Сяргей Чыгрын - Чамяры і чамяроўцы

У новым зборніку паэта вельмі шмат вершаў-прысвячэнняў. Звяртае на сябе ўвагу і верш, прысвечаны Максіму Тарасавічу Бурсевічу, як факт таго, што да сённяшніх дзён чамяроўцы пра яго памятаюць і расказваюць пра свайго знакамітага вяскоўца дзецям, унукам і праўнукам. Верш складаецца з васьмі строф, але прывяду дзве апошнія:

Разважаць над паэзіяй Ігара Бурсевіча можна бясконца, так, як і гутарыць з самім аўтарам. Таму скажу толькі, што нядаўна ён прынёс мне вязанку сваіх новых вершаў, але ўсе яны ўжо напісаны на роднай мове. І гэта радуе…

Пасляслоўе пачну з верша Алега Лойкі. Верш называецца “У Чамярах”:

Далібог, мае рацыю паэт, Чамяры для чамяроўцаў “лепш нябеснага раю”, так як Нізок на Уздзеншчыне для Кандрата Крапівы і Паўлюка Труса, а вёска Віцкаўшчына ў Дзяржынскім раёне для гісторыка Міколы Улашчыка, які пра яе напісаў цэлы гісторыка-этнаграфічны нарыс “Была такая вёска” (Мн., 1989). Таму поўнасцю можна пагадзіцца з Уладзімірам Арловым, які ва ўступным слове да кнігі Міколы Улашчыка сказаў: “Гэта кніга — помнік адной з тысячы нашых вёсак, своеасаблівая энцыклапедыя жыцця беларускага селяніна.” [44] Арлоў Уладзімір. Ад перакладчыка // Улашчык Мікола. Была такая вёска. Мн., 1989. С. 6

Невялікую энцыклапедыю Чамяроў паспрабаваў напісаць і аўтар гэтай кнігі. І няхай мне даруюць тыя чамяроўцы, пра каго я не згадаў, не знайшоў звестак, ці пакрыўдзіў. Спадзяюся, што праз некалькі гадоў ці дзесяцігоддзяў нехта з маладзейшых чамяроўцаў-гісторыкаў дапоўніць яе новымі фактамі, новымі звесткамі пра людзей і новымі цікавымі дакументамі. Бо пра Чамяры можна распавядаць шмат і заўсёды. Гісторыя вёскі, якая стаіць на шляху з Захаду на Усход — гэта гісторыя нашай Бацькаўшчыны.

А дома, як кажа беларуская прымаўка, і салома ядома, а на чужыне і гарачы тук стыне. Таму чамяроўцы заўсёды вярталіся дамоў. Бо тут, як пісаў Якуб Міско, “я па-сапраўднаму зразумеў і адчуў, што ў кожнага чалавека, а значыць, і ў мяне, ёсць радзіма, пра якую я некалі так дапытваўся ў бацькі. Гэта тая зямля, дзе ты радзіўся і рос. Дзе бачыў такі блакіт неба, якога, мусіць, нідзе няма. Дзе пачуў і да болю палюбіў матчына слова. Гэта тая маленькая рачулка, што ўецца і пяшчотна цурчыць за аколіцай. І таямнічы пошум лесу. І незабыўныя, поўныя чараў і жаху бацькавы і дзедавы казкі. І песня, што хапае за душу і часам вясёлыя, а іншы раз сумныя — гукі гармоніка на суседняй прызбе. Родныя, мілыя вобразы! І куды б чалавека ні кінуў жыццёвы лёс, у яго заўсёды перад вачыма гэтыя вобразы. У думках ён прылятае туды, дзе калісьці спазнаў і першую радасць, і першы смутак. Ці не таму нас так хвалююць празрыстыя, як паветра ў сонечнае надвор’е, словы вядомай песні “Люблю наш край — старонку гэту”? І ці не таму так глыбока западаюць у душу радкі Якуба Коласа: