Станiслаў Лем - Салярыс

Каб не гэты выгляд, якi паралiзаваў мяне, я ўцёк бы. Хэры канвульсiўна хапала паветра, бiлася галавой аб маё плячо, яе валасы растрапалiся. Абняўшы Хэры, я адчуў, што яе цела абмякла ў маiх руках. Я працiснуўся праз разбiтыя дзверы i занёс яе ў пакой, паклаў на ложак. Пазногцi ў Хэры былi паламаныя i скрываўленыя, скура на далонях здзёртая. Я паглядзеў на яе твар, расплюшчаныя вочы пазiралi на мяне праз мяне.

— Хэры!

Яна штосьцi прамармытала.

Я паднёс палец да яе вачэй. Века заплюшчылася. Я пайшоў да шкапчыка з лекамi. Ложак зарыпеў. Я павярнуўся. Хэры сядзела прама, са страхам пазiраючы на свае скрываўленыя рукi.

— Крыс, — прастагнала яна, — я… я… што са мной сталася?

— Ты паранiлася, калi выдзiрала дзверы, — суха адказаў я.

Губы не слухалiся мяне, нiжнюю калола як iголкамi. Я прыкусiў яе зубамi.

Нейкi час Хэры разглядвала шчарбатыя кавалкi пластыку, якiя звiсалi з вушакоў, пасля перавяла позiрк на мяне. Яе падбародак затрымцеў, я заўважыў, з якiм намаганнем яна стараецца перамагчы страх.

Я парэзаў марлю на кавалкi, дастаў са шкапчыка лякарства i падышоў да ложка. Усё выпала з маiх рук, шкляная бутэлечка з калодыем разбiлася, але я нават не нагнуўся. Яна была ўжо непатрэбная.

Я падняў руку Хэры. Вакол пазногцяў запяклася кроў, але раны знiклi, далонь зацягнулася маладой, ружовай скуркай, парэзы гаiлiся проста на вачах.

Я сеў, пагладзiў Хэры па твары i паспрабаваў усмiхнуцца ёй, але не магу сказаць, што мне гэта ўдалося.

— Хэры, нашто ты гэта зрабiла?

— Не. Гэта… я?

Яна вачыма паказала на дзверы.

— Так, ты. Хiба не памятаеш?

— Не. Я заўважыла, што цябе няма, спалохалася i…

— I што?

— Пачала шукаць цябе, падумала, што ты, мажлiва, у душавой…

Толькi зараз я ўбачыў, што шафа, якая зачыняла ўваход у душавую, адсунута.

— А пасля?

— Я пабегла да дзвярэй.

— I што?

— Не помню. Штосьцi адбылося?

— Што?

— Не ведаю.

— А што ты помнiш? Што было пасля?

— Я сядзела тут, на ложку.

— Хiба ты не помнiш, як я перанёс цябе сюды?

Хэры вагалася. Куточкi яе вуснаў апусцiлiся, твар стаў напружаным.

— Здаецца… Магчыма. Сама не ведаю.

Яна ўстала, падышла да разламаных дзвярэй.

— Крыс!

Я абняў яе за плечы. Хэры дрыжала. Раптам яна павярнулася, шукаючы мой позiрк.

— Крыс, — шаптала яна, — Крыс.

— Супакойся,

— Крыс, няўжо, Крыс, няўжо ў мяне эпiлепсiя?

Эпiлепсiя, о Божухна! Мне стала смешна.

— Не, каханая. Проста дзверы тут такiя, што… так, тут гэткiя дзверы…

Мы выйшлi з пакоя, засланкi iлюмiнатара з працяглым вiскам паднялiся, i паказаўся сонечны дыск, якi апускаўся ў Акiян.

Я накiраваўся на невялiкую кухню, што знаходзiлася ў другiм канцы калiдора. Мы гаспадарылi разам з Хэры, вялi пошукi ў шкапчыках i халадзiльнiку. Хутка я зразумеў, што Хэры не надта ўмее кухарыць, а здольная толькi адчыняць кансервы, гэта ўмеў i я. Я праглынуў змесцiва дзвюх такiх бляшанак i выпiў некалькi фiлiжанак кавы. Хэры таксама ела, але ела, як часам ядуць дзецi, якiя не хочуць рабiць прыкрасцi дарослым, — нават не з прымусам, а механiчна i абыякава.

Пасля мы пайшлi ў невялiкi аперацыйны пакой, побач з радыёстанцыяй; у мяне быў сякi-такi план. Я сказаў Хэры, што хачу на ўсялякi выпадак яе абследаваць. Я сеў на складное крэсла i дастаў са стэрылiзатара шпрыц i iголкi. Я ведаў амаль на памяць, дзе што знаходзiцца, бо так вымуштравалi нас на Зямлi, на трэнажоры. Я ўзяў кроплю крывi з пальца Хэры i зрабiў мазок, высушыў яго ў экспiкатары, апрацаваў iонамi серабра ў высокiм вакууме.

Рэальнасць гэтай працы супакойвала. Хэры, лежачы на падушках раскладзенага крэсла, разглядвала аперацыйны пакой, застаўлены рознымi апаратамi.

Цiшыню перапынiла мармытанне ўнутранага тэлефона. Я ўзяў трубку.

— Кельвiн слухае, — прамовiў я, не зводзячы вачэй з Хэры, якая з пэўнага часу стала апатычнай, нiбыта за апошнiя гадзiны яе ўсю вычарпалi.

— Ты ў аперацыйнай? Нарэшце! — пачуў я ўздых палёгкi.

Гэта быў Снаўт. Я чакаў, прыцiснуўшы трубку да вуха.

— У цябе «госць», праўда?

— Праўда.

— I ты заняты.

— Так.

— Сякiя-такiя даследаваннi?

— А што? Ты хацеў згуляць партыю ў шахматы?

— Не блазнуй, Кельвiн. Сарторыус хоча з табой сустрэцца. Дакладней, з намi.

— Вось дык навiна, — здзiвiўся я. — А што з… — Я не закончыў, а пасля дадаў: — Ён адзiн?

— Не. Я недакладна сказаў. Ён хоча з намi паразмаўляць. Звяжамся ўтрох, па вiдэатэлефоне, але толькi заслонiм экран.

— Ах, так? Чаму ён не пазванiў адразу мне? Яму сорамна?

— Нешта накшталт гэтага, — прамармытаў Снаўт. — Ну як?