Нури Арсланов - Сайланма әсәрләр / Избранные произведения

Кемдер юк, нәрсәдер җитми,
Җанымда борчу гына…
Ник елый икән акчарлак
Ялгызы, моңсу гына?

Еракта Кырым таулары,
Тауларда күксел томан.
Алар да моңсу – кайгымны
Уртаклашалар сыман.

Дельфиннар уйный, бу мине
Юатып уйнавымы?
Алыгыз диңгез төбенә
Сагышлы уйларымны!

Тар кебек мина киң диңгез,
Аз кебек миңа һава;
Кайда син күңелгә сәйран?
Кайда хисләргә дәва?

Нигә соң әле бу миңа
Кинәт сарылды сагыш:
Кирәк җырла, кирәк ела,
Кирәк авыруга сабыш…

Әй, диңгез, шаула, дулкынлан,
Талпынып уйначы бер!
Әйдә, синең дәһшәтеңнән
Рухланыйм туйганчы бер!

Көннең көлеп туар иртәләре,
Айның аерылалмас кичәләре,
Даланың давылы,
Атның асавы,
Бәйгенең бүләге,
Ярның ялкынлысы
Инде миңа түгел…

Ләкин
Өмет өзәме соң күңел!

Ап-ак тешләрең,
Якут иреннәрең,
Ачык күз карашың
(Бер – олы син бу чагыңда,
Бер – сабый баласың),
Сулыш алышың,
Саф, яшь тавышың,
Назлы атлауларың…
Бер чынлап,
Бер шаярып
Мине мактауларың…

Көнемне көләч итәр төсле,
Аемны сердәш итәр төсле,

Атның асавына атландырыр,
Даланың давылына ташландырыр,
Бәйгенең бүләген алдырыр,
Сөю ялкынында яндырыр,
Мәңгегә тынгысыз калдырыр төсле.
Йа, көчле дә син, сылу, көчле!

Башларымның акылын җуеп әйләнгән чагы,
Яшәреп, җаным егеткә әйләнгән чагы.
Тел сөяксез – сөйләсеннәр, ни сан аларга!
Бүген минем кәлисәмдә бәйрәмнәр чаңы!

Сөйдең-көйдердең йөрәкне, ут икән җаның,
Мәңге айнымастай итеп исерттең, ярым.
Иярсез, йөгәнсез килеш бәхетле таңда
Далаларга алып очтың, чая толпарым.

Кайда тынгы, кайда ирек?! – Күр, мин богаулы…
Әгәр дә син әмер итсәң, аударам тауны!
Тәңресеннән вәхи алган пәйгамбәр сыман,
Кояш иңде күкрәгемә, йолдызлар яуды!..

Әгәр берәү берни белмәсә,
Һәм белмәсә үзенең белмәвен,
Бәхәсләшмә андый бәндә белән,
Әрәм булыр вакытың, сөйләвең…

Әгәр берәү берни белмәсә,
Ләкин белсә үзенең белмәвен, –
Агу итеп сибәр җаһиллеген,
Белгәнеңне синнән көнләвен.

Әгәр берәү белсә бик күпне,
Тик белмәсә белүе турында,
Ул йокыда булыр, уят аны,
Юнәлт аны дөрес юлына.

Әгәр берәү белсә бик күпне
Һәм белүен белсә үзенең,
Ияр аңа, ул – чын хәким кеше,
От мәгънәсен һәрбер сүзенең.

Сембер, Самар, Сарытау, Сарай
Якларын карап,
Төшәм түбән, юлдашым – Ай,
Шәп бара кораб.

Барам элекке җирләрдән,
Иске эзләрдән,
Ярлар, сулар, кешеләр дә –
Барысы үзгәргән.

Үзгәргән кайтмаска бер дә,
Кабатланмаска.
Тик иске төшә хәтергә,
Уй килә башка.

Даһи да, шагыйрь дә имәс 5 5 Имәс (Себер һәм Урта Азия татарларында) – түгел. ,
Мамай – хан гына 6 6 Мамай – хан да түгел, мирза гына була. .
«Мамай-курган» дигән үлмәс
Исем калдыра.

Ул сунарга чыккан бары
Шушы курганга.
Әмма Алман фашистлары
Дулаган анда.

Бөтен дөнья белә моны.
Күр, нинди эшләр:
Хәзер диңгез Идел суы,
ГЭСлар, төзелешләр!

Мамайны кабердән ал да,
Торгызып шунда,
Илт кенә Мамай-курганга
Йә бер шлюзга.

Элеккедәй ат уйнатып
Килгәндә җилеп,
Туктар иде, тезген тартып,
Кинәт чигенеп.

Шашар иде аптыраудан:
«Идел буылган!»
Яки һәйкәл-батырлардан
Өркер иде хан.

Ләкин рәхмәт әйтер иде
Ул фашист яуга:
«Күтәргәнсең кабат мине
Мәңгелек данга.

Тик безнең язмыштан харап
Язмыш юк, аңла,
Акылың булса, килмә кабат
Минем курганга».

Җәйрәп ята Идел-елга,
Ярлар, утраулар.
Күпме сулар аккан монда
Һәм күпме яулар…

Һавада хыялый аем,
Кич шундый әйбәт.
Идел буйлап адым саен
Елъязма, әкият 7 7 Бу урында «хикәя» мәгънәсендә. .

Тел тибрәтеп бер сүз әйтмим, баксаң,
Беркем аңа йозак элмәгән,
Күп уйларым тоткын булып ята,
Чыгалмыйча бу тән-төрмәдән…