Андрэй Дзічэнка - Сонечны чалавек (зборнік)

– Правільна! – сказаў Настаўнік і ўсміхнуўся. – Ну, раз ты, Алеся, першая пачала казаць, тады распавядзі нам усім, што ж такое Еўропа.

З працяглым скрыпам адсунуўшы крэсла, Алеся ўстала і пачала свой аповед.

«Еўропа – гэта спляценне прыгожых асоб і думак, якія нібыта накіраваныя ў будучыню. І гэта прытым, што чалавек на яе тэрыторыі бязмэтна перасоўваецца і шмат думае. Затым ён дасягае аблокаў і п'е іх, як адтопленае малако. Пасля гэтага спатыкаецца і пачынае плакацца. Але не ўсім запар, а толькі далёкім птушкам, якія кружаць над ім і чакаюць, як бы ім падзяўбсці Еўропу. Калі сабраць усе думкі гэтай тэрыторыі ў адзіны сказ, то там зусім не будзе косак. Для ўсіх слоў не хопіць радкоў, а літары змяшаюцца ў вялікі і нясмачны кактэйль, які нам усім калі-небудзь прыйдзецца распіць і падзякаваць невядомаму кухару.

Часам Еўропа пачынае надзімацца ў велізарны шар, напоўнены агнём. Тады нам усім трэба бегчы. Я адзін раз бачыла гэты шар. Ён цалкам складаўся з мікраскапічных вочных яблыкаў, працятых чорнымі сасудамі з атрутнай вадкасцю, пасля якой няма жыцця і тым больш карцін свету. Мне стала вельмі страшна, і з тых часоў думкі мае былі накіраваныя толькі ў квадраты. Там, дзе ёсць квадраты, няма месца Еўропе».

Сказаўшы сваю прамову, Алеся выйшла з класа, каб аддыхацца.

– Ну што, Сяргей, надышла твая чарга!

Сяргей быў бландзінам з мускулістым, зусім безвалосым целам. Голас яго гучаў нязлосна, а ў вачах зіхацелі маланкі татальнага знішчэння. Сяргей харчаваўся выключна чалавечым мясам, а пасля выў на сустрэчных людзей. Той, хто трапляў у дыяпазон працяжных гукаў Сяргея, імгненна вылечваўся ад усіх хвароб і ззяў ад шчасця.

«Еўропа – яна на смак салодкая. Па выхадных смярдзіць дохлымі сабакамі, па буднях лётае на тытанавай мятле вакол планеты Зямля. Еўропа жарэ планету Зямля. Еўропа жарэ ўсё. Яна белая, як шчыльны метастаз. Узяўшы ў далоні Еўропу, ты зразумееш, што яе ніяк не сціснуць. Металічныя прэсы ламаюцца, перш чым прыступіць да ціску. Фактычна Еўропа – гэта і ёсць ціск на ўсё вакол. Калі раптам яе прыбраць, то аснова разляціцца, як чэрап, у які трапіў зарад свінцовага шроту».

Сяргей уцягнуў ноздрамі сырое паветра аўдыторыі. Інстынкты цягнулі яго ў сталовую. Сяргей устаў на карачкі і, як афрыканскі браняносец, папоўз з класа.

Чарга падышла да Філосафа. Здаецца, пры нараджэнні яго назвалі Аляксеем, але пасля дванаццаці гадоў гэтае стварэнне абклалася тоўстымі кнігамі і падпаліла сябе. З попелу Аляксея адрадзіўся Філосаф.

«Еўропа. Як каземат. Як жывёла, у якой бурчыць. Ніякай Еўропы навобмацак няма. Гэта толькі… Фантазія!»

Філосаф хацеў сказаць нешта яшчэ, але раптам заснуў. Настаўнік не стаў яго будзіць. Кожны раз, калі Філосаф спаў, некалькі салдат на КПП бралі пластыкавыя шарыкавыя ручкі і пісалі зводы напышлівых слоў. Пасля ўсё гэта чыталі людзі з адмысловай службы кансервацыі розуму. Падклаўшы Філосафу пад галаву чорны вязаны шалік, Настаўнік паглядзеў на наступнага вучня.

Дзяўчынка Іра больш за ўсё любіла маляваць. Раней яна брала ў рукі аловак і графітам пэцкала стальніцы і белыя дыванкі ў пад'ездах. Потым у яе пачалася дэпрэсія, і яна забылася на сваё захапленне. Зараз жа з ёй быў Настаўнік, а таму твар Іры мог станавіцца сінім, потым чырвоным, а часам і зусім празрыстым. Скрозь яе людзі бачылі рэальную карціну свету.

«Чорны б'е белага. Жоўты ірве чырвонага. Сіні спіць з зялёным. Фіялетавы на ўсіх глядзіць пагардліва. Вясёлка становіцца ніткай ДНК усялякіх кветак наогул. Яе прачытаць лёгка. Але зрабіць гэта лепш у Еўропе. Таму што ва ўсіх астатніх месцах за такое мардуюць голадам і забіваюць, запаляючы лёгкія».

Іра дастала аркушык і пачала маляваць кветкі. Калі Іра шмат думала і крыўдзілася, яна заўсёды малявала кветкі. Настаўнік вырашыў больш не турбаваць яе пытаннямі. Калі Іра нешта захоча дадаць, яна пераб'е каго заўгодна.

– Цяпер ты, Уладзік. Што ты думаеш пра нашу бягучую тэму?

«М-м-м-м-м. В-в-в-в-в-в. Г-а-а-а-а-а-а-а-а».

Набраўшы ў рот вады са шклянкі, якую ён заўсёды насіў з сабой, Уладзік забулькатаў. Праз пяць хвілін бурлькатання праглынуў ваду і працягнуў: «Еўропа не стала першапачатковай крыніцай усяго жывога. Ёй была вада. Але вада з'явілася не ў Еўропе. У тым месцы, пра якое вы нам распавядаеце, Настаўнік, ваду толькі псуюць. Злыя людзі псуюць».

Уладзік плюнуў на падлогу і расцёр далонькай плявок. Фрагмент дошкі, пафарбаванай у паглынальны чорны колер, заблішчаў.

«Вы не бачыце ў лакіраванай паверхні майго адлюстравання. Я не бачу ў Еўропе чагосьці, што здольнае паглынаць».