Aleksandr Belyayev - Jahongir

Juda to‘gri! — dedi politsiya boshlig‘i. — Kimki jamiyat va 1T qonunlarini buzar ekan, unday odam qonun himoyasidan chetDa qoladi.

— Otishga ustamisiz, Gotlib? — so‘radi Krans.

— To‘pponchadagi hamma o‘qni bir nuqtaga uraman.

— Nimayam derdik, omadingizni bersin! — dedi politsiya boshlig‘i.

Hujum etish plani ertalabg‘a qadar muhokama qilindi. Faqat to‘rtta odam jo‘natishga kelishildi: Rudolf Gotlib, Krans va politsiyaning ikkita ishonchli agenti. Ikki agent har ehtimolga qarshi olinadigan bo‘ldi.

— Odam qancha oz bo‘lsa, shuncha yaxshi bo‘ladi, — dedi Krans.

Ertalab soat to‘qqizda puxta qurollangan va tegishli yo‘lyo‘riqni olgan otryad jam bo‘ldi.

— Oq yo‘l! — deb fotiha berdi ularga politsiya boshlig‘i.

Otryad bankka hech qanday qiyinchiliksiz kirib, ikkinchi qavatga ko‘tarildi va Rudolf rahnamoligida kabinetga qarab yo‘l oldi. Koridorda duch kelgan xizmatkorlarga bosiq po‘pisa bilan turgan joyidan qimirlamaslikni buyurishdi.

Kabinet bo‘m-bo‘sh edi. Agentlardan biri kiraverishdagi eshik oldida, ikkinchisi Shtirner xonasiga tutash kabinet eshigi oldida to‘xtashdi, Rudolf esa Krans hamrohligida Shtirnerning sirli xonasi eshigini qiya ochib, ichkariga ko‘z tashladi. Xonada deyarli mebel yo‘q edi. Bor-yo‘q jihoz — yonida tumbochka turgan karavot, bitta shkaf bilan kichkina stol. Xonaning yarmi nima uchundir qalin taxta bilan to‘silgan edi. Shtirner ro‘parasiga oyna o‘rnatilgan boyagi stol ortida o‘tirib, soqol olardi. Bu manzarani kuzatish uchun atigi ikki-uch daqiqagina vaqt ketdi. Eshikning giychillaganini eshitgan Shtirner burilib qarashga ulgurmasidan ikkita bahaybat it Rudolfga tashlandi, u hatto to‘pponchasini sug‘urishga ham ulgurolmadi. Ayni paytda eshikka orqa o‘girib o‘tirgan Shtirner oynada Rudolfning aksini ko‘rdi-yu, stuldan sakrab turib, o‘zini taxta to‘siq tomonga otdi va eshikni ochib ichkariga kirib ketdi. Rudolf bilan Krans itlarning ta’qibidan arang qutulib, — shovqin ko‘tarmaslik uchun Shtirnerdan boshqasiga o‘q uzmaslik haqida ular ko‘rsatma olishgan edi, — to‘siqqa o‘rnatilgan eshikni taqillata ketishdi.

— Oching, Shtirner! — qichqirardi Gotlib. — Oching, nega qo‘rqasiz?

Eshik orqasiga shunday shiddat bilan ochildiki/unga qapishib turgan Rudolf munkib ketdi.

— Sekinroq, yiqilib ketmang! — dedi xotirjamlik bilan Shtirner. — Yet, Falk! Yet, Bich!

Itlar itoatkorlik bilan cho‘zilib, oldingi oyoqlari ustiga boshlarini qo‘yib olishdi, ammo ikki notanish odamdan ko‘z uzishmasdi.

— Xizmatingizga tayyorman, janob Rudolf Gotlib! — dedi Shtirner yana haligi stol ortiga o‘tirarkan.

Rudolf Gotlib stol ustiga to‘pponchasini qo‘edi-da, cho‘tkani olib, Shtirnerning yuziga sovun ko‘pigi surta ketdi.

Keyin ustara bilan uning soqolini ola boshladi.

Shtirner boshini orqaga tashlab o‘tirar, Rudolf esa hafsala bilan uning tomoqlarini qirardi.

— Sal og‘rityapti, Gotlib… Ustarani bir qayrab oling!

Rudolf ustarani qayishga ikki-uch surtib olib, yana ishga kirishib ketdi.

Krans esa bularning oldida xuddi soqchiday turardi.

— Rahmat sizga, Gotlib. Judayam usta ekansiz. Dunaringizdan boshqalar ham bahramand bo‘lishi kerak. Sartaroshxona oching. Siz-chi? — Shtirner Kransga murojaat qildi.

— Krans! Iogann Krans! Xizmatingizga tayyorman! — u shunday dedi-yu, to‘pponchasini tashlab, cho‘tka bilan Shtirnerning ko‘ylagini cho‘tkalay ketdi.

— Minnatdorman, mana, xizmat haqlaringiz! — Shtirner ularga bittadan chaqa berdi.

Ular qayta qayta ta’zim qilib, tashqariga qarab yurishdi.

Uydan chiqqanlaridan keyin ikkisi ikki tomonga qarab ketdi.

Agentlar esa g‘oyib bo‘lishgan edi.

