Yoram Kaniuk - Adam`ın dirilməsi

və gözlərindəki heç vaxt sağalmayan qırmızılıqla danışmışdı –

o xristian qadının, Rutun hədiyyəsiymiş.

Qapı açılıb Cenni Qrey içəri girəndə, Adam Feyqelblomun pulunu cibinə soxmuşdu, Artursa hələ də boşu-boşuna lokomotivi düzəltməyə çalışırdı. Soyuq və sərt görünüşlü, nişastalanıb ütülənmiş ağ iş paltarı geyinib. Saçları səliqəylə

daranıb,

gözəl

üzü

qalabalığın

diqqət

mərkəzindədir. Soyuq gözləri Adama dikilib. Otağa sakitlik çökür. Adam onun varlığını hiss etsə də ona tərəf çevrilmir.

Kimin bu otağı soyuducu kimi soyuda biləcəyini bilir. Yenə də

onun varlığını qəbul etməyəcək; hələ yox. Hər şey müəyyən bir düzənə görə davam etməlidir, qaydalara əməl etmək lazımdır; bu həqiqəti anlayıb alqışlayaq ilk adam da özüdür.

32

Təbii ki! Xəstələr ondan qorxduqları üçün Cenniyə bu cür baxırlar. Bilirlər ki, o və Adam. . bilirlər ki, o – ona nə olub ki?

Adama aşiq olub? O soyuq mərmər heykəl? Adam sadəcə

ondan istifadə edir. Oynayır onunla. Yox, onu sevir, o da Adamı sevir. Amma sevməyə öyrəncəli deyil. Xəstəxananın tibb bacısı sağalması mümkün olmayan birinə aşiq ola bilməz.

Müqəvva kimidir. Amma gözəldir. Mərmər soyuqluq. Ona nifrət etdiyi üçün Adamı sevir. Yox, sevdiyi üçün nifrət edir.

Cenninin onu gözlədiyini bilməyən varmı? Son iki ayda qayıtmağı üçün dua edirdi.

Öyrəndiyimiz adi danışıqlar. Qrupu basqı altında saxlayan qorxu, sonda birtəhər ağızlarını açıb danışırlar, yarımçıq, düzənsiz sözcüklər tökülür ağızlardan. Adam onları açıq kitab kimi oxuya bilir. Arxası Cenniyə olduğu halda üstündə qatar olan masaya yaxınlaşır. Oradadır, gözəlim mənim, mən də insafsızam, ona arxamı çevirəcəyəm. Bütün gözlər Jennidən stola tərəf gedən Adama dönür.

Artur Adamın gəldiyini görür. O saat pedalları yoxlayıb bütün düymələrə basaraq, sonra da qatarı hirslə

qamarlayıb masanın ətrafında qaçır, amma lokomotiv yerindən tərpənmir. Həddindən çox yüklənmiş relslərdən səs gəlir. Lokomotiv ulayan canavar kimi qığılcımlar buraxır.

Qatar yırğalana-yırğalana işləyir. Elektrik axını çıxış yolu axtararaq qatarı oynadır; cənnətlə yerüzü arasında sıxılıb qalmış ildırım kimi. Artur artıq qatardan əl çəkir. Sinifdə

qalan şagird kimi qollarını yana açıb dayanır; utanmış və

incimiş halda, yanaqlarının cizgiləri qabarır, incə burnu qartal dimdiyini xatırladır. Adam onunla üz-üzə gəlmək istəmir.

Hamının onu izlədiyini, atdığı hər addımı güddüyünü bilir.

Bacardığı qədər laqeyd şəkildə lokomotivi götürüb işığa tutur, altındakı kiçik bir detalı əlləşdirir və lokomotivi yerinə qoyur.

33

Sonra tunelin girişinə baxan yoxlama qülləsindən görünən qırmızı kartonu dartır yavaşca, masanın bir ayağını xəfifcə

təpikləyir və o dəqiqə Jenniyə yaxınlaşır; hələ də onu görməyibmiş kimi davranır. Jenniyə çatıb salamlaşmaq üçün əlini qaldırdığı an, bax elə həmin an, sanki o şəkildə

planlaşdırılıbmış kimi qatar hərəkət etməyə başlayır.

Qorxudan ağaran Artur qatarın titrəməsiylə özünə

gəlir. Üzü ifadəsiz, bədəni qabağa əyilmiş halda masanın yaşıl üzünü sığallayır. Sonra bədənini düzəldib gözlərindən yaş

axıda-axıda otağın bir küncünə gedir; o birilər hələ də

hərəkətsiz dayanıblar, gözlərini sırayla Arturdan Adama döndərirlər. Artur asılqandan qızıl düyməli yaşıl rəngli solmuş əsgər köynəyini götürüb geyinir. Başına əzik, köhnə, solğun qoruqçu papağı qoyur, boynuna da uşaq şərfi dolayır, hazır olandan sonra keçib salam verir; salamlaşma əsnasında gözləri quruyur, üzü əvvəlki vəziyyətə düşür, koridora çıxanda sükunət onu bürüyür.

