Aleksandr Belyayev - Jahongir

Ufqdan barkashday oy ko‘tarildi. Butun okean sathiga kumush choyshab yopilganday bo‘ldi. To‘lqinlar ko‘kning bu noyob tuhfasini beozor tebratib turardi.

Okean kechki nam havodan to‘yib nafas olardi. Turfa gullardan taralayotgan muattar hid hammayoqni tutib ketgan edi.

Qayerdadir, olisda yerli xalq qo‘shiq boshladi. Bu qo‘shiqning ohangi xuddi qirgoqqa urilayotgan to‘lqin ovoziday yakrang va zerikarli edi. Shuning ta’siridanmi, ayvondagi suhbat borabora susayib, oxiri to‘xtab qoldi.

Endi to‘lqin bir-biriga ishqalayotgan mayda toshlarning ovozi baralla eshitila boshladi.

— Biz bo‘lsak shundoq joyda yashayapmiz! — deb yubordi birdan Emma chuqur xo‘rsinib.

— Unaqy demang, frau, — dedi Dugov va qulochini yozib atrofga ishora qildi, — Bundan ortiq fusunkor joy bo‘ladimi!

— To‘gri, lekin… har kuni bir xil… Yangilikni qo‘msar ekan odam! Bu yer yomon emas, ammo nimadir yetishmaydi baribir.

— Nima yetishmayotganini men bilaman! — dedi kulib Dugov. — Muzika yetishmaydi! Frau Bekker, siz chalishni bilasiz shekilli? Ichkarida pianinoga ko‘zim tushgan edi. Biror narsa chalib bersangiz-chi! Biz jim o‘tirib, eshitamiz.

— Iltimos, iltimos! — deb uning gapini quvvatladi Kachinskiy.

— Jonim bilan, — dedi Elza va xonaga kirib, royal yoniga o‘tirdi.

«Bugun judayam yaxshi chalaman», — deb ko‘nglidan o‘tkazdi u, tungi shabnam ingan muzdek klavishlar ustidan barmoqlarini yugurtirarkan.

— Nimani chalsam ekan? — u o‘ylab ulgurmasdan,barmoqlari xuddi allaqanday bir sirli buyruqni ado etganday, Sens-Sansning «Oqqush» kuyini chala ketdi.

Nihoyatda sokin va mayin bir kuy tun qa’riga, oy nuriga cho‘milib yotgan okean sahniga taralib, ohang sehri bilan tun latofati bir-biriga omixta bo‘lib ketdi.

— Qo‘lingiz dard ko‘rmasin!

Elza cho‘chib tushdi. Uning ro‘parasida royalga suyangancha Shtirner tikilib turardi. Qachon kira qoldiykin?

— Kechirasiz, xalaqit bermadimmi? Kirmaslikning iloji bo‘lmadi… Bu kuy… Iltimos, chalavering!..

Elza chalishdan to‘xtamay, Shtirnerning gaplariga entikib quloq solar va o‘z dardini o‘ylardi. «Oqqush», bu Sens-Sansning «Oqqush» i…» degan edy Shtirner qachonlardir oynaband zalda. Yo‘q, u yovuz odam bo‘lishi mumkin emas. O‘shanda ham ovozi hozirgiday muloyim edi.

— «Oqqush»… Sens-Sansning «Oqqush» i!.. Bu pyesani eng yaxshi muzikachilar ijrosida o‘n martalab eshitganman, — dedi Shtirner Elzadan ko‘z uzmay, — lekin sizning chalishingiz nima uchun meni bu qadar to‘lqinlantirib yubordi? Xuddi sizni ilgari qayerdadir ko‘rganimga o‘xshab tuyulganday, bu kuyni chalganingizni ham ilgari eshitgandayman…

Elza hayajonlanganidan ko‘ksi tez-tez ko‘tarilib tusha boshladi.

— Faqat tuyulayotgani yo‘q. Biz haqiqatan ham uchrashganmiz, — dedi u tezgina, chalishdan to‘xtamay.

— Qachon? Qayerda teb s radi Shtirner… ndai en tikib.

— Kechasi, momaqaldiroq paytida, shifti va devorlariga oyna qo langan zalda.

Shtirner peshonasini ishqalab, bir narsalarni eslashga urindi.

— Ha, rost… Shunaqa bo‘luvdi shekilli…

— Undan ilgari ham ko‘rishganmiz… Hozir siz unutib yuborgan kunlarda ko‘p ko‘rishganmiz… — Elza haligiday tez va asabiy ohangda so‘zlay ketdi. — Siz meni unutgansiz… Shternga aylangan paytingizda bergan bitta savolimga: «Kechirasiz, xonim, sizni tanimay turibman», — deb javob bergansiz.

— Yo‘g-e? Nahotki! Biz… siz bilan judayam yaqin tanish bo‘lganmizmi?

Elza ikkilanib qoldi. Barmoqlari chalkashib keta boshladi. Keyin u chalishdan to‘xtab, Shtirnerning ko‘zlariga tikildi.

— Judayam… — shunday dedi-yu, o‘z hayajonini yashirish uchun Raxmaninovning yangroq «Polishinel» kuyini chala ketdi. Shtirner ham qattiq hayajonda edi.

— Unday bo‘lsa… ilgari kim bo‘lganligshugni siz bilarkan siz-da?

