Әхәт Гаффар - Сайланма әсәрләр - 4 томда. 2 том

– Нинди тәрәзә йөзлеге ди ул?! Кычытмаган җирне кашып… Хәзер печән хәстәрен күрергә кирәк. Бигрәк тагын!

– Дөрес, әти. Тәрәзә йөзлеге качмас. Муса абыйны әйтәм: бигрәк җенле булып чыкты ул. Теңкәгә тиеп бетте: тук та тук өй мүкләп, йокы бирми.

– Мүкләп? Мин мүкләгән эченә тигәнмени?

– Авыз да ачтырмый, әти. Узган юлы кайтканда, балчык изеп аяк калмады. Үзенең бетон болгаткыч машинасы капка төбендә. Ярамый, янәсе! Имеш, мич измәсенә аяк-кул җылысы тияргә тиеш.

– Мич?! Инде дә, ә?! Барлы-җуклы ярты ел югалып тору ярамаган! Мич булып мичнең башына җиткән… Миннән шәп тартып калды лабаса.

– Бусы да тамаша: бик яхшы тарта.

– Син, кызым, түбәдән нигезгә төштең, инде өйгә сыймыйсың…

– Ә матча матча ише генә түгел, әти. Күрсәң, исең-акылың китәр – сап-сары нарат.

«Янганнар бит болар, каһәр! – дип уйлады Сөнгатулла. Ләкин аңлаганын кызына белдерәсе килмәде әле. – Әйтмәгәннәр. Борчылып ятмасын дигәннәр инде, мать честна!»

Су бөтерелеп-бөтерелеп ага иде. Аның күз аллары караңгыланып китте. Якты көнне болыт бастымыни. Колагы томаланды, әйтерсең лә су астында калды. Аягының җегәре бетте. Кайтып җитәр, үзе каккан салкынча келәләрдә, тотка тимерләрендә учының җылысын калдыра-калдыра ишекләрне ачар, бусагалардан сак кына атлап, түшәм такталарының һәр сызыгын, һәр рәсемен карамаса да күреп, өй эченә узар һәм тыйнак кына, бәлки, бераз ятсыныптыр, имән матча астында хатыны Зөлхиҗә белән күрешер кебек иде югыйсә. Кинәт ул үзен икегә бүленгәндәй хис итте. Көзге каршына басса, үз чагылышы урынына гомер очратмаган кеше чагылышын күрердер кебек. Ул чагылыш лачынныкыдай үткер карашы белән больницадагы чатнаган көзгедән әллә ничә тапкыр аның йөрәген тырнап-тырнап алды инде. Кайсысы чын – шул көзгедәге керәшә ояларыдай эчкә баткан күзле шәүләме, әллә ул – Сөнгатулла үземе? Яңа йортта да торыр анысы. Аягы яңа баскычларга, ишек бусагаларына, кулы электр боргычларына, ишек тоткаларына күнегер, үз кадакларын кагар, такта ышкылар, яңа мичкә утын ягар, үз ашын ашар. Җайлашыр. Ләкин ялгыш өйгә очып кергән һәм тәрәзәгә һава дип бәргәләнгән кош шикелле, нишләсә дә, чиксез авырту гына тояр инде. Кызы әнә сөйли дә сөйли. Тавышы ерак, җил китергәндәй өзек-өзек, әле ачык, әле тонык ишетелә. Гүя шәһәр кибетләре тәрәзәседәй зур, калын пыяла аша эндәшә.

– Идән… буяу… авыр… Казанда әле. Болай да матур, якты. Түшәмне Муса абый… Караватлар яңа… Кухняда гарнитур… Без төсле телевизор… кредитка. Искесен ирем сезгә кайтарып куйды. Күрше-күлән… савыт-саба… Җитәрлек. Орденнарыңны күрше Хаммат абый алып чыгарга өлгергән. Әни шунысына бик сөенде. Костюм-чалбар… әни үзе алды… таман…

Юк шул инде, таман булмас. Ябыкты Сөнгатулла. Ә кием-салымының буе тамандыр. Зөлхиҗә тазарыр дигән өметкә алдангандыр инде. Киемне аны балага гына үсәренә чамалабрак алалар.

Әх, Мәрзыя!.. Юата инде, бичаракай. Хәзерләп куя, янәмәсе. Атасының йөрәге ярылыр ди бугай.

Сөнгатулла тураеп басты да кычкырып көлеп җибәрде. Кызының сөйләвеннән кырт киселеп сискәнүен, үзенә коты алынып каравын күреп тынды, тик чыдый алмыйча, гөлдерек тавыш белән элеккесеннән дә катырак итеп, рәхәтләнеп, башын чайкый-чайкый көлде:

– Әйттем бит мин аңа, кызым!

– Нәрсә-нәрсә?

– Әнкәңә дим.

– Нәрсә әйттең?

– Больниска бер килүендә тиешлесен генә түлим, өйдә акча юк дип кәҗәләнгән иде. Добровольни өлешен дә уч тутырып түләмәсәң, кара аны, фәлән-төгән, дип җибәрдем. Шулай итмәсәң, палатага аяк атлыйсы түгел, мәйтәм. Икенче килүендә тагын түләмәгән, хәерсез. Коры калган, алайса!

– Түләде, әти, түләде.

Сөнгатулланың әле генә көлгән, аннары кырысланган йөзенә канәгатьләнү төсмере чыкты. Җиңел сулап:

– Алайса, ярый, – диде. – Яндыгыз инде, ә? Дипломат икәнсең син, кызым. Белми идем. Яман хәбәргә яхшы хәзерләдең син мине… Күпме тиде соң?

– Нәрсә?

– Нәрсә булсын – страхавай.

– Биш мең.

– Әйбә-әт.

– Колхоз булышмаса, ул биш мең генә чәп итәргә дә җитмисе икән, әти.

– Нәфсе дисәң дә нәфсе соң хәзер кешедә… Биш меңгә ташпулат салып була! Кассада да ару гына үрчегән иде түгелме соң?

– Анысы да кереп бетте аның, әти.

Сөнгатулла тагын:

– Чә! – диде. – Инде дә шулхәтле кыланмасагыз…

– Бераз әҗәткә дә җыйгач, таман гына булды бугай.

– Әҗәт?!

– Әйе. Нигә?

«Әллә каккан казыкка тиклем янганнар инде?»

Сөнгатулла, күңелендә уянган шушы шиге белән килешәсе килмичә, шул ук вакытта кинәт әрләп ташлап йә ялгыш сүгенеп, кызын куркытмас, рәнҗетмәс өчен тыштан тыныч кына: