W innej okolicy Bliskiego Wschodu, na terenie dawnego Babilonu, zachowały się ruiny wieży, wznoszące się dziś jeszcze na 46 m. Jest to wieża króla Nimruda, którego Józef Flawiusz nazywał budowniczym wieży Babel. Na tej podstawie niektórzy badacze uważają owe ruiny za pozostałości legendarnej budowli.
Jak głosi legenda, właśnie tu Bóg, „zstąpiwszy”, poraził budowniczych wieży rozpraszając ich później po całej ziemi. Jednakże nie tylko możliwy związek z podaniem biblijnym zainteresował archeologów. Znaleźli oni tam te same ślady wysokiej temperatury, co w Dundalk i Hattuszas. „Niepodobna znaleźć wyjaśnienia — pisze jeden z badaczy — skąd się wziął taki żar, który nie tylko rozpalił, ale i roztopił setki palonych cegieł, osmalił cały korpus wieży i wszystkie jej gliniane ściany”.
Brak jakiegokolwiek racjonalnego wytłumaczenia podobnych znalezisk zmusza zwykle badaczy do samego tylko stwierdzenia i opisu odkrytych faktów.
Wzmiankę o jeszcze jednym miejscu, gdzie — być może — zastosowano ową hipotetyczną broń, znajdujemy u Strabona, który pisze w swojej „Geografii”, że w rejonie Morza Martwego znajdują się skały obtopione nieznanym ogniem. Znane są również inne, równorzędne może z opisanymi fakty, które badacza zapędzają w ślepą uliczkę. Wystarczy wspomnieć o znalezieniu w Indiach szkieletu ludzkiego o radioaktywności 50–krotnie przekraczającej normalną. Aby związki wykryte w szkielecie miały tak wysoką promieniotwórczość, człowiek ten, zmarły przed 4 tysiącami lat, musiał przez długi czas spożywać pokarmy, których radioaktywność setki razy przekraczała normalną.
Wyliczanie niepospolitych faktów i dowodów wiedzy, jaką dysponowali starożytni, można by kontynuować.
Niewytłumaczalność większości z nich skłania do przypuszczenia, że były to ułamki wiedzy nagromadzonej przez ludzi jeszcze przed katastrofą, którą tradycja egipska nazywała „unicestwieniem ludzkości”.
Gdzież poszukiwać kolebki owej domniemanej pracywilizacji? Czas i żywioły uczyniły wszystko, byśmy dziś nie mogli znaleźć na to odpowiedzi. Musimy się jednak zdumiewać, jeśli zdarzenia o wiele bliższej nam rzeczywistości historycznej okazują się zapomniane, a wiedza o nich zagubiona. Po całych narodach i państwach nie pozostaje czasem nic prócz nazwy przypadkowo wspomnianej w którymś ze starożytnych tekstów.
To, co pozostało po drugiej stronie linii wyznaczonej przez domniemaną katastrofę, jest zasłonięte przed naszym wzrokiem. Jedynie pośrednie informacje, co prawda dość doniosłe, pozwalają nam przypuszczać, że istniało tam coś więcej niż odziany w skóry łowca mamutów.
Poszukiwanie kolebki tej hipotetycznej cywilizacji komplikuje się tym bardziej, że w ciągu tysiącleci dzielących nas od przypuszczalnego jej istnienia wiele fragmentów lądu pogrążyło się w morzu. Takie zatopione lądy, obejmujące zapewne znaczne terytoria, istniały jeszcze za pamięci ludzkiej np. na Atlantyku. O jakimś lądzie na Oceanie Atlantyckim pisze Platon. Zgodnie z jego relacją owa olbrzymia wyspa „skutkiem trzęsień ziemi się zapadła i zrobiło się z niej błoto nie do przebycia dla tych, którzy stąd wypływają na tamto morze — drogi już nie ma tamtędy” [3] Platon, Timaios , Warszawa 1960, s 177
. Platon powołuje się przy tym na greckiego filozofa Solona, który odbył podróż do Egiptu i wiadomości te uzyskał od kapłanów egipskich.
Grecki filozof Krantor z Soloi (IV–III w. p. n. e.) widział w czasie swego pobytu w Egipcie kolumny, na których zapisana była historia ogromnej wyspy zatopionej na Oceanie Atlantyckim.