Elza javob bermadi. «Polishinel» ohanglari tobora avjga chiqardi.

— Frau Bekker, o‘tinaman, ayting! Bu yerda men bilishim kerak bo‘lgan qandaydir sir bor!

Elza qo‘qqisdan chalishdan to‘xtadi va Shtirnerga jiddiy, hatto allaqanday bir hadikli nigoh bilan qarab, dedi:

— Buni sizga aytolmayman, ayniqsa, hozir aytolmayman.

— Nega chalmayapsiz? — ayvondan Dugovning ovozi eshitildi.

Elza yana chala boshladi.

Shtirner boshini xam qilgancha indamay qoldi. Saldan keyin tagin sekin gap boshladi:

— Siz chalgan kuy… sizning o‘zingiz… Nega?… — u kerakli so‘z qidirib bir oz to‘xtab qoldi. — Nega siz meni bunchalik hayajonga solasiz? Uzr. Men yuragimdagi gaplarni gapirib olishim kerak. Men duch kelgan chiroyli ayollarning orqasidan ergashib ketaveradigan suyuq odam emasman. Lekin siz… burilib qarashingiz, ko‘ylagingiz burmalari, chaqqon harakatlaringiz — hamma-hammasi yuragimga gulg‘ula solyapti, qalbimda allaqanday bir olis, lekin shirin xotiralarni qo‘zg‘ayaiti, — Shtirner birdan qizishib, Elzaning yoniga chopib keldi-da, qo‘llarini kaftlari orasiga olib, gapira ketdi: — Frau Bekker, mening o‘tmishda kim bo‘lganligimni aytmasangiz ham. mayli. Lekin, xuyudomiki, siz bilan tanish bo‘lgan ekanmiz, loaqal o‘sha paytlar… do‘stligixmiz, ehtimol, undan ko‘ra hexuye yaqinroq bo‘lgan kunlarixiiz haqida gapirib bering. Bu men uchun juda ham zarur… Yuring, sohilga tushaylik, o‘sha yerda haxushasini so‘zlab berasiz.

Ular ayvonga chiqishdi.

— Kondert tugad l? — dedi Dugov. — Afsus, biz endi xlaza qilayotgan edik — Frau Bekkerning boshlari og‘riyaiti, — Eza uchun Shtirner javob berdi. — Biz sohilda bir oz aylanib kelamiz.

Shtirner bilan. Elza sohilga tushib ketishdi.

Kachinskiy ularning ortidan o‘ychan tikilib qoldi. Tabiatan quvnoq Dugov esa bir jilmayib qo‘edi. Buni sezib, Emmaning jahli chiqdi.

«Hech narsaning fahmiga bormaydi-yu, tag‘in kuladi!» — deb ko‘nglidan o‘tkazdi u. Keyin qirg‘oqdagi tosh ustida o‘tirgan bir juft soyaga qarab, yengil tin oldi…

Kichkina otryad yo‘lga tushdi.

Oldinda ikkita yo‘lboshlovchi negr, ularning orqasida Dugov, Elza, Shtirner va Kachinskiylar borishardi.

— Qurollaringiz qani? — deb so‘radi Elza hayron bo‘lib.

— Mana bu yerda! — dedi Dugov peshonasini ko‘rsatib.

— Miyangizda-ya? Radiongiz ham, qurolingiz ham miyangizda ekan-da? Ehtimol, elektr lamiochkasi ham bordir? — dedi hazillashib Elza.

— Ehtimol emas, aniq. Inson tafakkuri — qudratli kuch. Darvoqe, Kachinskiy, bu haqda Arrenius nima degan edi?…

— «Eng buyuk energiya manbai, bu — inson tafakkuri. Miya to‘qimalarida paydo bo‘ladigan elektromagnit tebranishlari — olamni zabt etuvchi eng qudratli kuch».

— Ana, xushyaxushzga qanaqa kuch yashiringanini eshitdingizmi! — dedi Dugov.

Ular tropik o‘rmonga kirib borishdi. O‘rmon nimqorong‘i edi. Turli-tuman qushlar daraxt shoxlari va chakalaklar orasida patillab uchib yurardi. U yer-bu yerdan yorib o‘tgan quyosh nurlari, xuddi projektorday, rang-barang yaproqlar va ular ichida g‘ujg‘on o‘ynayotgan har xil tusdagi parrandalarni yoritib, kamalakday tovlanardi. Yo‘l tugadi. Chirigan yaproqlar va qulab tushgan daraxtlar yurishni qiyinlashtirardi. To‘siqlardan o‘tishda Shtirner Elzaga yordamlashib bordi.

Kechadan beri Shtirner Elzaga nihoyatda mehribon bo‘lib qolgan edi.

— Sayohatimiz qanchaga cho‘ziladi? — deb so‘radi charchay boshlagan Elza. — Menimcha yirtqichlar juda ichkarida bo‘lsa kerak.

— Ularni qidirib nima qilamiz? — dedi Dugov. — Yirtqichlarning o‘zi oldimizga kelishi kerak. Birorta yalanglik topib, ularni chaqiramiz.

Ko‘p o‘tmay, ular yop-yorug‘ yalanglikka chiqishdi. O‘rmon qorong‘isidan keyin hammalari beixtiyor ko‘zlarini qisishdi. Kattakatta qizil, sariq va chiior lolalar yalanglikni gilamdai qoplab yotardi.