— Што з табою? — спытала жонка. — Ты быццам мёртвы.
— А я і праўда мёртвы, — згадзіўся Мастак. — Ты што — толькі цяпер заўважыла?
Жонка не пачала, як звычайна, кпіць. Ці то адчула, што яму блага, ці то засумавала.
— Ты з дарогі, кладзіся сёння раней.
У ложку яна мякка прытулілася да яго пляча. Ён заплюшчыў вочы і ледзь не застагнаў: уявіў, што побач тая, другая, жаданая да апошняй клетачкі. Вось яна, адзіная, духмяная і шаўкавістая, яго каханая. Ён стаў прагна цалаваць яе цела...
— Што з табою? — здзівілася жонка.
У гэты ж позні час у другім доме адбылося нешта падобнае.
Адчуўшы на плячы мужаву руку, Рэстаўратар нечакана прыгадала Мастака — вялікае дзіця, пакрыўджанае ёю, — і ледзь не захлынулася ад хвалявання: як дрыжаць у яго вусны і перарываецца голас, гэта ж ён побач, гэта яго рука...
І нават дзеці нарадзіліся пасля гэтага вечара ў абедзвюх сем'ях — нармальныя, добрыя дзеці. Праўда, ціхія, як і ўсе дзеці, зачатыя без вялікага кахання. Праўда і тое, што не гэта галоўнае ў нашай аповесці і што аповесць пра цёплы веснавы вечар на гэтым не скончылася.
Жонка пра нешта спыталася, але Мастак зрабіў выгляд, што спіць.
«А душа ж толькі што адыходзіла, — падумаў ён. — Не было яе, адлятала. Не ад шчасця, вядома. Якое там шчасце. Знікла і не вярнулася. Дзе ж ты была, душа мая? Пачакай... Здаецца, разумею. Яна зноў лётала да Яе! Чаму ж тады?.. Якое дзіўнае адчуванне. Здаецца, што я сапраўды быў са сваёй каханай, што яна адказала нарэшце на маю любоў... Адчуванне такое, быццам адбылося нешта незвычайна рэдкае, дзівоснае. І ў той жа час... Чаму ж ты так шчыміш, душа? Чаму ты плачаш?»
Мастак не ведаў пра існаванне спірытасферы, не мог уявіць яе, тым больш убачыць, але слабое водгулле незвычайнай з'явы, што адбылася толькі што ў ёй, дайшло да яго разумення, прымусіла радавацца і пакутаваць адначасова.
Ніхто з людзей, у тым ліку і касманаўты арбітальнай станцыі, якая ў той час праходзіла над Чорным морам, не бачыў (дый не мог убачыць), як з розных канцоў соннага горада, быццам сігнальныя ракеты, узляцелі ў глыбіні космасу дзве зорачкі, дзве чалавечыя душы, як яны завяршылі свае высокія парабалы насустрач адна адной і на момант зліліся, а пасля, крыху пацямнелыя, упалі назад, на зямлю.
У кропцы іх зліцця загарэлася воблачка кварка-глюённай плазмы — жамчужна-пяшчотнае, маленькае, радасна-патрэбнае Спірытасферы і Абсалюту ўвогуле, больш таго — патрэбнае ўсёй светабудове. Гэта быў акт нараджэння Больш Дасканалай Структуры, якую спірытасфера мусіла яшчэ выняньчыць і выгадаваць, у якой на зямных мовах сто імёнаў, у тым ліку і ласкавае — Анёл.
Не звярнула ўвагі на гэту неардынарную з'яву і душа Георга Вільгельма Фрыдрыха Гегеля, якая па-ранейшаму сузірала самую сябе на панелі сонечнай батарэі арбітальнай станцыі і па-ранейшаму крыху перашкаджала спецыялістам Цэнтра кіраўніцтва палётам.
Раніцаю Мастак як на крылах паляцеў у Майстэрню. Яго любая была на месцы: такая хатняя, усмешлівая, быццам і сапраўды жонка, удзячная за нечаканую праяву маладога кахання.
— Божа мой, як я па табе засумаваў! — выдыхнуў ён.
Не адважваючыся наблізіцца, дакрануцца, ён загаварыў, і яго палкае трызненне было, як заўсёды, крыху бязладнае. Мастак заклінаў і крыўдзіўся, спрабаваў пераконваць і тут жа, спалоханы, што яго няправільна зразумеюць, пачынаў немаведама за што прасіць прабачэння. Калі ён стаў выстройваць складаную лагічную канструкцыю наконт таго, што баіцца нашкодзіць ёй, што магчыма, заняў нейкае месца ў яе жыцці і гэта, магчыма ёй перашкаджае, Рэстаўратар раптам перапыніла яго:
— Ніякага месца ў маім жыцці вы не займаеце.
Ён змоўк на паўслове, быццам бег з усяе моцы і раптам грымнуўся аб сцяну, што невядома адкуль з'явілася на дарозе.
— Амаль усе людзі хлусяць, — нечакана дадала яна, маючы на ўвазе ці то яго любоўнае трызненне, ці то свае жорсткія словы.
Мастак, прывучаны жыццём заўсёды разлічваць на горшае, вінавата прамармытаў нешта і выйшаў з пакоя. Ён ледзьве перастаўляў ногі. Самнамбула, паўтруп, зомбі — у гэты момант ён нічога навокал не бачыў і не чуў. Калі сэрца раней часам калола ці пабольвала, то цяпер яно пякло так, быццам яго апарылі кіпенем. Ён раптам зразумеў: усё канчаецца, так і не пачаўшыся. Нешта ці нехта — яна, ён сам, абставіны? — бязлітасна рве сонечнае павуцінне іх бабінага лета, іх нясмелае прыцягненне аднаго да аднаго, а ён, дарослы разумны мужчына, не ведае, як быць, што зрабіць. Што за гіры, што за атрута гэтыя словы: немагчыма! Позна! нельга!
Читать дальше