Радыё Свабода - Галасы Беларусі — 2020

25 траўня адбыўся пікет за Ціханоўскую ў Слуцку.

„Пятнаццаць гадоў пражыла з мужам амонаўцам“

— Напэўна, накіпела. Ці гэта нармальна, калі я, маці дваіх дзяцей, маю чатыры крэдыты, працую на дзьвюх працах, каб хоць неяк іх утрымліваць? І гэта толькі вярхушка айсбэргу. Валік, раскажы, якія ў нас праблемы.

— Ды, блін, тут можна днямі і тыднямі расказваць. Пачынаючы ад дзіцяці, у якога з нараджэньня ўжо дзьве тысячы даляраў доўгу вісіць. Трэба было будаваць лякарні, школы, а ён будаваў лядовыя палацы, свае рэзыдэнцыі, самалёты купляў. Таму так накіпела. Тут, я гляджу, знаёмых мала чамусьці. А так у каго ні спытай, усе супраць. Таму што так, у людзей крэдыты, інакш немагчыма пабудаваць дом. Недзе хтосьці там можа, набліжаныя, за нейкія хабары…

— Вядома, хабары. А як у нас працьвітае наша слуцкая міліцыя, прывет! Як яны фабрыкуюць справы. Як штурхаюць людзей на злачынствы, каб зарабіць сабе зоркі на пагонах. А тое, што сям’я пазбаўляецца кармільца… Я першы раз за свае 36 гадоў прыйшла галасаваць. Пятнаццаць гадоў пражыла з мужам амонаўцам, дык іх абавязвалі галасаваць. А я не хадзіла ні разу, не хацела. Навошта? Адмоўчвалася. Думала, можа муж за мяне прагаласуе. А тут, прабачце, я ўжо разьвялася. І маю права голасу.

28 траўня жыхары Гомля сталі ў чаргу, каб падпісацца за Сьвятлану Ціханоўскую.

„Чаму я павінна так адзета быць?“

— Так жыць нельга болей. Таму я ўжо за любога, хоць з рогамі, толькі не за яго. 26 гадоў... Калі мы яшчэ два пэнсіянэры былі, то і муж падпрацоўваў. Тры гады як ён памёр... Я сябе не магу паважаць як чалавека. Вы разумееце чаму? Чаму я павінна так адзета быць? Чаму я не магу выехаць адпачыць. Я ў савецкі час лятала, у мяне сваякі ў Казахстане. Я лятала на самалёце. Я магла сплянаваць. Я год зьбірала гэтыя рублі, але я магла. Бо рубель быў рубель. А цяпер?.. Вось здарыцца зараз са мной нешта, я лягу на рукі дзяцей. А дзеці такія самыя, па трыста рублёў атрымліваюць. І я яшчэ са сваёй пэнсіі хачу штосьці дзецям. Ува ўсіх ёсьць дні нараджэньня, Новы год ва ўнукаў. Вось як жыць?

„Дзіцёнак увогуле беларускую не разумее“

— Па-беларуску крышачку размаўляю. Як называецца ў народзе, трасяначка. Вядома, мы больш прывыклі да рускай. Калі ўсё памяняецца, больш перавагі будзе беларускай мове, вядома, усе будуць размаўляць, старацца, і дзяцей сваіх прывучаць. У мяне дзіцёнак увогуле беларускую не разумее. Ну ўвогуле. На беларускай мове вершык — ён яго не разумее. Мне даводзіцца перакладаць на рускую, каб ён хоць трошкі зразумеў, пра што гаворка. Беларускай мове трэба болей гадзін аддаваць у школе. Бо гэта родная мова. Мы ўсё ж такі беларусы, мы ж ня рускія. Так, размаўляем па-руску, таму што 26 гадоў размаўляем па-руску. А хацелася б, каб дзеці ведалі родную мову, бо мы беларусы.

„Чаму не пакажуць у тэлевізары?“

— Чаму не пакажуць у тэлевізары вось гэтую масу народу? Чаму? Чаму не пакажуць, што ёсьць праблемы ў дзяржаве. І людзі прыходзяць выказаць сваю нязгоду з гэтай пазыцыяй дзяржавы. Чаму нашы пэнсіянэры, якія па сорак гадоў адпрацавалі, чаму яны жывуць як жабракі? Мая маці сорак гадоў адпрацавала на прадпрыемстве, у гандлі, яна атрымлівае трыста рублёў пэнсіі. Чаму гэтая Ярмошына і плюс сьвіта гэтая ў Драздах жывуць у мільённых катэджах? Адкуль у іх грошы, за што яны жывуць? За кошт народу. Дык навошта такая ўлада нам? Бясплатная мэдыцына? Мая маці ходзіць у лякарню. Якая бясплатная! За кожную паслугу заплаці грошы.

„Адпрацавала... на стале танцавала“

— Я бяз працы з 45-ці гадоў. Мяне проста прыбралі па сканчэньні кантракту, і больш я працы ў горадзе знайсьці не магла. У мяне малодшаму дзіцяці тады было 9 гадоў. Я вымушаная была зьехаць і зарабляць грошы на дзіцёнка дзесьці там — у Польшчы, у Расеі, у Рызе, па ўсім сьвеце. Разумееце? У мяне быў стаж 21 год на адным месцы. І калі я прыйшла ў адну арганізацыю ЖБІ па спэцыяльнасьці, узялі маю працоўную і сказалі: з такімі, як вы, проста так кантракты не разрываюць. Я кажу, дык што, я 21 год адпрацавала, а на 21-ы на стале танцавала? У мяне ні заўвагаў, ні вымоваў. І я кажу гэтай жанчыне: ведаеце, у вас зьменіцца кіраўніцтва і вы, дакладна так, як я, можаце аказацца на вуліцы. Яна кажа: чаму я? Я кажу: рукі потныя, фрызура не спадабаецца, тысяча прычын. Гэта маё дзяцінства, кіно „Цацка“, рукі потныя... Я не запатрабаваная, я не патрэбная радзіме. Павінны быць працоўныя месцы. Плюс. У якую кантору ў Гомелі ні зайдзі, на кожным паверсе сядзяць аднафамільцы. Гэта ні для каго не сакрэт. Ну жаночы пол замуж узялі, яны прозьвішчы памянялі, а так яны ўсе аднафамільцы. У нас павыцягвалі з усіх вёсак, усе свае, радня, дзядзькі-пляменьнікі. А тыя, хто нарадзіўся ў Гомелі, ня маюць вялікай радні, усе беспрацоўныя.