Açıq qapıdan onun enerjiylə, hətta bəlkə də sevinclə

addımladığını görə bilirlər. Sanki hansısa bir əylənmək istəyi ona hakim kəsilib və arxa planda da sırf onun üçün marş

çalınır. Utandığını elan edən bu şokolad əsgərdən hamının gözləri qamaşır; ta ki, o tini burulub gözdən itənəcən.

Adam qolunu Cenninin qoluna dolayır. Cenni ona gülüşünü lütf edir, çünki bu kiçik mərasimin onun üçün, yalnız onun üçün oynanıldığını bilir. Birlikdə koridora çıxırlar; arxada, həmin otaqda isə səssizlik sona çatır, gurultu qopur, səslər bir-birinə qarışır, qatar lokomotivin qabağında qığılcımlar çıxararaq yoluna davam edir və hər kəs bilir ki, Adam Steyn həqiqətən evindədir.

Reablitasiya və müalicə klinikasının koridorları, daha öncə Yafada yerləşən və artıq var olmayan köhnə

34

xəstəxananın kif qoxulu və ziqzaqlı koridorlarına oxşamır.

Yafada keçmişin qoxusu hər şeyi işğal edərdi. Divarlar həmişə

keçmiş zamanların peşmanlığını çəkib yad dövlətləri və

işğalçıları düşünürmüş kimi görünərdi. Kim bilir, bəlkə eyni salonda, onu təzədən inşa etdirib quruluşunu bərpa edən Süleyman şah dayanıb şahzadəsini gözləmişdi. Və ya bəlkə

şərəfinə kəsik başlardan ehram düzəltdilməsini əmr edən qəddar İbrahim paşa, xəstələri hamılıqla (cəmisi iki min adam) qətl etdirən Napoleon və küçələrdə adamları qamçılayaraq gəzən, şəhərin damlarında vali Filipin qızı Maria Mabelin ilə sevişən Yafa hökmdarı hirsli Əbu Naat və

onların oğlu, Ermənistanın ta o tayından gələn o gözəl və

heyran buraxmağı bacaran qadın Jezabelin əri Sampad. .

hamısı da bu rütubətli koridorlarda tarix boyunca, İsrail torpaqları boyunca, yerüzündəki ilk insan Adəmin inşa etdiyi bu diyar – əzəmətli Nuhun basdırıldığı diyar, qayaları üstündə

yunanların, əfsanəyə görə bir ulduza çevrilən Andromedanı bağladığı diyar – boyunca addımlamışdılar. Və minlərcə ordu tərəfindən işğal edilmiş, fəqət bircəciyi tərəfindən belə fəth edilməmiş bu diyar üzərində o ulduz hələ də asılıb parıldamaqdadır.

Amma xanım Sizlinqin reablitasiya və müalicə

klinikasında hər şey təptəzə və tərtəmizdir. Hətta o işıq qurğuları, arxa plandakı musiqi, dayanmadan işləyən kondisioner, iti künclər, ayaq səslərini udan qara xalçalar, bir ucu tavana dirənən, bir-birinin ardınca düzülən yüzlərlə

pəncərə, görünməyən lampalardan süzülən işıq, görünməz səsgücləndiricilərdən gələn musiqi, qapılar, divarlarla eyni rəngdə olduğu üçün nəzərə çarpmayan radiatorlar, işıqlar şəffaf və aydınlıqdan süzülüb gəldiyi hesab oluna biləcək şəkildə quraşdırıldığı üçün nəzərə çarpmayan tavan – hamısı 35

möhtəşəmdir. Bütün məkan sanki heç bir insan məhfumu, insan yaşayışı, insan hissiylə əlaqəsi olmayan bir qurğu tərəfindən düzəldilib. Sadəcə orada dayanıb durub: şan-şövkətsiz, şirin, rahat, xəyal gücündən uzaq, adi bir kütlə.

Əsəbinizə toxunmadığı üçün depresiyadan xilas edir. Bu arada bayırda, divarların o tərəfində vəhşi qum fırtınası şiddətlə cövlan edir. Bayırda çılpaq qayalar bu sığınacağa baxır və külək dərələrə, təpələrə hücum edir. Bayırda bəmbəyaz bir günəş ağacsız, çəmənsiz, ağ, yeni bir şəhərdən çox da uzaqda olmayn bir səhranın üzərində inləyir. Ancaq indi sakitcə addımlayan Adam üçün səs-küy tamamilə kəsilib, divarların o tərəfindəki fırtına tamamilə susub, Arturun hikkəsi “İki nəfərlik çay” mahnısını çalan çox duyğulu skripkalar tərəfindən basdırılıb.