Альгерд Бахарэвіч - Тэатр шчасьлівых дзяцей

«Трэба было спачатку руку, а потым галаву, дурніца!» – пакруціў пальцам каля скроні Анцік.

«Які ты разумны! – накінуўся я на яго. – Можа, лепш цябе туды засунем? Ты дакладна пралезеш!»

«Шкада, што нельга адшпіліць сабе руку, – пачулі мы прыдушаны Юлін голас. – Калі-небудзь вучоныя прыдумаюць, як можна разьбіраць сябе на часткі! Так, каб потым зноў сабраць!»

«Трэба проста разьбіць перагародку! – сказаў я. – Памятаеце, у кожным аўтобусе ёсьць надпіс: дастаць малаток, выціснуць шкло?»

«Тады цягніце мяне назад!» – сказала Юля.

Мы схапілі яе за ногі і пацягнулі.

«Хто так цягне? – зараўла Юля. – Хлопчыкі! Дзе ваша пяшчота!»

Але было ўжо занадта позна.

Бо ў гэты самы момант аўтобус завіхляў на горцы, выскачыў на мост, пад якім цямнела рака, і ўрэзаўся з усёй моцы ў агароджу.

Толькі што перад намі была прамая дарога ў промнях фараў, а цяпер іх сьвятло выхапіла зь цемры толькі кавалак неба, якое імкліва сыходзіла некуды ўверх.

Аўтобус зьнёс агароджу на поўным хаду, лёгка, нібы адной пстрычкай.

І паляцеў над прорвай, проста ў раку.

Калісьці я чытаў пра мужчыну, які быў чэмпіёнам у плаваньні і аднойчы ўратаваў цэлы тралейбус людзей, што выпадкова ўпаў з моста. Гэты мужчына пабачыў, што тралейбус тоне, кінуўся ў ваду і даставаў людзей аднаго за адным, пакуль не ўратаваў усіх. Была зіма, гэты чэмпіён захварэў на запаленьне лёгкіх і нырак, і потым памёр. Я часта бачыў у сьне тую страшную карціну, я сам уяўляў сябе ў тым тралейбусе, які ідзе на дно і я ніяк не магу зь яго выбрацца. Якім жа шчасьцем было прачынацца ў цёплым ложку, у сваім пакоі! Потым жахлівы сон перастаў мне сьніцца. А цяпер, у аўтобусе, які нібы завіс на сэкунду над безданьню, каб назаўсёды пайсьці пад ваду разам з намі, я зноў успомніў тую гісторыю – і карцінка тралейбуса, які тоне ў рацэ, зноў зьявілася перад вачыма.

Толькі вось наўрад ці ў такі час, далёка ад гораду, на беразе ракі знойдзецца чэмпіён у плаваньні, які нас уратуе.

На імгненьне зрабілася ціха…

А тады вакол нас пачуўся такі шум, ад якога закладвала вушы!

Гэта аўтобус, у які мы трапілі, нібы ў пастку, з усяго размаху пляснуўся ў раку!

Мы закрычалі ўсе трое, адначасова, ды так, быццам хацелі сваім крыкам выбіць шыбы ў вокнах, за якімі цяпер была цёмная, халодная вада.

Аўтобус паволі паплыў – і мы пачулі, як вада пачынае пранікаць у салён.

Мы схапіліся за рукі, усе трое.

«Я хачу дамоў! – крыкнуў Анцік. – Лявон, скажы, што мы сьпім!»

«Мы ня сьпім», – сказаў я вінавата. Бо гэта і праўда я, менавіта я і ніхто апрача мяне, быў тым чалавекам, які сказаў усім садзіцца ў гэты жудасны аўтобус.

«Спакойна, – сказала Юля. – Мы ўсе ўмеем плаваць, праўда?»

«Я ўмею», – сказаў я.

«І я», – сказала Юля.

«А я не!» – заплакаў Анцік.

«Ты ж хадзіў у гурток плаваньня! – зьдзівіўся я. – Ты ж выхваляўся нам, што ўмееш і брасам, і кролем!»

«Я кінуў, – усхліпнуў Анцік. – Раз схадзіў і кінуў».

«Дык ты хлусіў? – жахнулася Юля. – А мы табе зайздросьцілі!»

«Мы былі дурні», – сказаў я.

«Усё роўна, – сказала Юля. – Мы можам забрацца на дах аўтобуса, саскочыць у ваду і даплыць да берага. А Анціка пацягнуць за сабой. Ну, ці даць яму штосьці, што дапаможа трымацца на вадзе».

«Толькі хутчэй, – прамармытаў Анцік. – Бачыце, вады ўжо амаль па калена!»

«А як жа кіроўца?» – сказаў я.

«Ты яшчэ не зразумеў? – зьдзівілася Юля. – Гэта была лялька!»

Я ўскочыў на сядзеньне і пацягнуўся да люка над галавой, каб адчыніць яго і вылезьці на дах. Але ніяк ня мог дацягнуцца. Я быў самы высокі ў нашай кумпаніі, і ўсё ж мне не хапала росту. «Давай ты сядзеш мне на шыю!» – крыкнуў я Юлі і нахіліўся, каб яна магла на мяне залезьці.

«Хутчэй! – падганяў нас Анцік. – Вада ліецца з усіх дзірак!»

Я і сам адчуваў, што мы тонем.

І тут здарылася нешта неверагоднае.

Нібы нехта падставіў пад бруха нашага аўтобуса сваю шырокую, роўную сьпіну. Падставіў і прыўзьняў – так, што вады вакол нас адразу паменела.

«Можа, мы селі на мель? – з надзеяй спытаў я. – Можа, гэта зусім неглыбокая рэчка?»

«Але мы плывем, – сказала Юля. – Адчуваеце? Вада нясе нас наперад. Калі б мы селі на мель, мы б ня рухаліся!»

«Ура! – крыкнуў Анцік. – Ня ведаю, хто там пад намі, але я зь ім сябрую!»

Мы прыпалі да вокнаў. За імі быў толькі туман, туман, ноч і вада, у якую няспынна сыпаліся дажджавыя кроплі. Мы плылі па рацэ, нібы на караблі – і цяпер у гэтым было нават штосьці прыгожае.

«Цікава, куды вядзе гэтая рака? – спытаў Анцік. – Лявон, у цябе ж дзесяць па геаграфіі. Ты ж усе беларускія рэчкі на памяць знаеш!»