Isaac Asimov: Druga Fundacja

— Niczego nie będę musiał robić, Arkadio. Jeśli okaże się, że jesteś inna, to wyjedziemy stąd. Wrócimy na Trantor i… i nie będzie nas już obchodziła cała Galaktyka.

Nigdy jeszcze analiza encefalogramu nie zajęła Darellowi tyle czasu i tyle go nie kosztowała, a kiedy wreszcie skończył, Arkadia opadła na krzesło, skuliła się i bala się spojrzeć mu w oczy. Raptem usłyszała śmiech ojca i była to zupełnie wystarczająca informacja. Zerwała się i rzuciła mu na szyję.

Ściskając ją, mówił radośnie:

— Dom jest otoczony polem statycznym o maksymalnym natężeniu, a twoje fale mózgowe są normalne. Naprawdę złapaliśmy ich, Arkadio! Teraz możemy wreszcie wrócić do normalnego życia.

— Tato — wysapała — zgodzimy się teraz, żeby nas odznaczyli?

— Jak się dowiedziałaś, że prosiłem, żeby nas z tego wyłączono? — odsunął ją na chwilę na długość ramienia, a potem znowu się roześmiał.

— Mniejsza z tym — wiesz wszystko. No dobrze, będziesz miała swój medal i przemówienia.

— Tato?

— Tak?

— Czy możesz mnie teraz nazywać „Arkady”?

— Ale… no dobrze, Arkady.

Z wolna uświadamiał sobie, jak wielkie odnieśli zwycięstwo, i czuł, że przepełnia go radość. Fundacja — Pierwsza Fundacja — teraz już jedyna Fundacja — była absolutną panią Galaktyki, Od Drugiego Imperium i ostatecznej realizacji Planu Seldona nie dzieliła ich już żadna przeszkoda.

Wystarczyło tylko sięgnąć po nie…

Dzięki…

Oto bliżej nieokreślony pokój na bliżej nieokreślonym świecie. A w nim człowiek, którego plan się powiódł.

Pierwszy Mówca spojrzał na ucznia.

— Pięćdziesięcioro mężczyzn i kobiet — powiedział. — Pięćdziesięcioro męczenników! Wiedzieli, że oznacza to dla nich śmierć lub więzienie, że nie mogą nawet liczyć na psychiczne wsparcie z naszej strony w przypadku, gdyby osłabli, gdyż wsparcie takie mogłoby zostać wykryte. A mimo to, nie załamali się. Wykonali dokładnie plan, gdyż kochali ważniejszy plan.

— Czy nie mogło ich być mniej? — spytał z powątpiewaniem uczeń.

Pierwszy Mówca wolno potrząsnął głową.

— To była dolna granica. Gdyby ich było mniej, to mogłoby to wzbudzić podejrzenia. Prawdę mówiąc, patrząc na to z czysto obiektywnego punktu widzenia i zakładając pewien margines błędu, należało poświęcić siedemdziesiąt pięć osób. Mniejsza z tym. Przestudiowałeś linię działania nakreśloną przez Radę Mówców piętnaście lat temu?

— Tak, Mówco.

— I porównałeś ją z rzeczywistymi wynikami?

— Tak, Mówco — urwał, a po chwili dodał: — Byłem zupełnie zaskoczony.

— Wiem. To zawsze zaskakuje początkujących. Gdybyś wiedział, ilu ludzi pracowało przez wiele miesięcy, a właściwie lat, żeby doprowadzić plan do skrajnej perfekcji, nie byłbyś tak zaskoczony. A teraz opisz mi to, co zaszło, słowami. Chcę usłyszeć twoją interpretację tych wyliczeń.

Tak, Mówco. — Uczeń zebrał myśli. — W głównych zarysach wygląda to tak. Było konieczne, aby ludzie z Pierwszej Fundacji uzyskali całkowitą pewność, że odkryli i zniszczyli Drugą Fundację. W ten sposób wróciliśmy do pierwotnych założeń Planu. Praktycznie biorąc, Terminus znowu nie wiedziałby nic o nas i nie uwzględniałby nas w swoich zamierzeniach i przedsięwzięciach. I tak oto ponownie znaleźliśmy się w bezpiecznym ukryciu — za cenę życia pięćdziesięciu osób.

— A po co była potrzebna wojna z Kalganem?

— Po to, żeby pokazać Pierwszej Fundacji, że potrafią pokonać wroga dysponującego siłą fizyczną. Po to, aby przywrócić im wiarę w siebie, nadszarpniętą przez Muła.

