Kim Robinson - Zielony Mars

Tak czy owak, był to z pewnością test. Pewnej nocy Art udał się do kuchni, aby wypić przed snem szklankę mleka i po drodze minął mały pokoik przy jadalni, gdzie sporo osób, starych i młodych, oglądało kasetę wideo z porannej sesji jego grupy z Fortem. Szybko wycofał się do swojego pokoju, pełen niespokojnych myśli.

Następnego ranka Fort chodził po salce konferencyjnej w swój zwykły sposób.

— Nowe możliwości wzrostu nie trwają dłużej niż sam wzrost.

Sam i Max znacząco wymienili spojrzenia.

— Oto, do czego sprowadza się całe to myślenie o pełnym świecie. Musimy zatem rozpoznać nowe, nie rozwinięte jeszcze rynki wzrostowe i dotrzeć do nich. Teraz przypomnijmy sobie, że naturalny kapitał można podzielić na taki, który nadaje się do sprzedaży i na ten niemożliwy do zbycia. Naturalny kapitał, nie nadający się do sprzedaży, to podłoże, z którego wyrasta cały możliwy do zbycia kapitał. Biorąc pod uwagę jego wyjątkowość i korzyści, które dostarcza, ma sens ustalenie — według standardowych zasad popytu-podaży — jego ceny, jako nieskończonej. Mnie osobiście interesuje wszystko, co posiada teoretycznie nieskończoną cenę, jest to bowiem oczywista inwestycja. Inwestycja infrastrukturowa, choć na najbardziej podstawowym poziomie biofizycznym. Nazwijmy ją podinfrastrukturą lub bioinfrastukturą. I to właśnie, moim zdaniem, powinna zacząć robić Praxis… Nabywać i przekształcać wszelką bioinfrastrukturę, która wyczerpuje się poprzez likwidację. To jest inwestycja długoterminowa, ale wyniki będą naprawdę fantastyczne.

— Czy większość bioinfrastruktury nie należy do ogółu? — spytał Art.

— Tak. Co oznacza bliską współpracę z odpowiednimi rządami. Roczny produkt brutto Praxis jest większy niż RPB większości państw. To, co musimy zrobić, to znaleźć państwa z małym dochodem narodowym brutto i kiepskim WPP.

— WPP? — powtórzył Art, nie rozumiejąc o co właściwie chodzi.

— Wskaźnik przyszłości państwa. Jest to klasyfikacja alternatywna do miary dochodu narodowego brutto, która bierze pod uwagę: dług danego państwa, jego polityczną stabilność, stan środowiska naturalnego i tym podobne kwestie. Użytecznie i wielokrotnie kontroluje dochód narodowy brutto i pomaga wybrać te państwa, które mogłyby skorzystać z naszej pomocy. Gdy już ustalimy, jakie to są państwa, jedziemy tam i oferujemy im solidne inwestycje kapitałowe plus polityczne doradztwo, ochronę i wszystko, czego potrzebują. W rewanżu przejmujemy kontrolę nad ich bioinfrastrukturą. Mamy także dostęp do ich siły roboczej. Jest to uczciwe partnerstwo. Sądzę, że realizacja tego pomysłu to sprawa najbliższej przyszłości.

— Jak możemy pomóc? — spytał Sam, obejmując gestem całą siedmioosobową grupę.

Fort popatrzył po kolei na nich wszystkich.

— Zamierzam każdemu z was przydzielić inne zadanie. Po pierwsze, chciałbym, byście utrzymali całą sprawę w tajemnicy… W każdym razie wyjedziecie stąd oddzielnie i każdy z was uda się w inne miejsce. Wszyscy będziecie wykonywać pracę dyplomatyczną, jako łącznicy Praxis, a także jakąś określoną robotę związaną z inwestowaniem w bioinfrastrukturę. Szczegóły przekażę każdemu indywidualnie. Teraz zjedzmy wczesny obiad, a potem spotkam się z każdym z was kolejno.

„Praca dyplomatyczna!” — z radością zapisał Art w swoim komputerze.

Popołudnie spędził na samotnej wędrówce po ogrodach. Wpatrywał się w szpalery krzewów jabłkowych i przyszło mu do głowy, że chyba nie znalazł się na początku listy osobistych spotkań z Fortem. Wzruszył ramionami na tę myśl. Dzień był pochmurny, a kwiaty w ogrodzie wilgotne i lekko drżące, muskane oddechem wiatru. Trudno byłoby mu teraz wrócić do małego mieszkanka pod autostradą w San Jose. Zastanowił się, co robi obecnie Sharon i czy w ogóle o nim czasem myśli. Na pewno, pomyślał, żegluje ze swoim wiceprezesem.

