Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея

Хлопец застаўся звонку, заглянуў у ход, і Ганна ўбачыла, што яго спіна расце, запаўняе экран. Стала цёмна — шар працяў хлопца, пранёсся ў цемры, і яна здавалася бясконцай, як здаецца бясконцым чыгуначны тунель, а потым наступіў бэзавы дажджлівы вечар. Яны былі на метраў сто ад крапаснога вала ў нізіне, парослай хмызняком. Паміж нізінай і крэпасцю паволі ехалі верхам два нямецкія ратнікі, паглядваючы на гарадскую сцяну. На вуглавой вежы пагойдваліся шлемы стражнікаў.

Раптам у схіле нізіны ўтварылася чорная дзірка — адкінуліся ўбок дзверы, укрытыя звонку дзёрнам. У дзвярах стаяў Раман. Ён уважліва агледзеўся. Дождж памацнеў і мутнаю сеткаю засланяў яго твар. Нікога не ўбачыўшы, Раман адступіў, зачыніўшы за сабою дзверы. Перад вачыма быў парослы хмызняком схіл. І ніякіх слядоў ад дзвярэй.

Кін вярнуў шар у падвал, на імгненне абагнаўшы Рамана.

Хлопец, які так і стаяў у дзвярах падземнага хода, адляцеў убок — Раман адштурхнуў яго, кінуўся да стала. Хлопец падышоў, спыніўся ззаду. Раман ірвануў да сябе ліст пергаменту і хутка пачаў пісаць.

— Стукаюць, — сказаў Кін. — Ганна, чуеш?

У дзверы стукалі.

Раман згарнуў ліст у трубку, падаў хлопцу.

Ганна зрабіла намаганне, каб вярнуцца ў дваццатае стагоддзе.

— Зачыні дзверы, — хуткім шэптам сказаў Кін. — І хоць памры, каб ніхто сюды не ўвайшоў. Мы не можам перапыніць працу. Праз паўгадзіны я адыходжу ў мінулае.

— Ёсць, капітан, — сказала Ганна таксама шэптам. Каля дзвярэй яна аглянулася. Кін сачыў за шарам, Жуль — за прыборамі. Яны спадзяваліся на Ганну. Хлопец Глузд узяў трубку пергаменту, слухаў, што гаварыў яму Раман.

За дзвярыма стаяў дзед Генадзь. Гэтага Ганна і баялася.

— Ты чаго замыкаешся? — сказаў ён. — Па тэлевізары французскі фільм паказваюць пра сярэдневяковае жыццё. Я па цябе.

— Ой, у мяне галава баліць! — сказала Ганна. — Зусім не магу з хаты выйсці. Легла ўжо.

— Як легла, — здзівіўся Генадзь. — Паветра ў нас свежае, ад яго і баліць. Хочаш, гарчычнікі пастаўлю?

— Ды я ж не прастудзілася. У мяне галава баліць, стамілася.

— А можа, па чарачцы? — спытаўся дзед Генадзь.

Ганна не магла ўпусціць дзеда ў сені, дзе на падлозе былі відаць сляды Жулевай працы.

— Не, дзякуй, не хочацца.

— Ну тады я пайшоў, — сказаў дзед, не робячы ні кроку. — А то французскі фільм пачынаецца. А гэтыя не вярталіся? Рэстаўратары?

— Не, яны ўжо на станцыю паехалі.

— А «газіка» такі спачатку не было, а потым узяўся. Дзіва. Тут хіба «газік» пройдзе?

— Яны з пагорка прыехалі.

— Я і кажу, што не праедзе. Але людзі прыемныя,

адукаваныя. Вывучаюць нашае мінулае.

— Я пайду лягу. Можна?

— Ідзі, вядома, хіба я трымаю, а то фільм пачынаецца. Калі хочаш, то прыходзь, я глядзець буду.

Нарэшце дзед пайшоў. Ганна не стала чакаць, пакуль ён міне веснічкі, — кінулася назад у халодную святліцу. За час яе адсутнасці сцэна ў шары памянялася. Яна ўяўляла сабой верхні паверх церама, у кутнім пакоі была толькі польская князёўна Магда. Ганна не адразу ўбачыла, што на падлозе, склаўшы накрыж ногі, сядзіць блазан.

— Я чула шум, — сказала Магда. — Пачаўся прыступ?

— А што ім рабіць? Прыйшлі на абед, значыць, лыжку падавай. А калі талерка пустая ды яны галодныя…

— Ты дзе навучыўся польскай мове, дурань?

— Жыццё прымусіла. Сёння тут, а заўтра там, — ухмыльнуўся блазан.

— Гэта праўда, што твой гаспадар спаліў ордэнскую вежу?

— Ён і дзесяць вежаў спаліць можа. Было б што паліць.

— Ён чарадзей?

— А што вам, бабам, да чарадзеяў? Дзе горача — туды пальчыкі цягнеце. Апечацеся.

— Скрозь агонь, — сказала князёўна. Яна раптам падышла да блазна, села побач з ім на дыван. І Ганна зразумела, што князёўна вельмі маладая, ёй гадоў васемнаццаць.

— Я ў Смаленск ехаць не хацела, — сказала яна. — У мяне дома кацяня засталося.

— Чорнае? — спытаўся блазан.

— Шэрае, такое пушыстае. І ласкавае. А потым нас леты захапілі. Пана Тадэвуша забілі. Чаму яны на нас напалі?

— Баярын кажа, што іх немцы паслалі.

— Мой бацька ліст епіскапу пісаў. Мы ж не ў дзікіх мясцінах жывём. А ў Смаленску сцены моцныя?

— Смаленск ніхто не зачэпіць. Смаленск — вялікі горад, — сказаў блазан. — Нас з баярынам Раманам адтуль так гналі, што мы нават паперы забраць не паспелі. І друкарскі варштат наш спалілі.

— Які варштат?

— Каб малітвы друкаваць.

— Баярын Раман з д'яблам знаецца?

— Куды яму! Калі б д'ябал за яго быў, хіба ён дапусціў бы, каб манахі нас у Смаленску папалілі?