Aleksandr Belyayev - Jahongir

— Lekin muhtaram otangizning merosdan mahrum bo‘lish sabablari masalasi ham bor… — dedi unga javoban Zauyer.

Krans kirib keldi-yu, bahs uzilib qoldi.

— O‘-ho‘! — dedi u qo‘llarini yozib. — Tanish joy-ku! Esingizdami, Gotlib, janob Shtirnerning soqolini olib kiyimini cho‘tkalagan edik shu yerda, evaziga… qhe… choychaqa ham olgan edik. Sizga ashyoviy dalil sifatida turmada bergan chaqam yodingizda bo‘lsa kerak, janobi oliylari, — deb murojaat qildi u prokurorga. — Men qilgan jinoyat o‘sha edi. Shtirnerni o‘ldirish o‘rniga kiyimini cho‘tkalab o‘tiribman-a!

— Hech kim bu jinoyatingizni yuzingizga solmaydi, Krans. Shuncha qamoqda o‘tirganingiz ham yetadi, endi sizni jiddiy ish kutyapti. Qafasni qo‘lga tushirdigu, ammo ichidagi qushcha uchib ketibdi. Shtirner yo‘q.

— Topamiz, topamiz! Yerning ostidan bo‘lsa ham sug‘urib olamiz! — dedi Krans quvnoq bir ohangda.

— Noxush xabar, — dedi Kachinskiy telefon trubkasini qo‘yib. — Hozirgina bir zavoddan telefon qilishdi, Shtirnerning ta’siri o‘z kuchini yo‘qotishi bilan bir necha yuz ishchi hushidan ketib qolibdi. Aftidan, bu Shtirnerning ta’sirida uzoq vaqt bo‘lib, qattiq charchaganlik oqibati bo‘lsa kerak. Zudlik bilan yordam berishga to‘g‘ri keladi.

Zauyer tajang bir ahvolda xonadan chiqib, uchinchi qavatga ko‘tarildi. Qishki bog‘da Elza bilan o‘z xotiniga duch keldi.

Emma quvonib, uning quchog‘iga otildi.

— Otto!

Ammo Zauyer uni siltab tashladi.

— Qayerdan kelib qolding? Bor, men frau… Shtirner bilan gaplashib olishim kerak.;

Elza unga ta’na bilan qaradi. Ko‘zlari jiqqa yosh Emma esa Elzaga: «Muomalasini ko‘rdingmi?» — deganday mo‘ltirab turardi.

— Qani, bo‘la qol! — dedi yana Zauyer xotiniga o‘qrayib.

Emma bir xo‘rsindi-yu, indamay chiqib ketdi.

— Otto Zauyer, men sizni taniyolmay qoldim, — dedi Elza undan o‘pkalanib.

— Boshimga bitgan balo bo‘ldi! Undan qanday qilib qutulish yo‘lini topolmayapman, — dedi Zauyer g‘ijiyib. — Tushuning, axir, mening unga nisbatan muhabbatim Shtirner tomonidan sun’iy ravishda qo‘zg‘atilgan.

— Bu sizga unga bunaqa muomala qilishga huquq bermaydi. Uning aybi yo‘q, u sizni Shtirner aralashmasdan ilgari ham sevardi.

— U bilan nima ishim bor? — dedi yana zarda bilan Zauyer. — Shtirner qani?

— Ketdi.

— Qayoqqa?

— Bilmayman. Menga aytgani yo‘q, harholda uyda bo‘lmasa kerak.

— Yelg‘on! Siz uni yashirgansiz!

Elza o‘rnidan turdi.

— Menga qarang, Zauyer, bunaqa ohangda gaplashadigan bo‘lsangiz, hoziroq ketaman.

Zauyer o‘zini arang bosib, Elzaning yoniga o‘tirdi.

— Kechiring meni, Elza, — dedi u endi past tushib. — Shuncha paytdan buyon asablarim ishdan chiqdi. Shtirnrni yo‘q deyapsiz, demak, bo‘sh ekansiz-da?

Elza bosh silkidi.

— Birga bo‘lishimizga nima xalaqit beradi endi?

— Axir sizning bolangiz, xotiningiz bor, Zauyer.

— Gapirmang uni, Elza!

U Elzaning qo‘lidan ushladi. Elza qovog‘ini solib, qo‘lini tortib oldi. Uni endi Zauyerdan ajratib turgan narsa faqat xotini bilan bolasi emas edi. Zauyerning tabiatida paydo bo‘lgan yangi illatlar uni tamom begona qilib qo‘ygan edi. Ehtimol, bo‘lar yangi illatlar emasdir; ehtimol, bu qo‘pollik va toshbag‘irlik unda hamisha bo‘lganu soxta odob niqobi ostida sezilmay kelgandir?

Yana bir narsa Elzani o‘ylantirib qo‘edi. Oxirgi kecha Shtirner butunlay boshqa odam qiyofasida namoyon bo‘ldi. U jinoyatchi edi. Uning erki va tuyg‘ularini mahv etdi. Ammo hayotida iz qoldirib ketdi. So‘nggi kecha u orttirib ketgan tashvish Elzani hayajonlantirmay qolmasdi, albatta. U bunga erkini qaytardi-yu, shu bilan o‘zida hali insof va diyonat borligini ham isbot qildi. |

Zauyer Elzaning ko‘nglida nimalar kechayotganini anglamay, bu sukutni ayollarga xos tortinchoqlik deb o‘yladi.

