Jacek Dukaj - Xavras Wyżrn

Uczynił to, ponieważ był nieźle podpity, Janos zaś właściwie urżnięty na amen. Poza tym Trudnemu po prostu spodobała się owa cokolwiek naiwna i nieśmiała otwartość intendenta. Okazało się, iż na podstawie fałszywych przesłanek wyciągnął słuszny wniosek: bo aczkolwiek Herman Janos był zimny skurwysyn, nigdy naiwny, nigdy nieśmiały – to sam zdawał się darzyć Trudnego jakąś szczątkową formą sympatii, a już na pewno nie był w stanie pozostać obojętny na wizję znacznego zarobku. W nieformalnej, a w rzeczy samej nielegalnej spółce, jaką zawiązali obaj Hermanowie, to Standartenführer konsumował większość jej zysków, czasami nawet cztery piąte. Lecz Trudny godził się na ten układ, godził się na oszustwa w oszustwach, ponieważ zdawał sobie sprawę, iż bez pomocy Janosa nie ma szans na utrzymanie obrotów na poziomie chociażby jednej dziesiątej aktualnych. A wojna… Podczas wojny zawsze rodziły się wielkie fortuny. Nigdy lepszych interesów się nie robi, jak w czas wojenny. Prochy użyźniają ziemię, a krew oliwi tryby ekonomii, taka jest prawda. Trudny niemal widział Janosowe tajne konta w zurychskich bankach, pęczniejące, pęczniejące, pęczniejące. To nie była symbioza, i to nie Janos na Trudnym pasożytował: pasożytami byli obydwaj. Układ ten funkcjonował tak sprawnie, iż Janosowi zaczęło się marzyć uprawomocnienie go. Wojna skończy się lada moment, prorokował po kieliszku sherry, skończy się i skończy się koniunktura, skończą się możliwości, ja wrócę do cywila, ty stracisz dojście; musimy przygotować się już teraz, zaplanować naszą spółkę. Będziesz moim oficjalnym partnerem w wielkim międzynarodowym interesie!

Trudny pozostawał sceptyczny. Jednakowoż zapalonemu do idei Janosowi ciężko było cokolwiek wyperswadować: zaczął przedstawiać Trudnego odpowiednim ludziom, ciągać go na przeróżne spotkania towarzyskie, na których zazwyczaj Jan Herman bywał jedynym mężczyzną nie umundurowanym, nie mówiąc już o tym, że jedynym Polakiem – no i załatwił Trudnemu ten dom przy Pięknej. Przyjechali tu wczoraj wieczorem służbową limuzyną Janosa; nie wysiedli z niej jednak, mróz trzymał okrutny. Standartenfuhrer pokazał Trudnemu budynek.

– Twój – rzekł. – Nie będziesz już mieszkał w tej klitce. Nie możesz przynosić mi wstydu. Masz.

Wcisnął mu w dłoń zimne klucze. Trudny tylko palił w milczeniu papierosa. Standartenfuhrer dał znak kierowcy i odjechali; dom zniknął za oknem w śnieżnej ciemności nocy.

Rano Jan Herman zadzwonił jeszcze do Janosa, by umówić się na odbiór papierów i zapłatę za nieruchomość. Kłopotów żadnych. Cena śmiesznie niska, nawet jak na transakcje tkane przez Janosa. Ustawy antyżydowskie, wyjaśnił. Kiedy się mogę wprowadzić? Kiedy chcesz.

Więc zabrał Trudny Józka Szczupaka z wolną ciężarówką załadowaną narzędziami potrzebnymi do pierwszych, koniecznych reperacji oraz rekonesansu przed remontem – i pojechał.

– Sprawdź hydraulikę!

– A co ja robię?

– Jaki tu jest rozkład? – z połowy schodów na piętro Herman wołał w kierunku łazienki, gdzie przepadł był Szczupak po kolejnym kursie do ciężarówki, którą sukcesywnie opróżniał. Z łazienki padało blade światło wojskowej lampy bateryjnej, przytaszczonej przez Józka po zakończonych niepowodzeniem próbach wykrzesania z któregokolwiek z kontaktów choć złamanego volta.

– No i?

– Przerabiali to. Dwukrotnie chyba. Pierwotna sieć nie obejmowała piętra, puścili całość jednym pionem. Nie wiem, jak z ciśnieniem. Stare to wszystko. Część trzeba by wymienić, zardzewiała. O, to kolanko na przykład. -Zadzwoniło głucho, Szczupak zapewne uderzył w nie kluczem francuskim. – Kanalizacja… Nie wiem, dłuższa robota, kibel zapchany, co oni tu powciskali, szlag by to…

Plan był następujący: dzisiaj rekonesans, a od jutra Szczupak załatwia fachmanów i pucują dom na akord, żeby zdążyć z przeprowadzką i remontem przed świętami.

