Ursula Le Guin - Duisters linkerhand

Ik liet me op een ballastzak met zand vallen daar in de winderige, schitterende duisternis van de haven. De zee klotste tegen de palen en liep gorgelend weer terug en de vissersboten wiegelden aan hun meertouwen en helemaal aan het eind van de lange steiger brandde een lantaarn. Ik zat daar en staarde naar het licht en erlangs naar de duistere hemel boven de zee. Sommige mensen komen pas goed op gang in aanwezigheid van gevaar, ik niet. Mijn gave is planning. Als ik in direct gevaar verkeer, word ik dom en ga ik me op een zandzak zitten afvragen of het mogelijk is naar Orgoreyn te zwemmen. Het ijs was al een maand of twee uit de Charisune baai en je zou wel enige tijd in leven kunnen blijven in het water. Het is tweehonderdveertig kilometer naar de kust van Orgoreyn. Ik kan niet zwemmen. Toen ik me van de zee afwendde en naar de straten van Kuseben keek, merkte ik dat ik uitkeek naar Ashe in de hoop dat hij me nog volgde. Toen het zover met me was gekomen, rukte de schaamte me los uit mijn verdoving en kon ik weer denken.

Als ik bij die visser die nog in de binnenhaven aan zijn boot werkte iets wilde bereiken, moest het wel met omkoperij of geweld gaan; en een kapotte motor scheen die moeite toch niet waard. Diefstal dan. Maar de motoren van de vissersschepen zitten op slot. En het leek me een dwaas, wanhopig waagstuk om het slot open te breken, de motor te starten, de boot de haven uit te sturen onder de lampen van de steiger en zo koers zetten naar Orgoreyn, terwijl ik nog nooit met een motorboot had gevaren. Ik had nog nooit met een motorboot gevaren, maar geroeid had ik wel, op het IJsvoetmeer in Kerm; en aan het eind van de pier lag een roeiboot gemeerd tussen twee motorschuiten. Zo gezien zo gestolen.

Ik rende de pier over onder het felle licht van de lampen, sprong in de boot, gooide het touw los, legde de riemen in de dollen en roeide het deinende water van de haven op, waar de lichten op de zwarte golven schitterden en glansden. Toen ik een flink eind weg was stopte ik even om een van de riemen beter in de dol te leggen, want die zat helemaal niet goed, en hoewel ik hoopte de volgende dag door een Orgota patrouilleboot of vissersschuit te worden opgepikt, had ik nog een flink eind roeien voor de boeg. Toen ik me naar de dol boog werd ik plotseling erg zwak. Ik dacht dat ik zou flauwvallen en ik zakte als een zoutzak ineen over de riemen. Het was de lafheidsziekte die me overviel. Maar ik had nooit geweten dat mijn lafheid me zo zwaar op de maag lag. Ik keek op en zag twee gestalten op het puntje van de pier; ze sprongen heen en weer als zwarte twijgen in de felle gloed van de elektrische verlichting en toen bedacht ik dat mijn verlamming niet door angst was veroorzaakt maar door een pistoolschot van zeer grote afstand.

Ik zag dat een van hun een roofgeweer had, en als het na middernacht was geweest zou hij dat vermoedelijk hebben gebruikt en me hebben gedood; maar het geweer maakt een hoop lawaai en dat zou verklaard moeten worden. Dus hadden ze een resonantiepistool gebruikt. In de verdoofstand heeft een resonantiepistool maar een bereik van ongeveer dertig meter. Ik weet niet wat het bereik is in de dodelijke stand, maar ik bevond me niet ver buiten de grens van dat gebied, want ik lag dubbelgeslagen als een baby met buikkrampen. Ik had moeite met ademhalen, want ik was in de borst getroffen. Ze zouden spoedig met een motorboot achter me aankomen om me af te maken, dus kon ik mijn tijd nu niet langer verdoen door naar adem snakkend over de riemen te hangen. Achter mijn rug lag de duisternis, voor de boot, en daar moest ik heenroeien. Ik roeide met krachteloze armen en ik moest naar mijn handen kijken om er zeker van te zijn dat ik de riemen vasthad, want ik had geen gevoel in mijn handen. Zo kwam ik op het ruwe, open water van de Baai terecht, in het donker. Daar moest ik ophouden. De verdoving in mijn armen nam met iedere slag van de riemen toe. Mijn hart ging als een razende tekeer en mijn longen wisten niet meer hoe ze moesten ademen. Ik probeerde te roeien, maar ik was er niet zeker van dat mijn armen bewogen. Toen probeerde ik de riemen in de boot te trekken, maar ik kon het niet.

