George Martin: Het spel der tronen

Er werden vragen gesteld en antwoorden gegeven, daar in de ochtendkou, maar naderhand kon Bran zich niet veel van het gezegde herinneren. Ten slotte gaf zijn heer vader een bevel, en twee van zijn wachters sleurden de haveloze man naar de stronk ijzerhout midden op het binnenplein. Ze drukten zijn hoofd tegen het harde, zwarte hout. Heer Eddard Stark steeg af en zijn pupil Theon Grauwvreugd haalde het zwaard te voorschijn. IJs, zo heette dat zwaard. Het was zo breed als een mannenhand en nog langer dan Robb. De kling was van Valyrisch staal, onder bezweringen gesmeed, en donker als rook. Niets was zo scherp als Valyrisch staal.

Zijn vader stroopte zijn handschoenen af en gaf ze aan Jory Cassel, het hoofd van zijn hofwacht. Hij nam IJs in beide handen en zei: ‘Sprekend namens Robert van het Huis Baratheon, Eerste van die Naam, Koning van de Andalen, de Rhoynar en de Eerste Mensen, Heer der Zeven Koninkrijken en Beschermer van het Rijk, veroordeel ik, Eddard van het Huis Stark, Heer van Winterfel en Landvoogd van het Noorden, u ter dood.’ Hij hief het grote zwaard hoog boven zijn hoofd.

Brans bastaardbroer Jon Sneeuw kwam dichter bij hem staan.

‘Hou je pony goed in bedwang,’ fluisterde hij. ‘En niet de andere kant op kijken. Dat merkt vader.’

Bran hield zijn pony goed in bedwang en keek niet de andere kant op.

Zijn vader hieuw met één enkele, vaste slag het hoofd van de man af. Bloed, als zomerwijn zo rood, spoot als een fontein over de sneeuw. Een van de paarden steigerde en moest worden gegrepen om niet op hol te slaan. Bran kon zijn blikken niet van het bloed afwenden. De sneeuw rond de stronk zoog het gretig op en werd rood terwijl hij toekeek.

Het hoofd stuiterde van een dikke wortel af en rolde weg. Het bleef liggen voor de voeten van Grauwvreugd. Theon was een magere, donkere jongeman van negentien die alles vermakelijk vond. Hij lachte, zette zijn laars op het hoofd en schopte het weg.

‘Ezel,’ pruttelde Jon, zo zacht dat Grauwvreugd het niet hoorde. Hij legde een hand op Brans schouder en Bran keek zijn bastaardbroer aan. ‘Goed gedaan,’ verklaarde Jon plechtig. Jon was veertien, een oudgediende op het punt van terechtstellingen.

Op de lange terugtocht naar Winterfel leek het kouder, al was de wind inmiddels gaan liggen en stond de zon hoger aan de hemel. Bran reed met zijn broers mee, een eind voor de groep uit, en zijn pony moest zich inspannen om hun paarden bij te houden.

‘Die deserteur hield zich goed,’ zei Robb. Hij was lang en fors en werd met de dag groter. Zijn lichte huidskleur en roodblonde haar had hij van zijn moeder, een Tulling van Stroom vliet. ‘Moed bezat hij in elk geval wel.’

‘Nee,’ zei Jon Sneeuw kalm. ‘Het was geen moed. Die man was als de dood. Je kon het aan zijn ogen zien, Stark.’ Jons ogen waren zo donkergrijs dat ze bijna zwart leken, maar er was weinig wat ze ontging. Hij was even oud als Robb, maar ze leken niet op elkaar. Jon was tenger waar Robb gespierd was, donker waar Robb blond was, en elegant en vlot waar zijn halfbroer sterk en snel was. Robb was niet onder de indruk. ‘De Anderen mogen zijn ogen halen,’ vloekte hij. ‘Hij stierf als een man. Rijden we om het hardst naar de brug?’

‘Best,’ zei Jon en zette zijn paard aan. Robb uitte een verwensing en volgde hem. Ze galoppeerden het pad af, Robb lachend en joelend, Jon zwijgend en geconcentreerd. Een regen van sneeuw spatte op onder de hoeven van hun paarden.

Bran deed geen poging hen te volgen. Zijn pony was niet snel genoeg. Hij had de ogen van de haveloze man gezien en dacht er nu over na. Na een poosje stierf het geluid van Robbs gelach weg en werd het weer stil in het bos.

Hij was zo in gedachten verzonken dat hij de rest van het gezelschap pas hoorde toen zijn vader naast hem kwam rijden. ‘Alles goed, Bran?’ vroeg hij niet onvriendelijk.

‘Ja vader,’ zei Bran. Hij keek op. Gehuld in bont en leer en gezeten op zijn grote strijdros torende zijn heer vader als een reus boven hem uit. ‘Robb zegt dat de man moedig stierf, maar Jon zegt dat hij bang was.’

‘Wat denk jij?’vroeg zijn vader.