— W tym miejscu twoja analiza ma pewne braki. Pamiętaj o tym, że ludność Terminusa miała w stosunku do nas wyraźnie ambiwalentne uczucia. Nienawidzili nas i zazdrościli nam naszej rzekomej wyższości, z drugiej strony jednak liczyli na naszą pomoc. Gdybyśmy zostali zniszczeni przed wybuchem wojny z Kalganem, to Fundację ogarnęłaby panika. W tej sytuacji zabrakłoby im odwagi, by stawić czoła Stettinowi, gdyby na nich uderzył, a zrobiłby to na pewno. Żeby ograniczyć do minimum niekorzystne dla Planu skutki „zniszczenia” nas, mogliśmy dopuścić do tego tylko w szczytowym momencie uniesienia spowodowanego zwycięstwem nad Kalganem. Gdybyśmy bowiem odwlekli to choćby o rok, to nastroje mieszkańców Terminusa mogłyby opaść do poziomu, w którym sukces stałby się niepewny.

Uczeń pokiwał głową.

— Rozumiem. A więc teraz historia potoczy się już bez przeszkód w kierunku wytyczonym przez Plan.

— Jeśli nie zdarzy się znowu coś, czego ze. względu na indywidualny charakter zjawiska nie można będzie przewidzieć — zauważył Pierwszy Mówca.

— A przy tym — rzekł uczeń — my wciąż istniejemy. Z tym, że… z tym, że… Niepokoi mnie, Mówco, jeden element obecnego stanu rzeczy. Pierwsza Fundacja dysponuje nadal wytwornicą pola statycznego — potężną bronią przeciw nam. W tym przynajmniej względzie nie jest tak, jak było przedtem.

— Słuszne spostrzeżenie. Ale nie mają jej przeciw komu używać. Teraz jest to już dla nich urządzenie nieprzydatne i bezużyteczne, tak samo jak — bez zagrożenia z naszej strony — stanie się bezużyteczna analiza encefalograficzna. Inne rodzaje nauk będą przynosić ważniejsze i bardziej bezpośrednio odczuwalne korzyści. Tak więc pierwsze w dziejach Pierwszej Fundacji pokolenie naukbwców zajmujących się mózgiem będzie zarazem ostatnim, a za jakieś sto lat wytwornica pola statycznego będzie już tylko prawie zapomnianym zabytkiem przeszłości.

— No, cóż… — uczeń rozważał coś w swojej głowie. — Myślę, że ma pan rację.

— Mając na uwadze twoją przyszłość w Radzie, chciałbym, chłopcze, żebyś sobie szczególnie dobrze uświadomił, ile uwagi poświęciliśmy tym drobnym, zazębiającym się nawzajem uzupełnieniom, które przez ostatnie półtorej dekady musieliśmy wnieść do Planu tylko dlatego, że zajmowaliśmy się jednostkami. Do tych drobiazgów należy sposób, w jaki Anthor miał wzbudzić podejrzenie do swojej osoby, ale tak, by osiągnęło ono punkt kulminacyjny we właściwym czasie. No, to było względnie proste.

Gorsza sprawa była ze znalezieniem metody takiego manipulowania nastrojami na Terminusie, by nikomu nie przyszło za wcześnie do głowy, że to właśnie Terminus jest centrum tego, czego szukają. Tę wiedzę trzeba było przekazać tej młodej dziewczynie, Arkadii, na którą nie zważałby nikt oprócz jej ojca. Trzeba ją było potem wysłać na Trantor, aby mieć pewność, że nie skontaktuje się z ojcem za wcześnie. Tych dwoje można porównać do dwu biegunów silnika hiperatomowego — każde z nich było nieaktywne bez drugiego. A dźwignię można było przesunąć i doprowadzić do połączenia dopiero we właściwym momencie. Dopilnowałem tego!

Trzeba też było odpowiednio pokierować ostateczną bitwą. Załogi statków Fundacji musiały być pewne zwycięstwa, natomiast flota Kalgana gotowa do ucieczki. Tego też dopilnowałem!

— Wydaje mi się, Mówco — rzekł uczeń — że pan… to znaczy, my wszyscy… liczyliśmy na to, że doktor Darell nie będzie podejrzewał, iż Arkadia jest narzędziem w naszych rękach. Według moich wyliczeń, było gdzieś w trzydziestu procentach prawdopodobne, że będzie ją o to podejrzewał. Co by się wtedy stało?

— Zadbaliśmy o to. Czego cię uczono o płaskiej przekształcenia? Co to jest? Z pewnością nie świadectwo wprowadzenia pewnego nastawienia uczuciowego. To można by zrobić bez obawy, że wykaże to. najczulsza choćby aparatura i najdoskonalsze metody analizy encefalograficznej. Jak wiesz, wynika to z twierdzenia Lefferta. Płaska przekształcenia to wynik usunięcia poprzedniego nastawienia emocjonalnego, a tego nie możną ukryć. To musi być widoczne. A Anthor, oczywiście, upewnił się, że Darell wie wszystko na temat płaskiej przekształcenia.