Montagu Butler - Step by Step in Esperanto

343. Note the “agreement” of adjective and noun. (236)

Jen estas bel Aroz O

Jen estas bel AJroz OJ

Mi havas bel ANroz ON

Mi havas bel AJNroz OJN

344. Amu viajn malamikojn. Timo havas grandajn okulojn. Kiajn ( What ) grandajn okulojn (orelojn, dentojn) vi havas, avino! Ne skribu al mi tiajn longajn leterojn. En la tago ni vidas la helan( bright ) sunon, kaj en la nokto ni vidas la palanlunon kaj la belajn stelojn. Levu ambaŭ ( viajn ) manojn! Fermu ambaŭ okulojn! Ili ne ŝatas viajn leĝojn (Ps. 119, 155).

345. Embarasa demando. Infano: “Kial la patro estas senhara?” Patrino: “Ĉar li pensas tre multe.” “Kaj kial vi havas longajn harojn?” “Iru for kaj ludu!”

Ĝentila: diras vortojn belajn (sed eble ne verajn). Riĉa: havas plenajn poŝojn.

346. (a) Ĉu li havas bluajn okulojn (brunajn harojn)? Ĉu vi havas multajnamikojn? Nomu la diversajnpartojn de domo (ĉambro, la korpo). Nomu kelkajnobjektojn en la ĉambro. Januaro, Februaro … Nomu la aliajnmonatojn.

(b) Vary six phrases after this model: Belaj rozoj, rozoj belaj. Mi vidas belajn rozojn ( or, rozojn belajn).

(c) Put into the plural: La domo posedas altan fenestron kaj ardezan( slate ) tegmenton. En mia skatolo mi havas bildan poŝtkarton,leteron, kaj blankan poŝtukon kun blua rando( edge ). ( Why not kun bluan randon?) (96).

(d) Fill up the blanks in the plural: Ĉu vi vidas la blu__ paper__? En la poŝ__ de la jun__ knab__ mi vid__ verd__ pom__, malgrand__ konk__, kaj krajon__, kun divers__ ali__ objekt__.

(e) KIAJNbildojn vi admiras? ( Answer Kiajn? with -ajn), Kiajninfanojn vi amas? homojn vi envias? lernantojn mi instruas? librojn vi legas? rozojn vi preferas? leterojn vi skribas? harojn (lipojn, okulojn, manojn, vangojn) ŝi havas? dentojn havas krokodilo? orelojn havas azeno?

347. (a) For the subject of a sentence

(b) [41]After the verb estas(when it means equals ). Tio estas li( that is he ), not tio estas lin( that is him ). Here Esperanto agrees with English.

(c) After variants of estas.For example: aspektas, looks (=appears to be); iĝas, becomes (=begins to be); restas, remains (=continues to be). Nor when estasis understood (1065).

(d) [42]After a preposition: Mi parolas al li(not, al li n). Here Esperanto differs from English (96).

(e) After the word la,or numbers ( unu, du…). Mi vidas la patron (unu libron)(not la n, unu n).

(f) After the name of the person spoken to. Mi amas vin, patro( not patro n). Here Ho( O, Oh ) can be understood: I love you, (Oh) father—(ho ) patro.This is called the “vocative” case.

348. Venu al ni kaj helpu nin, Come to us and help us. (Why al niand not al nin ? helpu ninand not helpu ni (96)?)

Translate similarly:

Go to him and amuse him. Walk with us and guide us. Think about her and remember her. Pay-attention to me and obey me. Listen to them and imitate them. Read about it and discuss it. Look at yourself in the glass and admire yourself.

349. We may say either

• li helpas { niN ( or ) AL ni }

• mi dubas { tioN ( or ) PRI tio }

• ni serĉas { trezoroN ( or ) POR trezoro }

• atendu { momentoN ( or ) DUM momento }

350. The forms with nand no preposition (nin, tion, trezoron, momenton)are called “direct objects”. The forms with a preposition and no n (al ni, pri tio, por trezoro, dum momento)are called “indirect objects”. THE LETTER NREPLACES AN OMITTED PREPOSITION. In the above examples the letter nreplaces the prepositions al, pri, por,and dum,respectively.

351. Similar examples: Atendu mi n( or pormi). Mi bedaŭras tio n( pritio). Mi vi ndankas (mi dankas alvi). Tio mi nplaĉas ( almi). Mi atentas tio n( altio, pritio). Mi aranĝas la festo n( por or prila festo). Mi petas tio n( portio, pritio). Mi petas vi n( alvi, devi). Ĝi vivas dek jaroj n( dumdek jaroj). Ŝi parolas la tuta ntago n( dumla tuta tago).

352. Other things being equal, one may use either a direct or an indirect object, though both forms are not necessarily equivalent in meaning. The direct form is briefer, the indirect more precise.

Mi instruas vi n priEsperanto; mi instruas alvi Esperanto n.Mi konsilas alvi la studo n;mi vi nkonsilas prila studo. Mi petas devi servon; mi vi npetas priservo. Mi vi nriproĉas pritio; mi riproĉas alvi tio n.

353. But it is not good, because it is not clear, to have two direct objects after one verb. To say, for example, Mi instruas vin Esperanton,would be bad.

354. (a) Use these verbs with (i) an indirect object with al,(ii) a direct object. Thus: Flat: (i) Li flatas al mi;(ii) Li flatas min.Atent, aŭskult, envi, fid, influ, gratul, help, honor, kompat, komplez, kred, laŭd, obe, pag, pardon, plaĉ, respond, salut, serv, simil, sopir, vok.

(b) Use these verbs with (i) an indirect object with pri, (ii) a direct object. Thus: Forges: (i) Ili forgesas pri la mono; (ii) Ili forgesas la monon. Bedaŭr, diskut, dub, kant, kompren, konsent, leg, lern, memor, rakont, raport, reklam, respond, rezign, sci, sonĝ, tim.

(c) Use these verbs with (i) an indirect object after dum, and (ii) a direct object. Atend, aŭskult, diskut, kant, leg, predik, skrib, sonĝ, telefon, viv.

355. Ekzameno. What is (a) the “subject”, (b) the “direct object”, (c) the “indirect object”, of a verb? Make sentences containing (a) … ‑a … ‑o;(b) … ‑aj … ‑oj;(c) … ‑an … ‑on;(d) … ‑ajn … ‑ojn.Would you say Mi pensas pri ŝior Mi pensas pri ŝin? Why? Correct, with reasons: Mi amas la patro; min amas la patron; tie kreskas arbon; mi ŝi kondukas al la domon.Translate: I stand (a) near her; (b) near her cat; (c) near her cats. I love (a) her; (b) her cat; (c) her cats.