Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Агульныя словы — і камяк у горле, і няма чым дыхаць.

«Тое, што душа прачнулася, — не бяда. Але яна абудзіла і гэтае нікому не патрэбнае цела. Разумееш, ёсць туга, самота цела. Яно раптам успомніла, што яно таксама жывое. Не, не — я не дамагаюся цябе. Хоць і не хачу падманваць: няма ў свеце жанчыны, жаданай больш за цябе».

Маўчанне.

«Няхай пакахае з літасці, з міласэрнасці. Яна ж добрая. Яна абавязкова пашкадавала б чужое заплаканае дзіця... Гордасць? Пляваць. Я мілаваў бы яе так, я знайшоў бы такія словы... не ведаю цяпер — якія, але раніцай яна не змагла б пражыць без мяне ні хвіліны».

«Ты пазбягаеш мяне». — «Я не пазбягаю, я бягу ад вас». — «Не збягай так хутка. Не знікай назаўсёды. Ну, знікнеш ты. А потым раптам адчуеш, што я патрэбны табе. І прыйдзе твая чарга пакутаваць, разумееш?! Я не хачу гэтага...»

Маўчанне.

«Што здарылася, родная? Чым я цябе напалохаў, адштурхнуў? Чым пакрыўдзіў? Няўжо можна пакрыўдзіць каханнем? Я ж ведаю, адчуваю — я не чужы табе. Чаму ты так балюча б'еш — кожны раз наводмаш? Мы ўжо не маладыя, адзіная мая. Ты не хочаш пра гэта думаць? Ты адчуваеш сябе вечнаю і юнаю? Цудоўна! Менавіта такою я і бачу цябе. І ўсё ж такі ўяві: а раптам я апошні, каму ты па-сапраўднаму патрэбная?! А можа, наадварот — першы?»

Маўчанне.

«Растлумач мне толькі адно: чаму? Чаму ты не можаш адказаць на маё пачуццё? Ёсць дзве прычыны, паміж якімі бездань. Або я не любы табе, чалавек з натоўпу, інакш кажучы, Чужы. Скажы гэта — і я знікну з твайго жыцця. Або іншае: ты не вольная, лёс абставін, безнадзейнасць нашых адносін, боязь, што яны могуць нашкодзіць нашым дзецям».

Маўчанне.

Мастак выйшаў на лоджыю, запаліў.

Цёплыя нябёсы, з якіх ён дзве гадзіны таму вярнуўся, дыхалі ледзь чутным водарам квітучай лаванды. Там, за дамамі, яе цэлыя палеткі. Ён адразу ўявіў, як напісаў бы Яе, голую, у світальных промнях сонца, сярод бэзавай смугі суквеццяў — яна лунае ў гэтым адчувальным і адначасова эфірным тумане. Не, не лунае, — падумаў Мастак, успомніўшы яе манеру адзявацца, усю яе постаць. — Не, лунаць на карціне яна не можа, бо ні дух яе, ні яе сарамлівае цела не створаны для гэтага. Яна — зямная, таямнічая. На карціне яе цела будзе вырастаць са сцяблін, прадаўжаць іх, а грудзі — вось што будзе лунаць! — будуць збіраць залацістымі ад пылку саскамі, — вось яны, пацяжэлыя вечаровыя пчолы, — фіялетавы нектар.

Прывід быў такі яркі, што Мастак застагнаў.

— Што з табою? — спыталася жонка, адарваўшы позірк ад тэлевізара, дзе ішоў дэтэктыў пра маёра Земана.

— Баліць... — неакрэслена адказаў Ён і прычыніў балконныя дзверы.

І зноў у памяці замільгалі блікі яе ўсмешак, рэха слоў, водбліскі мінулых думак.

«Жаданая мая... адзіная... Я так баюся слоў, хоць ты, напэўна, лічыш мяне пустым балбатуном. Што адбываецца? Ты ўжо не збягаеш — ты пазбягаеш мяне, быццам я... Я не разбуральнік. Хай будзе сям'я. Твая, мая... Я згодны на ўсё. Кветка мая духмяная, восеньская мая... Мільёны людзей на зямлі кахаюць адно аднаго па-за шлюбам...» Маўчанне.

«Дапамажы мне. Нічога не абяцай, нічым не абдорвай. Скажы толькі: «Ты мне патрэбны», — і я буду шчаслівы. Было ж нешта той, мінулай зімою. Нешта ў табе пацягнулася насустрач — я ж бачыў, памятаю. Што змянілася, любая?!»

Маўчанне.

«Яна паводзіць сябе так, быццам я вінаваты ва ўсіх яе жыццёвых расчараваннях і крыўдах (я не ведаю іх, не слухаю плётак і не веру ім). Адчуванне такое, быццам я расплачваюся за чужую здраду. Балюча, горка, прыкра... Я цяпер кожны дзень хаваю па надзеі. Гэта ўсё роўна, што хаваць самога сябе, толькі па частках».

«Не збягай назаўсёды, каханая!»

«Я ведаю, што трэба зрабіць: не гаварыць ніякіх слоў, моўчкі ўзяць тваю галаву ў далоні, пацалаваць вочы, прытуліцца шчакою да шчакі — і ты абавязкова адкажаш, і ўсё вырашыцца. Але я баязлівец. Пракляты баязлівец. Я баюся, што ты можаш спалохацца, адштурхнуць, заплакаць, і тады ўсё будзе скончана, усё загіне. Не застанецца нават таго малога, што ёсць цяпер. Не застанецца надзеі».

Маўчанне.

«Часам мне здаецца, што ты — рыба, русалка. Спрадвечна халодная, раўнадушная, ненароджаная жанчына. Ты нарадзіла дзяцей, але ўсё роўна нічога не разумееш у каханні. Прабач, калі гэта не так».

Маўчанне.

«Так, я ненармальны, псіх. Але і ты, павер, вельмі дзіўны чалавек. Ты як тая «чорная скрынка», што застаецца цэлая ў авіякатастрофах. Ты рэч у сабе. Навошта? Дзеля чаго? Каму ты адкрытая? Сабе? Не веру. Можа, Богу? Але што яму, далёкаму, да цябе, да мяне, да маіх пакутаў?! Як жахліва не ведаць: гульня ці пачуццё, забарона ці капрыз, прынцып ці... Што я наогул ведаю пра цябе? Вось пра сябе дакладна ведаю — псіх. Кожны нармальны чалавек даўно б адступіўся... Што яшчэ мяне трымае і мучыць, дык гэта падазрэнне: а раптам ты яшчэ больш ненармальная, чым я, раптам табе балючай, горш, у што я, шчыра кажучы, не веру».