Гі Мапасан - Навелы

Яна маўчала. Ён схапіў коўдру, у якой яна была схавала галаву, і адкінуў на сярэдзіну ложка, паўтарыўшы:

— Я хачу ведаць, з якім хлопцам.

Тады яна тужліва вымавіла:

— Я хацела пасмяяцца.

Але яго трэсла ад гневу:

— Што? Як? Хацела пасмяяцца? Дык, значыць, ты насміхалася з мяне? Але з мяне кпіны не строяць, чуеш? Як завуць хлопца?

Яна нерухома ляжала на спіне і маўчала.

Ён узяў яе за руку і моцна сціснуў:

— Ты мяне чуеш ці не? Я патрабую, каб ты адказвала, калі я з табой размаўляю.

Тады яна нервова вымавіла:

— Мне здаецца, што ты звар'яцеў, не чапай мяне!

Ён калаціўся ад лютасці і з роспачы не ведаў, што казаць. Ён штомоцы затрос яе і паўтарыў:

— Ты чуеш? Ты чуеш мяне?

Яна нечакана рванулася, каб вызваліцца, і кончыкамі пальцаў зачапіла мужаў нос. Той палічыў, што яму стукнулі, раз'юшыўся і ўміг абрынуўся на жонку.

Ён трымаў яе пад сабой, з усяе моцы даваў поўху і крычаў:

— На, на, на, вось табе, вось, жабрачка, курва, курва!

Нарэшце, зняможаны, знясілены, ён падняўся і пайшоў да камоды, каб наліць сабе салодкага аранжаду, бо чуў у целе такую стому, што ў кожную хвіліну мог знепрытомнець.

А яна плакала, залівалася слязамі ў ложку, зразумеўшы, што праз адну памылку загубіла ўсё сваё шчасце.

І, яшчэ ў слязах, яна пралепятала:

— Паслухай, Антуан, ідзі да мяне, я цябе ашукала, ты зараз усё зразумееш, паслухай.

І, падрыхтаваная да абароны, гатовая апраўдвацца і хітрыць, яна крыху ўзняла раскудлачаную галаву ў каптуры набакір.

А ён павярнуўся і наблізіўся да яе, саромеючыся, што біўся, адначасова ў глыбіні яго мужавага сэрца расла невычарпальная нянавісць да гэтае жанчыны, што здрадзіла другому — Суры.

Пераклад : Сяргей Мурашка

Па ўсіх дарогах у мястэчка Гадэрвіль цягнуліся сяляне і іх жонкі: сёння быў кірмаш. Мужчыны ішлі павольна, на кожным кроку нахіляючы наперад каржакаватае цела і няспешна перастаўляючы доўгія кульгавыя ногі, скрыўленыя цяжкаю працай, безупынным наляганнем на плуг, ад якога левае плячо пачынае дыбіцца ўверх і горбіцца спіна, і касьбою жыта, якая прыносіць звычку трымаць ногі шырока, каб мець добры ўпор, — усім марудным і нялёгкім сялянскім жыццём. Іх сінія блузы, вышываныя на каўняры і закаўрушах простым арнаментам з белых нітак, былі накрухмаленыя і блішчалі, нібы пацягнутыя лакам. Яны надзімаліся вакол кашчавага сялянскага цела і рабіліся падобнымі да гатовага ўзляцець шара, з якога тырчалі галава, рукі ды ногі.

Некаторыя цягнулі на вяроўцы карову або цяля. А кабеты ішлі ззаду і падганялі жывёлу тонкім дубцом з яшчэ свежымі лісточкамі. На руцэ ў кожнай вісеў вялікі кош, з якога высоўваліся галовы качак ці курэй. Сялянкі ішлі рухавей, дробна перастаўляючы ногі — не так, як мужчыны. Іх нягнуткае сухое цела сціскала вузкая хуста, заколатая шпількай на пляскатых грудзях, а на галаве паверх туга завязанай белай хусткі быў надзеты яшчэ і каптур.

Часам праязджаў шарабан, які няроўнаю рыссю цягнуў худы конь. На ім пацешна трэсліся два мужчыны і кабета, якая сядзела ўсярэдзіне і ўвесь час хапалася за аглабіну пры штуршках на калдобінах.

На Гадэрвільскім пляцы віраваў натоўп людзей і жывёл. Над вялікім скопішчам праплывалі рогі быкоў, вастраверхія калматыя шапкі заможных сялян, каптуры сялянак. Крыкі, віск, роў зліваліся ў адзін няспынны дзікі гармідар, які часам перакрываў гучны рогат падпітага дзецюка ці доўгі рык прывязанай да плота каровы.

Паўсюль пахла стайняй, малаком, гноем, сенам і потам, ад яго патыхаў кіслы, агідны пах быдла і чалавечага цела, уласцівы вёсцы.

Дзядзька Ашкорн з Брэатэ толькі прыйшоў у Гадэрвіль. Ён ужо кіраваўся на пляц, калі раптам заўважыў на зямлі невялікую вяроўчыну. Ашчадны, як і ўсе нармандцы, дзядзька Ашкорн падумаў: тое, што можа спатрэбіцца ў гаспадарцы, трэба падняць. Крэкчучы ад болю ў спіне — бо дзядзька пакутаваў ад раматусу, — ён з цяжкасцю схіліўся і падняў тонкі абрывак з зямлі. Ён ужо збіраўся яго акуратна згарнуць, калі нечакана ўбачыў рымара Маляндэна, які стаяў на ганку свайго дома і глядзеў на яго. Некалі дзядзька Ашкорн хацеў купіць у яго кантар, але яны тады пасварыліся і з таго часу захавалі адзін на аднаго крыўду, бо абодва былі злапомныя. Селяніну зрабілася крыху сорамна ад таго, што вораг заспеў яго за такой справай, калі ён корпаецца ў гразі з нейкім матузком. Ён хутка сунуў знаходку пад блузу, потым у кішэню ў нагавіцы і зрабіў выгляд, быццам нешта шукае на зямлі. Потым, нібы так і не здолеўшы нічога знайсці, рушыў на кірмаш, выцягнуўшы наперад шыю і скурчыўшыся ад болю ў спіне.