Ian Mcdonald - Rzeka bogów

Sema — mistyczny wirowy taniec derwiszów.

Sipaj, sepoj — dawna nazwa indyjskiej piechoty, z czasów rządów brytyjskich.

SmasanaKali — aspekt bogini Kali panujący nad pogrzebowymi ghatami.

Sowar — indyjska elitarna kawaleria.

Subadar — indyjski zawodowy stopień oficerski, odpowiadający z grubsza kapitanowi.

Suddhawasa — jeden z pośrednich rajów w buddyzmie tybetańskim, dosłownie „schronienie czystych”.

Sundarban — zamieszkiwana przez tygrysy dżungla delty Gangesu i Brahmaputry. W kontekście książki, równie dzikie i niebezpieczne przechowalnie danych, w których pleni się nielicencjonowane oprogramowanie.

Sura — wers świętego Koranu.

Surja Namaskar — powitanie słońca, sekwencja wykonywanych o świcie ćwiczeń jogi.

Swabhiman — poszanowanie samego siebie, zarówno osobiste, jak i narodowe.

Swami — pełen szacunku zwrot podobny do „mistrza”, sugerujący panowanie nad ciałem i duszą.

Śaadi — wstęp do ceremonii ślubnej. Także największa agencja matrymonialna w Indiach.

Śakti — hinduska bogini, małżonka Śiwy, symbolizująca pierwiastek żeński, ale także moc, siłę, mistyczną energię (przyp. tłum.).

Śamjana — ozdobna markiza nad frontem budynku.

Śatabdi — indyjski szybki pociąg.

Śerwani — długi, bogato zdobiony kaftan noszony zwykle przez muzułmanów.

Śikara — główna wieżyczka północnoindyjskiej świątyni.

Tamaśa — radosne święto.

Tandawa Nritja — kosmiczny taniec Śiwy, niosący zniszczenie — i odrodzenie.

Thali — metalowy talerz, także zestaw różnych dań na jednym talerzu z przegródkami.

Tilaka — święty znak na czole, inny dla Śiwy i Wisznu.

Tirtha — boski bród, przejście między światami śmiertelników i bogów.

Trimurti — hinduistyczna „trójca” Brahmy, Wisznu i Śiwy.

Triśula — boski trójząb, broń Śiwy, noszony przez jego wyznawców. Często wykonany z puszki po ghi lub Red Bullu.

Wadźra — boski piorun Indry, starożytnego wedyjskiego boga deszczu i burzy — pod wieloma względami odpowiadającego skandynawskiemu Thorowi.

Wahana — „wierzchowiec” boga: gęś Brahmy, tygrys Durni, szczur Ganeśi.

Wallah — facet, gość; bardzo pospolity przyrostek w złożeniach typu: „ćajwallah”, „dhobi-wallah”.

Warna — uświęcony przez bogów system kastowy, którego cztery podstawowe grupy to bramini, kszatrijowie, wajśjowie i śudrowie, czyli mniej więcej: kapłani, wojownicy, kupcy i robotnicy rolni. Poniżej plasują się dalitowie.

Wasu — w hinduizmie wedyjskim ośmiu boskich pomocników boga Indry; od sanskr. „wspaniały”.

Wibhuti — święty biały popiół, którym nacierają się czczący Śiwę asceci.

Zamindar — indyjski posiadacz ziemski.

Zenana — część tradycyjnego islamskiego domu przeznaczona dla kobiet.

Dziękuję Ritu Parvaaz za pomoc z językiem hindi.

Indyjskie nazwy własne i nazwiska pozostawiam w transkrypcji angielskiej, rzeczywiste — aby zachować ich rozpoznawalność, fikcyjne — dla spójności z tymi pierwszymi. W Nowej Transkrypcji Polskiej zapisuję natomiast nazwy pospolite oraz imiona bogów. Nowa Transkrypcja Polska w pierwszej chwili może wyglądać nieco dziwnie — te wszystkie „ć”, „ś”, „dź” w niespotykanych dla polskich wyrazów pozycjach — wajśja, ćaj, dźati… Ma to jednak fundamentalną zaletę. Pojawienie się polskich znaczków powoduje, że znika naturalny odruch wymawiania wszystkiego z obca — i imię „Śiwa” wymawiamy jak „siwy” a nie jak „sinus”.

Nazwy miejscowości zapisuję, jednak, jak w oryginale, według nowych standardów — Varanasi, a nie przyjęte u nas Benares, Mumbai, nie Bombaj, Kolkata, nie Kalkuta, Chennai, nie Madras. Ta drobna obcość nazw moim zdaniem doskonale podkreśla przepaść między zakorzenionymi do dziś w kulturze Indiami z czasów brytyjskiego panowania — a współczesnymi i przyszłymi.

Neutki, trzecia płeć, w oryginale określane są zaimkami „yt” i „yts” — naturalną pokusą było więc zastosowanie całego nowego rodzaju gramatycznego, wzorem Perfekcyjnej niedoskonałości Jacka Dukają. Zdecydowałem jednak, że wystarczy już istniejący rodzaj nijaki, bardziej pasujący do istot, których nazwa pobrzmiewa „neutralnością” i „kastracją”. W angielskim autor nie miał takiej możliwości — „it” nie bardzo nadaje się do określania osób.

Przełożył Wojciech M. Próchniewicz

WYDAWNICTWO MAG

WARSZAWA 2009

Tytuł oryginału: River of Gods

Copyright © 2004 by Ian McDonald

Copyright for the Polish translation © 2009 by Wydawnictwo MAG

Redakcja: Joanna Figlewska

Korekta: Urszula Okrzeja

Projekt graficzny serii: Piotr Chyliński

Ilustracja i opracowanie graficzne okładki: Tomasz Maroński

Projekt typograficzny, skład i łamanie: Tomek Laisar Fruń

ISBN 978-83-7480-154-6

Wydanie I

Wydawca: Wydawnictwo MAG

ul. Krypska 21 m. 63, 04-082 Warszawa

tel./fax (0-22) 813 47 43

e-mail: kurz@mag.com.pl

www.mag.com.pl

Wyłączny dystrybutor: Firma Księgarska Jacek Olesiejuk Sp. z o.o.

ul. Poznańska 91, 05-850 Ożarów Maz.

tel. (22) 721-30-00

www.olesiejuk.pl

Druk i oprawa: drukarnia@dd-w.pl

Ovary (ang.) — jajnik (przyp. tłum.) .

Gra słów — Vishram rozumie niecodzienne słowo branes, brany, jako brains, mózgi (przyp. tłum.) .

Tłum. J. Bielawski.

W języku urdu — Pakistan (przyp. tłum.) .