Wielu współczesnych badaczy łączy zatopienie lądu w Atlantyku z pewnym kataklizmem związanym być może z tymi katastrofalnymi wydarzeniami, o których tu mowa. Bez wątpienia już w czasach historycznych w rejonie Atlantyku następowały kolejne zatopienia jakichś resztek lądu. Potwierdzeniem takiego przypuszczenia byłoby i to, że wielu starożytnych historyków i geografów wspomina nie o jednej wyspie, lecz leżących na zachód od Słupów Herkulesa wielkich wyspach Kronos, Posejdonos i in., które się także stopniowo pogrążyły w oceanie.
Wiadomości o jakichś ziemiach, które stanowią teraz dno morza, spotykamy i wśród mieszkańców wysp Oceanu Spokojnego. Na przykład podania mieszkańców wysp leżących na południowy zachód od Nowej Zelandii mówią, że w dawnych czasach ocean pochłonął ziemię Ka — houpo — o — Kane (Ciało boga Kane). W mitach polinezyjskich często pojawia się jakaś „Wielka Ziemia”. Mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej opowiadają o zatopionych w oceanie ziemiach Motu — Mario — Hiwa.
Świadectwom tym odpowiadają znaleziska archeologiczne. W sąsiedztwie wyspy Ponape (Karoliny) odkryto np. ruiny sporego miasta, na wpół zanurzone w morzu. Podobnie jak na Atlantyku, pogrążanie się lądu w Pacyfiku trwało oczywiście dłuższy czas.
Mamy również wiadomości o jakichś zaginionych lądach na Oceanie Indyjskim. U starożytnych autorów znajdujemy wzmianki o jakimś przesmyku łączącym ongiś Indie z Afryką. O jakiejś wielkiej wyspie na Oceanie Indyjskim na południe od równika pisał Pliniusz. O resztkach lądu na Oceanie Indyjskim wspominali jeszcze średniowieczni historycy arabscy.
I te świadectwa znajdują potwierdzenie w odkryciach ostatnich lat. Na przykład wielu językoznawców doszukuje się podobieństw między drawidyjskimi językami południowych Indii a językami wschodniej Afryki. Flora i fauna tych okolic również przemawia za tym, że w tych okolicach istniały ongiś rozległe obszary lądowe. Na Madagaskarze występuje dziesięć gatunków lemurów, które poza tym spotyka się tylko w Indiach. Jak jednak wiemy, lemury nie umieją pływać i nie mogły przebyć oceanu. Dwadzieścia sześć gatunków roślin, które można znaleźć na Madagaskarze, rośnie ponadto w jednej jeszcze okolicy — w południowej Azji, brak ich natomiast w najbliżej Madagaskaru położonej Afryce. A dziewięć innych roślin Madagaskaru odkryto aż w odległej o tysiące kilometrów Polinezji.
Niewyraźne wspomnienia o lądzie pośród Oceanu Indyjskiego, o legendarnym kontynencie Lemurii można odnaleźć także w historycznych tradycjach ludów Azji Południowej. „Tamilaham, czyli ojczyzna Tamilów — stwierdza pewien historyk indyjski — w zamierzchłej przeszłości znajdowała się na południu wielkiej wyspy Nawalam, która była jedną z pierwszych ziem, jakie się pojawiły w pobliżu równika. Tam też znajdowała się Lemuria, zaginiony kontynent, kolebka cywilizacji ludzkiej”.
Nie mamy wystarczających danych, aby twierdzić, że najbardziej prawdopodobnym terenem cywilizacji wyjściowej był właśnie ten rejon, a nie np. Atlantyk czy Pacyfik z jego zatopionym lądem, nie odczytanym piśmiennictwem, dziwnymi posągami i nie mniej dziwnymi mitami.
Jakkolwiek nieprawdopodobne zdawać się mogą powyższe wiadomości, to jednak skłaniają one do poszukiwania śladów zarówno hipotetycznej katastrofy, jak i pracywilizacji, z której dorobku czerpały starożytne kultury naszego globu.
Przełożył Bolesław Baranowski
Stowarzyszenie Łosi — założona w St. Zjednoczonych w r. 1868 organizacja o charakterze dobroczynnym i patriotycznym.
white man’s burden — tu żartobliwie: posłannictwo białego człowieka.
Platon, Timaios , Warszawa 1960, s 177