Сяргей Чыгрын: Беларуская Беласточчына

Пра гэты матэрыял магчыма нават і не ведаюць тыя, пра якіх я тут згадаў. А публікацыя атрымалася нядрэнная, бо падобнай, грунтоўнай і лепшай пра беларускіх пісьменнікаў Польшчы на старонках “Роднага слова” больш не з’яўлялася. Тым не менш, асобныя згадкі, як падае бібліяграфічны паказальнік, былі таксама.

У лютым 2001 года да юбілею Надзеі Артымовіч часопіс “Роднае слова” змясціў 14 вершаў паэткі, а ў 2006 годзе яшчэ адзін верш – “Нерэальная як учарашняя радасць”. Пра паэзію Надзеі Артымовіч цікавы артыкул надрукавала Людка Сільнова. Артыкул меў назоў “Так балюча ў маіх словах” (Роднае слова, 2001, № 2).

“Роднае слова” друкавала і творы Алеся Барскага. З 1994 года да 2001-га часопіс надрукаваў 16 вершаў паэта. У красавіцкім нумары за 1994 год быў змешчаны і партрэт паэта. У гэтым нумары друкаваўся таксама артыкул Алеся Бадака пра творчасць Алеся Барскага. Артыкул меў назоў – “Лірычны пульс паэта”.

У 1993 годзе часопіс (№ 12) змясціў на сваіх старонках некалькі твораў Янкі Целушэцкага. Гэта – “Імгненне”, “Неспакой”, “Падаў я рукі соснам...”, Пахі”, “Старая хата”, “Я хацеў бы быць ветрам”.

Пра творчасць Яна Чыквіна публікаваўся артыкул у часопісе пад назовам “Прыйшла ка мне... муза”, аўтар якога – Л.Зарэмба. (1999, № 4). У гэтым нумары змяшчаліся і вершы паэта: “Клён і вішня”, “О, гады празрыстыя ляцяць...”, “Смуга вячэрняя”, “Тужу па зеленавокай князёўне...”, “Утрапенне”, “Элегія ночы”.

Не абыйшоў часопіс і творчасць Сакрата Яновіча. У снежаньскім нумары за 1995 год быў змешчаны партрэт пісьменніка, а таксама артыкул Я. Янушэвіча пра некаторыя разважанні пра творчасць Сакрата Яновіча. У 1996 годзе (№ 9) і Міхась Тычына выступіў з артыкулам пра творчасць Сакрата Яновіча. Артыкул меў назоў – “Майстэрства перфармацыі”.

Вось, бадай, і ўсе згадкі пра беларускіх пісьменнікаў Польшчы на старонках “Роднага слова”. Прыгадаў я іх і таму, што сёлета літаратурнае аб’яднанне “Белавежа” адзначыла сваё першае 50-годдзе. А многія, вышэй пералічаныя аўтары, з’яўляюцца сябрамі гэтага аб’яднання.

2008

Даўно збіраўся напісаць пра паэта, перакладчыка, празаіка і публіцыста Яўгена Міклашэўскага, ды ўсё нешта не атрымлівалася, не ставала часу, як сёння мы любім казаць. А час ляціць імкліва — глянуў у каляндар: Яўгену Міклашэўскаму ўжо 70.

Нарадзіўся пісьменнік 9 жніўня 1936 года ў вёсцы Лыскі Беластоцкага павета Беластоцкага ваяводства. Праз дзесяць гадоў сям’я пакінула родныя мясціны і пераехала на Нясвіжшчыну. У 1957 годзе Яўген скончыў Пінскае педвучылішча, а ў 1965 годзе —Мінскі педагагічны інстытут замежных моў.

Першыя творы Яўгена Міклашэўскага былі апублікаваныя ў часопісе “Полымя” у 1959 годзе, хаця першая кніга паэзіі пабачыла свет крыху раней — у 1968 годзе, яна называлася “Свежасць”. Пра яе адразу станоўча адгукнуліся розныя выданні. Зборнік вершаў паэта называлі поклічам часу, вясной паэта, настройкай голасу, жыццём у паэзіі. І сапраўды, зборнічак атрымаўся ўдалым, вершы падкупалі чытачоў сваёй шчырасцю:

Найбольш плённым час быў для паэта Міклашэўскага, калі ён працаваў літаратурным кансультантам Саюза пісьменнікаў Беларусі (1981-1991). Тады з друку выйшлі яго кнігі вершаў “Світальны водбліск”, “У спрадвечным руху”, “Зара-заранка, зара-вячэрніца”. У іх паэт услаўляў сваю Радзіму, вяртаўся ў думках на Беласточчыну да бацькоўскай хаты, паэтызаваў чалавека працы, каханне, прыроду.

Піша пісьменнік і сатырычныя творы. Усім вядома яго кніжка сатыры і гумару “Ганна з Пухавіч” (Мн., 1976).

З празаічных твораў варта адзначыць яго аповесць “Чатыры дарогі”, якая прысвечана духоўнаму свету, маральна-этычнаму абліччу людзей 70-х гадоў мінулага стагоддзя. А таксама цудоўную кнігу “Каханне і смерць, або Лёс Максіма Багдановіча” (Мн., 1995). Кніга пра Максіма Багдановіча далёка не літаратуразнаўчая праца, а своеасаблівы раман-даследаванне, які чытаецца лёгка, проста, даступна. Такіх кніг, дарэчы, у нашай літаратуры бракуе. А яна найперш разлічана на моладзь, якую ў наш час здзівіць нечым вельмі няпроста.

Яўген Міклашэўскі яшчэ выдатны перакладчык. Перакладзена ім на родную мову шмат твораў Д.Уолеса, Э. Хемінгуэя, М. Пехаля, М. Лермантава, С. Ясеніна, А. Кальцова, Р. Кіплінга, Э. Колдуэла і многіх іншых замежных аўтараў. Неяк запытаў у Яўгена Міклашэўскага: пра што пішацца і думаецца? Дык ён сказаў, што закончыў аповесць “Пастухі і пастушкі”, якую задумаў ажно чвэрць стагоддзя назад. Яна прысвечана жыццю беларускай пасляваеннай вёскі і, прынамсі, пра вучобу, абавязкі, і гульні дзяцей вайны. А яшчэ пісьменнік дадаў: “Я заўсёды любіў у паэзіі ўсмешку, дасціпнасць, жарт і відавочна таму ў апошнія гады захапіўся паэтычнымі мініяцюрамі (напісаў цыклы “Свет каляровых сноў” і “Беларускія фрашкі”. Шмат увагі аддаю перакладам з рускай (лірыка XIX-XX стагоддзяў), з англійскай (Кіплінг), са стараўзбекскай (Наваі, Машраб) і з іншых. Марыў да 200-годдзя А.С.Пушкіна апублікаваць свой пераклад “Евгения Онегина”. Не атрымалася. У 1999 годзе пераклаў лібрэта оперы С. Манюшкі “Галька” (аўтар — Уладзімір Вольскі). Вершы і пераклады паціху друкую ў часопісе “Маладосць”, “Настаўніцкай газеце”, “ЛІМе”.