U yana. Elzaning pinjiga suqilib, entikib gapira ketdi:

— Xo‘p deng, Elza. Baxtli bo‘lamiz. Ikkovimiz ham ko‘p aziyat chekdik, endi baxtiyor bo‘lishga haqqimiz bor. Bundan tashqari, Elza, yodingizdami, merosdan voz kechganingizda men xursand bo‘lgan edim, chunki sizdan ayrilib qolishdan qo‘rqqan edim? Menimcha,endi meros oramizga g‘ov bo‘lolmaydi. Shtirner yo‘q. Uz huquqingizdan foydalanishga nima xalaqit beradi? Gotlibmi? U mishiqidan qo‘rqadigan joyim yo‘q!

Elza Zauyerga bir qaradi-yu, yana qo‘lini tortib oldi. Zauyer Elzaning nigohida hayrat va qo‘rquv ifodasini ko‘rdi.

— Siz meni tamagir odam ekan, deb o‘ylamang, — deya shoshapisha o‘zini oqlagan bo‘ldi u, — Yo‘q, men faqat sizni, boyligingizni emas, o‘zingizni yaxshi ko‘raman. Lekin odam pishiq bo‘lishi kerak. Holva degan bilan og‘iz chuchimaydi, degan gap bor. Kelajagingizni o‘ylang. Agar menga ishonch qog‘ozi bersangiz, hech bo‘lmaganda sizga qoldirilgan meros miqdorida boyligingizni saqlab qolaman.

Elza o‘rnidan turib, go‘yo bir narsadan yuzini himoya qilganday qo‘lini ko‘tardi.

— Yo‘q, Zauyer, yo‘q! Merosdan og‘iz ochmang! Yana shu iflos ishga aralashishni xohlamayman… Qo‘ying bunaqa gapni… Charchadim… Kechasi bilan uxlamaganman, oyoqda zo‘rg‘a turibman…

— Lekin bu oxirgi so‘zingiz emasmi? — dedi Zauyer uzoqlashib borayotgan Elzaning orqasidan.

Elza javob bermay, tez chiqib ketdi.

U o‘z xonasiga chopib kirdi-yu, yig‘lab o‘tirgan Emmani bagriga bosdi.

— Yiglama, qizalog‘im! Ottoni tortib olmayman, lekin uni yoningga qaytarishing ham qiyin deb qo‘rqaman.

— Nahotki? — dedi Emma Elzaga nochor termilib.

— Ehtimol, keyinroq… — Elza dugonasiga tasalli berish uchun shunday dedi-yu, ammo Ottoning qaytishiga o‘zi ham ishonmadi.

— Endi dam olishimiz kerak. Seni yolg‘iz qoldirmayman. Hammasini unutish uchun uzoq-uzoqlarga ketamiz. Iig‘lama! Sen o‘zingni asrashing kerak. Unchalik yolgiz ham emassan. Ug‘ling bor. Birgalashib tarbiya qilamiz. Baxtingni shundan topasan.

— Ha, ketamiz. Meni tashlab ketma, Elza!

Zauyer boshini xam qilgancha qishki bog‘da, akvarium yonida o‘tirar, alamini kimdan olishni bilmasdi.

— O, yaramas! — deb qichqirdi u birdan va o‘zi ham sezmagan holda akvariumga musht soldi.

Shisha chil-chil bo‘lib, suvi to‘kilib ketdi, akvarium tubiga tushib qolgan baliqchalar dumini likillatib, og‘zini kap-kap ochgancha qolaverdi…

Qirg‘oq bo‘ylab esayotg‘an shabada xurmo yaproqlarini xuddi ulkan yelpig‘ichday bir maromda tebratadi. Hali erta bo‘lishiga qaramay oftobning shashti zo‘r. Daraxtlar yerga quyUQ soya gashlagan.

Tomi tekis, keng ayvoni okean sohiliga qaragan mo‘’jazgina uy tog‘ yonbag‘riga joylashgandi. Uyning orqasidan tropik o‘rmon boshlanib ketgan. Uyni gir qurshab olgan xurmo daraxtlari ulkan yaproqlari bilan jazirama issiqni daf qilib turadi. Hovlining atrofi ko‘kat devor bilan o‘ralgan.

Uy yakka-yolg‘iz. Pastqam tog‘ tizmasi ortida kichkina shaharcha joylashgan.

Egniga yengil oq kostyum kiyib, oyog‘iga shu yerning ustalari yasagan to‘qima tuflini sarpoychan kiyib olgan mallasoch, yoshgina juvon ayvonda nonushta qilib, kofe ichib tirardi.

— Yana ichasizmi? — deb so‘radi xuddi o‘shanday oq ko‘ylak, oq shalvar va to‘qima poyabzal kiygan keksa xizmatkor.

— yo‘q, Gans, rahmat. Opketavering. Darvoqe, oyog‘ingiz qalay, Gans?

— Minnatdorman, juda yaxshi. Oftob ajoyib malham bo‘ldi. Hademay bemalol raqsga tushsam ham bo‘laveradi.

— Frau Shmitgof uydami?

— Masalliq opkelishga ketuvdi. Hali-zamon kep qoladi. Birbr narsa keraqmi, frau?

— Yo‘q, rahmat, hech narsa kerak emas.