Bran dacht erover na. ‘Als je bang bent, kun je dan toch moedig zijn?’

‘Dat is het enige moment waarop je moedig kunt zijn,’ zei zijn vader tegen hem. ‘Begrijp je waarom ik het gedaan heb?’

‘Het was een wildling,’ zei Bran. ‘Die ontvoeren vrouwen en verkopen ze aan de Anderen.’

Zijn heer vader glimlachte. ‘Ouwe Nans heeft je weer eens bakersprookjes verteld. In werkelijkheid was de man een eedbreker die uit de Nachtwacht was gedeserteerd. Gevaarlijker lieden zijn er niet. Een deserteur weet dat zijn leven verbeurd is als hij wordt gegrepen, dus deinst hij voor geen enkele misdaad, hoe laag ook, terug. Maar je begrijpt me verkeerd. De vraag was niet waarom de man moest sterven, maar waarom ik het moest doen.’

Daar had Bran geen antwoord op. ‘Koning Robert heeft een scherprechter,’ zei hij onzeker.

‘Inderdaad,’ gaf zijn vader toe. ‘Net als de Targaryen-koningen vóór hem. Maar onze manier is ouder. Door de aderen van de Starks stroomt nog het bloed van de Eerste Mensen, en wij geloven dat wie het vonnis velt ook het zwaard moet voeren. Als je iemands leven wilt nemen ben je het aan hem verplicht, hem in de ogen te zien en zijn laatste woorden aan te horen. Als je dat niet kunt verdragen, verdient de man misschien niet te sterven.

Op een dag, Bran, zul jij Robbs baanderman zijn en voor je broer en je koning een eigen ridderhof beheren. Dan zul jij de rechtspraak uitoefenen. Als die dag komt, schep dan geen plezier in de taak, maar wend evenmin je hoofd af. Een heerser die zich achter betaalde beulen verschuilt zal snel vergeten wat sterven is.’

Dat was het moment dat Jon weer opdook, recht voor hen op de heuveltop. Hij zwaaide en riep omlaag: ‘ Vader, Bran, kom snel! Kijk eens wat Robb heeft gevonden!’ Toen was hij weer verdwenen. Jory kwam naast hen rijden. ‘Moeilijkheden, heer?’

‘Ongetwijfeld,’ zei zijn vader. ‘Laten we maar gaan kijken wat mijn zonen nu weer uitgespookt hebben.’ Hij zette zijn paard tot een sukkeldrafje aan. Jory, Bran en de overigen volgden. Ze troffen Robb op de rivieroever ten noorden van de brug aan, met Jon nog te paard naast zich. Er was deze maanwende een flink pak nazomersneeuw gevallen. Robb stond tot zijn knieën in het wit. Hij had zijn kap afgedaan, zodat de zon op zijn haren scheen. Hij hield iets in zijn armen, terwijl de jongens opgewonden tegen elkaar fluisterden.

De ruiters baanden zich behoedzaam een weg tussen de sneeuwbanken door, zoekend naar houvast op de onzichtbare, oneffen bodem. Jory Cassel en Theon Grauwvreugd bereikten de jongens als eersten. Grauwvreugd zat op zijn paard te lachen en grappen te maken. Bran hoorde hoe hij zijn adem liet ontsnappen. ‘ Goden!’ riep hij, worstelend om zijn paard in bedwang te houden en tastend naar zijn zwaard.

Jory had het zijne al getrokken. ‘Robb, weg daar!’ riep hij vanaf zijn steigerende paard.

Robb grijnsde en keek op van het bundeltje in zijn armen. ‘Ze kan geen kwaad meer,’ zei hij. ‘Ze is dood, Jory.’

Inmiddels barstte Bran van nieuwsgierigheid. Hij wilde zijn pony tot meer snelheid aanzetten, maar zijn vader liet hen naast de brug afstijgen en te voet verder lopen. Bran sprong van zijn pony en begon te hollen. Ondertussen waren Jon, Jory en Theon Grauwvreugd alle drie afgestegen. ‘Bij de zevenvoudige hel, wat is dit?’ zei Grauwvreugd net.

‘Een wolf,’ verklaarde Robb.

‘Een speling der natuur,’ zei Grauwvreugd. ‘Wat een gigantisch beest.’

Met bonzend hart werkte Bran zich door een sneeuwbank heen die tot zijn middel kwam. Toen stond hij naast zijn broer. Half begraven in de met bloed besmeurde sneeuw lag iets reusachtigs op zijn kant, dood. In de ruige, grijze vacht zat ijs geklonterd, en er kleefde een vage geur van verrotting aan, als vrouwenparfum. Bran ving een glimp op van blinde ogen waarin de maden krioelden, en van een brede bek vol vergeelde tanden. Maar het was de omvang die hem naar adem deed happen. Het beest was groter dan zijn pony, twee keer zo groot als de grootste jachthond uit zijn vaders meute.