Krans to‘ppa-to‘g‘ri turmaga kelib, o‘zini bir kishilik kameraga qamab qo‘yishlarini talab qila boshladi, Turma boshlig‘i hazilga olgan edi, Kransning jon-poni chiqib ketdi.

— Men shaxsan ministrning o‘zidan ko‘rsatma olganman, xohlagan odamimni qamoqqa olishim mumkin, gapimni qaytarmang! Xizmatdagi odamning gapiga ishonmaslikka haqqingiz yo‘q!

Turma boshlig‘i yelkasini qisdi-yu, tegishli ko‘rsatma berdi.

Kransni oborib qamab qo‘yishdi. Turma boshlig‘i telefon qilib surishtirgan edi, Kransni qamoqqa olish haqida hech kim buyruq bermaganligi, aksincha, uni komitetda sabrsizlik bilan kutishayotgani ma’lum bo‘ldi. Ammo Krans turmadan chiqishdan qat’iyan bosh tortdi.

— Agar zo‘rlab opchiqadigan bo‘lsalaringiz, otib tashlayman! — deb po‘pisa qildi u. — Meni shaxsan Kransning o‘zi qamagan, faqat o‘shaning o‘zi bo‘shatishi mumkin!

Turma boshlig‘i qo‘l siltadi.

— Ye aqldan ozgan, yo kayfi baland!

Krans hech qachon qurolini yonidan qo‘ymas edi, binobarin, unga nisbatan kuch ishlatish ham xavfli edi.

— Jin ursin, o‘tirsa o‘tiravermaydimi!

Shunday qilib, Krans kamerada qoldi, eshik tirqishidan mo‘ralab, nuqul yo‘lakda yurgan soqchiga tanbeh berardi.

— Qanaqa soqchisan o‘zing! — deb po‘pisa qilardi u. — Yo‘lkaiing bir boshiga borvolib, shuncha turasanmi! Xizmatni qanday o‘tash kerakligini bilasanmi? Bu yoqqa kel, qochib ketmasligim uchun manavi qulfni tekshirib ko‘r!

Krans, aftidan, prokuror aytgan odamlardan emasdi: u sirayam qochishga urinmasdi.

Amalga oshmagan hujum ishtirokchilaridan faqat Rudolf Gotlib komitetga qaytib keldi. Lekin undan ham tayinli bir / gap chiqmadi. Ko‘rinishi parishon va abgor edi. I

Komitet a’zolari tomonidan berilgan hamma savolga u bir xil javob qaytarardi.

— Soqolini opqo‘ydim!

— Qanaqa soqol? Nimalar deyapsiz?

— Shtirnerning soqolini opqo‘ydim!

Komitet a’zolari hayron bo‘lib bir-birlariga qarashardi.

— Ehtimol ko‘chma ma’noda gapirayotgandir, o‘ldirdim deganidir bu? — deb shivirladi ministr politsiya boshlig‘iga.

— Hech bunaqasini eshitmagan edim, — javob berdi boshliq.

— Ochiqroq gapiring, Shtirner tirikmi, o‘likmi?

Rudolf hammaga ma’nosiz nigoh bilan bir-bir qarab chiqib, ichchiq jilmaydi:

— Tirik bo‘lganda qandoq! Yaxshilab soqolini olib qo‘ydim! artaroshxona ochishga to‘g‘ri keladi endi!

— Bormisan, Lyudvig! — dedi Elza Shtirnerga qo‘llarini uzatib. — Meni tamom unutib yubording!

Ular qishki bog‘da, go‘yo uzoq ayriliqdan so‘ng endi uchrashganday bir-birlariga termilib turishardi. Haqiqatan ham ular qariyb bir oydan beri ko‘rishishmagandi, bu vaqt ichida ikkovlari ham birmuncha o‘zgarib qolishgandi. Shtirnerning yuzidan qoni. qochib, ko‘zlari ich-ichiga tushib ketgan, qarashlari bejo, kayfiyati tez-tez o‘zgarib turadigan bo‘lib qolgandi. Elza shu qadar ozib ketgan ediki, yonoqlari bo‘rtib, yuzi cho‘zilib qolganday tuyulardi. Ammo ko‘zlari allaqanday so‘nik, harakatlari loqayd va ixtiyorsiz edi. Uning ichki dunyosi ham tamom o‘zgarib ketgandi. O‘zi yashayotgan ruhiy olam uning shaxsiyatiga ta’sir etmay qolmagandi. U uzuq-yuluq fikr qilar, kayfiyati ham xuddi shunday qo‘qqisdan buzilib qolardi. Elza tirik odamdan ko‘ra ko‘proq avtomatni — temir odamni eslatardi. Bu hol Shtirner bilan bo‘lgan bugungi uchrashuvda ham sezilib turardi. Ularning suhbati qo‘qqisdan uzilib qolar, keyin birdan yana qizib ketardi.

Shtirner El’zani o‘z yoniga o‘tqazib, chakkasini yuziga bosdi. Qiz ham bir qo‘li bilan Shtirnerning yuzini ohista silay boshladi.

— Silliqmi yuzim? Rudolf Gotlib olib quidi soqolimni!

— Gotlib? — Elza hayron bo‘ldi.

— Ha, Gotlib. U sartaroshxona ochmoqchi, shuning uchun tanishbilishlarini soqolini olib, mashqini oshirib yuribdi.