Toen het zwaailicht van een havenpatrouilleboot me uit de nacht oppikte als een sneeuwvlok op een beroete achtergrond, kon ik zelfs mijn ogen niet van het felle licht afwenden. Ze maakten mijn handen los van de riemen, hesen me uit de boot en legden me languit op het dek van de patrouilleboot, als een gekaakte zwartvis. Ik voelde dat ze naar me keken, maar ik kon niet verstaan wat ze zeiden, op een persoon na, de schipper aan zijn toon te oordelen; hij zei: ‘Het is nog geen Zes Uur,’ en toen weer tegen iemand anders: ‘Wat heb ik daarmee te maken? De koning heeft hem verbannen, ik volg de bevelen van de koning op en niet van zijn ondergeschikte.’ Dus nam die officier van de Kuseben Patrouille me mee, tegen de radiobevelen van Tibes mannen op de kust in en ondanks de argumenten van zijn stuurman die bang was voor vergelding. Hij bracht me over de Baai van Charisune en zette me veilig aan land in de haven van Shelt in Orgoreyn. Of hij dit uit shifgrethor deed tegen de mannen van Tibe die een ongewapend mens wilden doden, of uit vriendelijkheid, weet ik niet. Nusuth . ‘Het bewonderenswaardige is onverklaarbaar.’

Toen de kust van Orgoreyn grijs opdoemde uit de ochtendmist, kwam ik overeind, dwong ik mijn benen te bewegen en liep ik van het schip af de straten van Shelt in, maar daar ergens zakte ik weer in elkaar. Toen ik bijkwam lag ik in het Kommensale Ziekenhuis van Charisune, Kustgebied Vier, Vierentwintigste Kommensaliteit, Sennethny. Dat weet ik heel zeker, want het was overal met grote letters in gegraveerd of op geborduurd; het hoofdeind van het bed, de schemerlamp naast het bed, de metalen beker op het tafeltje naast het bed, het tafeltje zelf, de hiebs van de verpleegsters, het beddengoed en het nachthemd dat ik aanhad. Er kwam een dokter binnen die tegen me zei: ‘Waarom hebt u zich tegen dothe verzet?’

‘Ik was niet in dothe,’ zei ik. ‘Ik zat in een resonantieveld.’

‘Uw symptomen waren die van iemand die zich heeft verzet tegen de ontspanningsfase van dothe.’ Hij was een autoritaire, oude dokter, en uiteindelijk moest ik toegeven dat ik zonder precies te weten dat ik het deed, tijdens het roeien dothekracht kon hebben gebruikt om de verlamming te compenseren; toen was ik ‘s morgens tijdens de thangen fase waarin je je rustig moet houden, opgestaan en had ik gelopen en zo mezelf bijna gedood. Toen dat allemaal tot zijn tevredenheid was geregeld, vertelde hij me dat ik over een dag of twee het ziekenhuis mocht verlaten en ging hij verder naar het volgende bed. Achter hem aan kwam de Inspecteur. Achter ieder mens in Orgoreyn komt de Inspecteur.

‘Naam?’

Ik vroeg hem niet naar de zijne. Ik moest zonder schaduwen leren leven, zoals ze dat in Orgoreyn doen; me niet beledigd voelen; niet zonder reden anderen beledigen. Maar mijn landnaam gaf ik hem niet, dat gaat niemand in Orgoreyn iets aan.

‘Therem Harth? Dat is geen Orgota naam. Welke Kommensaliteit?’

‘Karhide.’

‘Dat is geen Orgota Kommensaliteit. Waar zijn uw identiteitspapieren en uw visum?’

Waar waren mijn papieren?

Ik was flink door de straten van Shelt rondgerold voordat iemand me naar het ziekenhuis had gebracht waar ik zonder papieren, bezittingen, jas, schoenen of geld was gearriveerd. Toen ik dat hoorde was mijn boosheid verdwenen en lachte ik; op de bodem van de put is er geen woede. De Inspecteur was beledigd door mijn gelach.

‘Begrijp je niet dat je een behoeftige, niet geregistreerde vreemdeling bent? Hoe ben je van plan naar Karhide terug te keren?’

‘In een kist.’

‘Het is niet toegestaan op officiële vragen ongepaste antwoorden te geven. Als je niet van plan bent naar je eigen land lerug te keren, word je naar de Vrijwillige Boerderij gestuurd, waar plaats is voor misdadig tuig, vreemdelingen en ongeregistreerde personen. In Orgoreyn is er anders geen plaats voor behoeftigen en subversieve personen. Je kan beter een verklaring afleggen dat je van plan bent binnen drie dagen naar Karhide terug te keren, andere zal ik genoodzaakt-’