Patricia McKillip - Mistrz Zagadek z Hed

— Nie. Naznaczonym Gwiazdkami jesteś przede wszystkim. Masz tylko to jedno imię, tylko ta przyszłość przed tobą. Dysponujesz darami, z jakimi nie urodził się jeszcze żaden książę Hed; masz oczy, które widzą, umysł, który pracuje. Drzemiące w tobie instynkty kazały ci opuścić Hed, zanim się jeszcze zorientowałeś, dlaczego to czynisz; z Hed do Caithnard, do Aum, do Herun, do Osterlandu, którego król pogardza tymi, którzy uciekają przed prawdą.

— Urodziłem się…

— Urodziłeś się Naznaczonym Gwiazdkami. Mądry człowiek zna swoje imię. Ty nie jesteś głupcem; tak samo jak ja wyczuwasz chaos budzący się pod powierzchnią naszej egzystencji. Nie trzymaj się tak kurczowo swojej przeszłości; ona jest bez znaczenia. Możesz żyć bez ziemiowładztwa, jeśli tak trzeba; nie musisz…

Morgon sam nie wiedział, kiedy zerwał się na równe nogi.

— Nie…

— Masz bardzo zdolnego ziemdziedzica, który został w domu i miast parać się wyjaśnianiem nie rozwiązanych zagadek, uprawia rolę. Twoja kraina poradzi sobie bez ciebie; jeśli jednak będziesz nadal uciekał przed swoim przeznaczeniem, na ciebie spadnie odpowiedzialność za zgubę nas wszystkich.

Har zamilkł. Morgonowi wyrwał się ze ściśniętej krtani chrapliwy szloch. W blasku padającym od ognia twarze Aii i Hugina wyglądały jak wykute z białego kamienia; poruszało się tylko obce, ani ludzkie, ani zwierzęce, oblicze króla. Morgon poderwał dłonie do ust i wyszeptał:

— Jak wyceniasz prawo ziemi? Co mi oferujesz za to, że mu się sprzeniewierzę? Ile mi zapłacisz za wszystko to, co zawsze kochałem?

Jasne, błyszczące, nieruchome spojrzenie wpijało się w jego twarz.

— Pięć zagadek — odezwał się Har. — To sporo dla człowieka, który nie ma niczego. Kim jest Naznaczony Gwiazdkami i co takiego jest mu przeznaczone utracić? Cóż takiego wywoła jedna gwiazdka z ciszy, druga z ciemności, a trzecia ze śmierci? Kto nadejdzie z końcem czasu i co przyniesie? Kto wydobędzie dźwięk z harfy ziemi milczącej od Początku? Kto będzie nosił gwiazdki ognia i lodu do Końca Ery?

Morgon odsunął powoli dłonie od ust. W sali panowała głucha cisza. Czuł łzy cieknące mu po policzkach jak pot.

— Jakiego końca? Wilk-król nie odpowiedział.

— Jakiego końca? — powtórzył.

— Ty jesteś od rozwiązywania zagadek. Suth zadał mi je pewnego dnia jak człowiek, który oddaje przyjacielowi swoje serce na przechowanie. Noszę je nie rozwiązane od czasu jego zniknięcia. — Skąd je znał?

— To wie tylko on.

— A więc jego spytam. — Twarz Morgona była blada, upstrzona wypiekami. Spojrzeniem oczu koloru zwęglonego drewna wwiercał się w Hara, który patrzył teraz na niego z czymś na kształt współczucia. — Znajdę ci rozwiązanie tych zagadek. I podejrzewam, że kiedy to uczynię, będziesz do końca swych dni żałował, że ruszyłem się z Hed.

Nazajutrz Morgon siedział w okrągłym kamiennym budyneczku na tyłach domostwa Hara i czekał z utęsknieniem, aż rozpalone przez Hugina ognisko ogrzeje trochę lodowatą posadzkę. Był ubrany w lekką, krótką płócienną tunikę, stopy miał bose. W kącie stały dzbany z rozwodnionym winem i kubki. Poza nimi niczego więcej nie dostrzegł, ani jedzenia, ani posłania. Drzwi były zamknięte; izba nie miała okien, tylko otwór w stropie, przez który uchodził dym, topiąc płatki śniegu usiłujące dostać się tą drogą do środka. Har zajmował miejsce po drugiej stronie ogniska, jego twarz falowała w blasku tańczących płomieni. Hugin siedział za nim nieruchomo, ze skrzyżowanymi nogami, i zdawał się w ogóle nie oddychać.

— Wejdę w twój umysł — powiedział Har. — Natknę się tam na rzeczy, które wolisz zachować dla siebie. Nie próbuj stawiać mi oporu. Jeśli chcesz coś przede mną ukryć, wypuść to z siebie jak wodę ze zbiornika, niech te myśli staną się bezkształtne i niewidzialne jak wiatr.