– A te nacieki?

– Jakaś rura na górze.

– Elektrykę trzeba będzie kłaść całkiem od nowa, tu chyba są szczury, poprzegryzane wszystko…

– Szef widział piec w piwnicy?

– A co?

– Połowa instalacji grzewczej też do wymiany. – Cholera.

Trudny wszedł na piętro i rozejrzał się, wodząc po ścianach białą plamą światła latarki.

Na drugiej kondygnacji nie zauważył tylu zniszczeń, co na parterze. Choć pustka, cisza i mrok te same. Przez chwilę wydawało mu się, że słyszy skądś (skąd? – z którego pokoju) czyjś szept, ciche, szeleszczące słowa o pytającej intonacji, lecz gdy się usilniej weń wsłuchał – zrozumiał, że to dmący na zewnątrz wiatr.

Po przekroczeniu progu widziałeś czworo drzwi, z czego troje w ścianie holu po prawej ręce; prowadziły kolejno, licząc ku schodom, do gabinetu/biblioteki Trudnego, łazienki bez okien i pokoju gościnnego. Te po lewej otwierały się natomiast do jadalni-salonu. Minąwszy je i minąwszy wejście do łazienki, wchodziłeś w lewostronne rozszerzenie holu, którego załom wcześniej krył przed tobą drzwi do kuchni. Przed sobą miałeś teraz spiralne, drewniane schody, a dalej szerokie, okratowane okno północne, przez które światło słoneczne padało na całą długość holu. Z boku, pod schodami, znajdowało się zejście do piwnicy, zakryte gęsto okutą klapą. Wspiąwszy się po schodach na piętro, patrzyłeś teraz w przeciwną stronę, ku ulicy, a okno – już nie zakratowane – miałeś za plecami. Przed sobą jednakże, w końcu krótszego niż na parterze holu, nie widziałeś drugiego okna, lecz dwoje drzwi, prowadzących do frontowych sypialni. A po lewej ręce troje kolejnych: do pokoju dziecinnego, mniejszej łazienki i pakamery. Łazienka i pakamera pozbawione były okien. Prawą (z twojego punktu widzenia) część piętra zajmowały dwa większe pokoje, wejścia do których mieściły się za załomami rozszerzeń holu na obu jego końcach. W kącie rozszerzenia, w którym stoisz, między schodami, oknem a ścianą pokoju dziecinnego, umieszczono strome, wąskie schodki na strych, zamknięty dla twego spojrzenia przez klapę identyczną z tą, która kryła wejście do piwnicy.

– Co tu ma być? – spytała Violetta, wchodząc do drugiego z dużych, pustych pokoi na piętrze; nowa żarówka oświetlała jego nagie ściany. – Zdecydowałeś?

– Chyba na razie zostawię te dwa nie urządzone, zawsze się mogą przydać – odparł Trudny, wyjąwszy ołówek spomiędzy zębów. Metr wsunął do kieszeni spodni roboczych, ołówek do kieszeni swetra, okulary do futerału, plany zaś zrolował i wcisnął pod pachę.

– Chodź, skończyłem.

Violetta, wciąż wycierając z mąki ręce w lnianą ścierkę, pokręciła głową z dezaprobatą.

– Po co ty to w ogóle robisz? Józek i te jego zalane w trupa złote rączki wymierzyli cały dom chyba z tuzin razy, z góry na dół i z powrotem.

Wyszli do przedpokoju, Trudny zgasił za sobą światło, zamknął drzwi. Z lewej sypialni dochodził głos jego matki; rozeźlona, wyzywała kogoś od nieuków i chamów – przypomniał sobie, że na dzisiaj umówił wymianę ram okiennych. Zajrzał do pakamery, w której się świeciło, ale nie było tam nikogo. Gdzie ten Józek? Z dołu dochodziły odgłosy walenia kilkoma młotkami naraz w jakieś pudło rezonansowe, nie próbował nawet zgadywać, skąd właściwie bierze się ten hałas. Podszedł do żony, która czekała przy schodach.

– To nie był dobry pomysł z tym remontem na raty -mruknęła. – Trzeba było nam się przeprowadzać, jak już będzie po wszystkim.

– Wiem. Ale chciałem zdążyć przed świętami. Na Szewską w ogóle nie wniósłbym choinki.

Читать дальше