Był prawie zachód słońca i już miał wrócić do swego pokoju, by przygotować się do kolacji, kiedy na głównej ścieżce pojawił się nagle Fort.

— Ach, tu jesteś — zagaił. — Zejdźmy do dębu.

Usiedli przy pniu wielkiego drzewa. Słońce z trudem przeciskało się między nisko wiszącymi chmurami i całe niebo przybierało różową barwę.

— Mieszka pan w pięknym miejscu — odezwał się Art.

Fort sprawiał wrażenie, jakby w ogóle nie słuchał. Wpatrywał się w ciemniejące chmury, które falowały nad jego głową.

Po kilku minutach tej kontemplacji oświadczył:

— Chcę, żebyś nabył Marsa.

— Nabył Marsa? — powtórzył za nim Art.

— Tak. Oczywiście, w tym znaczeniu, o którym mówiłem dziś rano. Te narodowo-ponadnarodowe układy partnerskie to, bez dwóch zdań, sprawa najbliższej przyszłości. Stare stosunki oparte na zasadzie państw „flagowych” bezsprzecznie są bardzo skuteczne, ale chwilowo musimy o nich zapomnieć, tak abyśmy uzyskali większą kontrolę nad naszymi inwestycjami. Postąpiliśmy już tak ze Sri Lanką i odnieśliśmy tam wielkie sukcesy w interesach, tak duże, że wszystkie inne wielkie konsorcja ponadnarodowe naśladują nas, wspomagając rozmaite państwa w ich kłopotach.

— Przecież Mars nie jest państwem.

— Nie, ale także ma kłopoty. Kiedy roztrzaskała się pierwsza winda kosmiczna, ekonomia planety rozpadła się wraz z nią. Teraz umieszczono na orbicie nową windę, wobec tego wszystko przed nami. Chcę, aby Praxis znalazła się na czele. Naturalnie, wciąż są tam również inni wielcy inwestorzy, walcząc o pozycję, ale wszystko rozstrzyga się właśnie teraz, kiedy w górze pojawia się nowa winda.

— A kto zarządza windą?

— Konsorcjum kierowane przez Subarashii.

— Czy to nie stanowi problemu?

— Cóż, to daje tamtym sporą przewagę. Tyle że oni nie rozumieją Marsa. Sądzą, że stanowi tylko nowe źródło zasobów naturalnych. Nie dostrzegają szansy.

— Szansy dla…

— Dla rozwoju! Mars nie jest tylko pustym światem, Randolphie, w terminach ekonomicznych jest to świat prawie nie istniejący. Widzisz… jego bioinfrastrukturę trzeba dopiero stworzyć. To znaczy, że można po prostu eksploatować złoża, prąc stale do przodu… Tak właśnie postępuje Subarashii i inne konsorcja. Traktują tę planetę jedynie jako coś w rodzaju dużej asteroidy. I to jest głupota, ponieważ wartość Marsa jako bazy operacyjnej, jako — że tak powiem — prawdziwej planety daleko przewyższa wartość jego złóż. Wszystkie tamtejsze bogactwa naturalne razem szacuje się na mniej więcej dwadzieścia bilionów dolarów, ale wartość Marsa sterraformowanego wynosi więcej — około dwustu bilionów. To stanowi około jednej trzeciej aktualnej światowej wartości brutto, a, jeśli chcesz znać moje zdanie, nawet to nie oddaje istoty prawdy o tym, jak bardzo jest cenny, jeśli weźmiemy pod uwagę rzadkość i jednostkowość tego światka. Nie, Mars to inwestycja bioinfrastrukturowa, dokładnie taka, o której wam mówiłem. Ta planeta do właśnie tego rodzaju „kraj”, jakiego szuka Praxis.

— Ale nabycie… — zaczął Art. — To znaczy… nie wiem, co pan pod tym rozumie.

— Nie mówiłem o czymś, ale o kimś.

— O kimś?

— Tak, o podziemiu.

— Podziemie!

Fort milczał, dając swemu rozmówcy czas, by nieco ochłonął i spokojnie przemyślał jego propozycję. Telewizja, ilustrowane czasopisma i komputerowe sieci pełne były opowieści o ludziach, którzy przeżyli wydarzenia roku 2061 i teraz mieszkali w podziemnych schronach na dzikiej południowej półkuli. Podobno prowadzili ich John Boone i Hiroko Ai. Kopali wszędzie tunele, kontaktowali się z istotami obcymi, a także z dawno zmarłymi znanymi osobistościami i aktualnymi przywódcami światowymi… Art popatrzył na Forta, niekwestionowanego aktualnego światowego lidera, wstrząśnięty nagłą myślą, że w tych jawnych fantazjach może się znajdować ziarnko prawdy.