Morgon poczuł lekkie muśnięcie czegoś, co jęło sortować jego myśli. Budziły się wspomnienia oderwanych chwil, dawnych zdarzeń: oto on i Rood uczący się późno w noc, między nimi ogarek świeczki; oto lady Eriel, przemawiająca do niego cicho w mrocznej sali, i jego palce sunące ku ostatniej, najniższej strunie harfy; oto Tristan z ubłoconymi stopami, podlewająca krzewy róż; oto Lyra schylająca się po miecz, który ożywa jej w dłoniach, zmienia kształt. Pozwalał ulegle obcej wiedzy innego umysłu, temu poczuciu obecności nie rozszyfrowanych myśli kogoś innego, pozostawać w swoim umyśle, dopóki nie ujrzał niespodziewanie mężczyzny z włócznią w piersi, którego ciało koloru morza zachowywało płynne, falujące kształty i którego twarz na moment przed upadkiem nabrała wyrazistości. Wtedy drgnął i wymruczał coś pod nosem. Har wpatrywał się w niego poprzez płomienie, nawet mu przy tym nie drgnęła powieka.

— Nie ma niczego takiego, czemu nie można by stawić czoła, niczego, na co nie można by spojrzeć. Jeszcze raz.

Wspomnienia z całego życia przesuwały się Morgonowi przed oczyma duszy powolnym korowodem następujących po sobie scenek. Niektórym z nich Har przypatrywał się dłużej i uważniej. Mijały godziny odmierzane tylko ilością popiołu ze spalającego się drewna. Morgon znosił cierpliwie sondowanie, nauczył się bez wzdragania reagować na wspomnienia odgrzebywane z zakamarków pamięci. Potem, zmęczony nieustającym przeszukiwaniem, uwolnił swe myśli i te stały się bezkształtne jak mgła. Sondujący umysł prześlizgiwał się przez nie na wskroś, nie znajdując żadnego punktu zaczepienia. I nagle stwierdził, że jest na nogach i krąży jak rozdrażnione zwierzę po maleńkiej izdebce, myśląc tylko o doskwierającym mu głodzie, o zimnie przypiekającym bose stopy, o krzyku protestującego ciała, przypominającym płacz dziecka, któremu nie daje się zasnąć. Nie słyszał mówiącego coś Hara, nie widział gapiącego się nań Hugina, nie zauważył otwierających się w głęboką noc drzwi, kiedy Hugin wychodził po nowy zapas drewna na opał.

I naraz poczuł, jak w jego umyśle formuje się coś, czego Har jeszcze nie dotknął: niepokój, rosnąca trwoga, początki przygnębienia tak strasznego, że w każdej chwili mógł w nim utonąć. Spróbował zrobić unik przed sondującym, bezlitosnym umysłem. Przygnębienie nabrzmiewało, kwitło. Walczył z nim zajadle, walczył bez powodzenia z Harem, aż w końcu ujrzał znowu w blasku ognia te nieruchome, zaciekawione oczy i wybrał jedyną drogę ucieczki, jaka mu pozostała — skrył się przed własnymi myślami pod powierzchnią innego umysłu.

Odniósł wrażenie, że wstąpił w inny świat. Zobaczył izbę oczami Hara, zobaczył siebie samego — zdumionego, stojącego w półmroku. Z wahaniem podłączył się do spirali wspomnień, zagrzebanej głęboko w umyśle Hara. Ujrzał młodą kobietę o włosach koloru słońca i wiedział, że to Aia doglądająca moczenia i wyginania kawałków drewna, z których miała powstać mozaika na ściany ich nowego domu. Ujrzał czarodzieja o szaro złotych oczach, z rozwichrzoną grzywą siwych włosów, stojącego boso w śniegu i przeistaczającego się ze śmiechem w smukłego wilka. Ujrzał ukryty świat Osterlandu: lisią norę w ciepłej ziemi pod śniegiem, zarojoną rudymi szczeniętami, gniazdo białej sowy w dziupli wysokiego drzewa, stado wygłodniałych jeleni na jałowych, zimnych rubieżach, prostą kmiecą chatę, ścianę obwieszoną błyszczącymi narzędziami, gromadkę dzieci baraszkujących przed paleniskiem jak szczenięta. Przemierzał śladami Hara jego królestwo, to pod postacią zwierzęcia, to znów ubogiego, trochę pomylonego staruszka, jego chłonny umysł gromadził wiedzę pod sennymi powiekami. Zaczął rozpoznawać miejsca, które odwiedzał Har, i uświadomił sobie, że ten nie ograniczał swoich wędrówek do Osterlandu. Odnalazł we wspomnieniach Hara znajomy budynek; ze wstrząsem, który odrzucił go z powrotem w siebie, rozpoznał próg własnego domu.