ĉiuj, ĉiun, or ĉiujn.Ŝi estis … kontenta pri la … laboro de … lernantoj. Ni … atendis vin dum … horo. Ili … estis … feliĉaj. Mi legis … paĝon. Mi legis la … paĝon. El … landoj mi preferas nian. Mi amas … landojn. Mi vizitis … urbon en la … lando.

421. ĈI(= near here ), either before or after a ti-word, changes that to this.

Other things being equal, it is better (for the sake of compounds, and the accent of the phrase as a whole) to put ĉifirst.

N.B. Two words. No hyphens.

422. Ĉi tio(or tio ĉi), this thing . Ĉi tie(or tie ĉi), in this place, here (cp. jen 119). Ĉi tiu (tiu ĉi), this (one), the one here (cp. the English slang: “This here …” ). Ĉi tiuj, these . Ĉi tia, of this kind . Ĉi ties, this one’s, belonging to this (or, to these ).

423. If a grammatical ending is added (making a compound word), use a hyphen. La ĉi-tiea kutimo, the custom of this place.

424. “Por via nasktago ( birthday ) mi donas al vi — jen! — perlan kolringon.” “Sed, patro, perloj signifas larmojn.” “Ne timu, kara; la perloj sur ĉi tiu kolringo estas falsaj.”

425. Tiu … ĉi tiu(in contrast) = the former … the latter (the last-mentioned).

Jen Gertrudo kaj Mario: ĉi tiun(M) mi amas, sed ne tiun(G). Venis Rozo kaj Lilio: tiu(R) kantis, ĉi tiu(L) ne.

426. But when not contrasted with ĉi tiu, tiu= the latter, the other one (not the subject ). Kiam A parolis kun B, tiudiris … When A conversed with B, he (B) said …. A parolis kun B kaj lia (or, ties) (=B’s) wife. (For his own wife see 832).

427. ANTAŬ= before, in-front-of (time or place) . Antaŭ ĉio, first of all . La antaŭo, the front; antaŭa, previous, former; antaŭas, precedes . La antaŭlasta( penultimate ) silabo.

Antaŭ la domo staras arbo. Ne laŭdu la tagon antaŭ la vespero.

Kiu insulo estis la plej granda en la mondo antaŭ la eltrovo de Aŭstralio? (1191).

Profesoro staris antaŭ la fajro. Li rigardis ovon, kiun li tenis en la mano. En kaserolo( saucepan ) sur la fajro estis lia poŝ horloĝo( watch: horloĝo = clock ).

428. (a) In the Esperanto alphabet “g” comes before “ĝ.” Hold it in-front-of the donkey’s nose. The change is-taking-place (okazas) before our eyes. Winter comes before spring. Await me in-front-of the theatre.

(b) Antaŭpagas, prepays; antaŭ juĝas, pre-judges; antaŭparolo, preface; antaŭvido, foresight; antaŭtempa, premature. Antaŭ-aranĝ(‑avert ‑dank ‑dir ‑ir ‑met ‑ripet ‑sent ‑tim ‑zorg)as. Antaŭ-ĉambr(‑ mast‑part ‑sign ‑tuk ‑vesper)o.

(c) … estas (fluas, flugas, iras, kuŝas, marŝas, pendas, restas, sidas) antaŭ la arbo (heĝo, kurteno, lernejo, preĝejo, reĝo, tablo, urbo).

429. POST= after (time or order) . Post laboro venas ripozo. Ludo post laboro. Sunbrilo post la pluvo. Ripetu post mi.

Post konfeso venas forgeso. Post la batalo preĝo ne helpas. Bona ideo post la pereo. Saĝa hundo — post la vundo. Tio estas mustardo post la manĝo. Post brua vento, subita silento. De guto post guto disfalas granito. Post vetero malbela brilas suno plej hela. Post suferovenas prospero. Hakopost hako estas la plej efikaatako.

430. Juĝisto rigardis kopionde dokumento, kies originalononi perdis. Li demandis: “Ĉu vi faris la kopion post aŭ antaŭ la perdo de la originalo?”

Kiu numero [47]venas post 9? antaŭ 3? Kiu monato venas post Februaro? post Oktobro? antaŭ Januaro?

431. Postmay also mean behind (place). La hundo kuras post( after or behind ) la kato. Mi observis lin de post( from behind ) arbo.But it is more usual to translate behind by malantaŭ. Rigardu post(or, malantaŭ) vi.

(a) Kaŝu vin post (malantaŭ) la heĝo. Li staras malantaŭ (post) la pordo. Estas araneo malantaŭ la bildo. Malantaŭ la nuboj brilas la hela suno.

432. Postmorta, post mortem . Postrestas, remains behind . Postrikoltas, gleans . Postskribo, postscript . Postvivas, survives . Posta, posterior, following, subsequent; la posto, the back, reverse . Plej posta, hindmost .