Уільям Моэм - Апавяданні

Раптам дзверы расчыніліся. Лэдзі Кастэлан і я азірнуліся. У пакой увайшоў мужчына сярэдніх гадоў, убачыў мяне і спыніўся.

- Выбачай, - сказаў ён, - я не ведаў, што ў цябе госць.

- Пачакай, - сказала яна і прадставіла нас адзін аднаму: - Містэр Лоў - мой муж.

Лорд Кастэлан кіўнуў мне.

- Я толькі хацеў спытацца... - пачаў быў ён, але раптам позірк яго спыніўся на партабаку, які ўсё яшчэ трымала на сваёй далоні лэдзі Кастэлан. Не ведаю, заўважыла яна ў яго вачах пытанне ці не. Але яна ўсміхнулася яму лёгкай, бестурботнай усмешкай. Так, жанчына гэтая выдатна валодала сабой.

- Містэр Лоў прыехаў з Малаі. Джэк Алманд памёр - і вось пакінуў мне партабак.

- Праўда? - спытаўся лорд Кастэлан. - Калі ж ён памёр?

- Паўгода таму назад, - адказаў я.

Лэдзі Кастэлан паднялася.

- Не буду вас больш затрымліваць. У вас, відаць, шмат спраў. Вы выканалі апошняе пажаданне Джэка - я вам вельмі за гэта ўдзячная.

- Становішча ў Малаі цяпер цяжкаватае, я чуў, - заўважыў лорд Кастэлан.

Мы паціснулі адзін аднаму рукі, і лэдзі Кастэлан пазваніла.

- Вы яшчэ будзеце ў Лондане? - звярнулася яна да мяне, калі я ўжо быў на парозе. - У нас на тым тыдні невялікі вечар. Прыязджайце да нас.

- Я тут не адзін, са мною жонка.

- Выдатна, я дашлю вам запрашэнне.

Праз хвіліну якую я быў ужо на вуліцы. Я хацеў пабыць адзін. Я быў агаломшаны. Як толькі яна назвала яго імя, я ўспомніў. Гэта быў Джэк Алманд. Гэты ўбогі жабрак, што памёр з голаду ў кітайскай халупе, - Джэк Алманд! Я ж добра яго ведаў. Ці мог я падумаць, што гэта ён. Мы неаднойчы абедалі за адным сталом, сядзелі за картамі, гулялі ў тэніс. Ён паміраў побач са мной, а я не ведаў! Хай бы ён як-небудзь падаў пра сябе вестку, я б дапамог яму. Я зайшоў у Сэнт-Джэймскі парк і сеў на лаўку. Мне трэба было добра падумаць.

Я разумеў, што так агаломшыла Лоў. Я сам быў узрушаны не менш, пачуўшы імя гэтага бяздомнага бадзягі. Як ні дзіўна, і я яго ведаў. Мы не сябравалі, але нам часта даводзілася сустракацца ў знаёмых у Лондане і ў загарадных маёнтках, дзе мы звычайна адпачывалі па суботах і нядзелях. Шмат гадоў я не ўспамінаў пра яго, і толькі гэтым можна растлумачыць маю нездагадлівасць. Яго імя, як маланка, асвятліла памяць. Вось чаму ён кінуў службу, якую так любіў! У тыя гады, пасля вайны, я многіх ведаў з міністэрства замежных спраў. Джэка Алманда лічылі адным з самых таленавітых маладых супрацоўнікаў. Ён мог разлічваць на высокія дыпламатычныя пасады. Праўда, на ўсё патрэбен час. І таму, калі ён адмовіўся ад выдатнай кар'еры, наняўся ў нейкую камерцыйную фірму і з'ехаў на Далёкі Ўсход, усе палічылі гэта недаравальным глупствам. Сябры адгаворвалі яго. Ён жа тлумачыў, што маёмасці ў яго ніякай, а на адно жалаванне не пражывеш. Цяжка было паверыць, таму што можна як-небудзь працягнуць нейкі час, пакуль усё выправіцца.

Я выдатна помню, які ён быў у той час, малады, высокі, зграбны, шыкоўна адзеты. У яго былі бліскучыя чорныя валасы, заўсёды акуратна прычасаныя, блакітныя вочы, вельмі доўгія вейкі і цудоўны свежы колер твару. Само ўвасабленне здароўя. Вясёлы, дасціпны, ён заўсёды быў душой кампаніі. Я не ведаў болей абаяльнага чалавека. Прывабнасць - небяспечная якасць. Тыя, хто яе мае, часта лічаць, што гэтага зусім дастаткова, каб пражыць жыццё. З такімі заўсёды трэба быць напагатове. Але абаяльнасць Джэка Алманда была ўвасабленнем яго таленавітай натуры. Ён зачароўваў, таму што быў чароўны. У ім не было ні кроплі самаўзвышэння. Ён цудоўна валодаў мовамі, па-французску і па-нямецку гаварыў без акцэнту; меў выдатныя манеры. Усе так і бачылі яго паслом у якой-небудзь краіне, які бліскуча выконвае свае абавязкі. Ён падабаўся ўсім, таму і не дзіўна, што лэдзі Кастэлан закахалася ў яго. Я пачаў фантазіраваць. Ці ёсць што-небудзь больш паэтычнае, чым юнае каханне! Шпацыр па парку цёплымі веснавымі вечарамі. Танцы, калі ён трымаў яе ў абдымках. Цуд таямніцы, зразумелай толькі ім, калі яны абменьваліся позіркам за сталом у час абедаў. Паспешлівыя, поўныя небяспекі сустрэчы, дзеля якіх варта рызыкаваць усім - калі закаханыя дзе-небудзь у дамоўленым месцы, вядомым толькі ім адным, забываліся на ўсё на свеце. Як цяжка, што канец іх кахання быў такі трагічны.

- Як вы з ім пазнаёміліся? - спытаўся я.

- Ён служыў у Дэкстэра і Фармілоў. Чулі, мабыць, - параходная кампанія. Месца - лепшага не пажадаеш. Ён прыехаў з рэкамендацыйнымі пісьмамі да губернатара і іншых паважаных асоб. Я служыў у той час у Сінгапуры. Помню, першы раз мы сустрэліся ў клубе. Гэта быў выдатны спартсмен. Гуляў у пола, цудоўна валодаў ракеткай. Яго ўсе любілі.