Виктор Шнип - Заўтра была адліга-5

7.09.2016. Вяртаючыся з Дня беларускага пісьменства, я выйшаў з аўтобуса каля ГУМа. Бабулька, якая стаяла на ўваходзе ў краму, прапанавала за рубель адчыніць дзверы, якія ўжо былі на замку, і набыць па зніжках усё, што душы пажадаецца. Я не адмовіўся. Зайшоў у ГУМ і. трапіў у Яніцкі лес, што каля маіх родных Пугачоў. У лесе светла-светла, птушкі спяваюць, конікі ў траве стракочуць, матылі лятаюць. Прыгожа! На душы радасна, нібыта трапіў у рай. Іду няспешна і раптам непадалёк бачу на пяньку гадзіннік. Залаты. Бяры! Не хачу! І тут гадзіннік зазвінеў, і пасыпаліся з ялін шышкі. Адна ўпала мне на галаву і я. прачнуўся.

7.09.2016. Прыходзіў Леанід Маракоў. Ужо не той, што нядаўна быў. Сам пра сябе казаў і паўтараў: «Мне не трэба было столькі пахаць! Дактары абнадзейваюць, што з цягам часу павінна ўсё аднавіцца з мазгамі». Хвілін дваццаць Лёня хваліўся і пераконваў мяне, што ён самы лепшы пісьменнік і ў яго ажно трыццаць тамоў твораў, што ніхто столькі не мае. Я слухаў, як бацюшка ў царкве на споведзі. З усяго сказанага зразумеў, што Лёню спатрэбіліся ягоныя кнігі пра Мінск і ён пакіне 100 даляраў у заклад, а потым прыйдзе сын і пры­нясе беларускія грошы. Нехта патэлефанаваў. Я пацікавіўся: «Хто?» — «Ната­ша!» — адказаў Лёня. Я не адразу зразумеў, што гэта яго жонка, бо раней ён пра яе казаў, што яна зусім хворая. Наслухаўшыся Лёневых расповедаў пра ягоную геніяльнасць, я параіў яму ісці ў наш маркетынг і забраць свае кнігі, каб жонка не чакала на вуліцы. І Лёня пайшоў, як стрыножаны. Праз пару хвілін зноў зайшоў да мяне ў кабінет і пачаў зноў казаць пра свае трыццаць тамоў і пра 100 даляраў. І раптам адчыніліся дзверы. У прыёмную заглянула жонка

Маракова. З доўгімі распушчанымі чорнымі валасамі і белая ў твары, яна была, як мёртвая. Сказала «Добры дзень», і паклікала мужа ісці дадому. Лёня развітаўся са мной і паплёўся з Наталляй па доўгім паўзмрочным выдавецкім калідоры да ліфта. Я глядзеў ім услед і мне здавалася, што да мяне прыходзілі прывіды Леаніда і Наталлі Мараковых.

8.09.2016. Прыходзіў Анатоль Вярцінскі. Ён вярнуўся ў горад з лецішча. Падпісаў дамову на публікацыю ў кнізе серыі «ЖЗЛБ», прысвечанай народнай артыстцы Беларусі Марыі Захарэвіч. Пагаварылі крыху пра жыццё-быццё. На маё пытанне «Як здароўе?», Анатоль Ільіч адказаў: «Як бачыш, яшчэ сам хаджу!» А 18 лістапада Вярцінскаму будзе 85!

8.09.2016. Калі б жыў бацька, яму сёння было б 85. Магчыма, з гэтай нагоды нашага Максіма адпусцілі б з войска ў адпачынак. Бацька быў бы задаволены, што ўнук памежнік, а не дэзерцір, як я. Дэзерцірам мяне назваў бацька, калі мне прыносілі з ваенкамата позву за позвай, а я не ішоў. А бацька адслужыў тры гады і часта распавядаў, як яму там добра было: «Коням давалі хлеб. Вялікія булкі. А нам па лустачцы. І мы кралі ў коней.» І хутка ўжо будзе чатыры гады, як бацька следам за мамай пайшоў у лепшы свет. У бацькі быў адзін клас адукацыі, а ён ведаў на памяць «Канька-гарбунка» і шмат вершаў і песень. Гадоў трыццаць пасвіў кароў. Меў каня і сабаку. А гэта значыць, мой бацька быў каўбоем. Дзякуючы бацьку я даведаўся, як называюцца птушкі, якіх мы слухалі ў лесе, збіраючы грыбы. Дзякуючы бацьку я навучыўся касіць і араць, запрагаць каня, складаць на воз сена. Словам, я ўмею ўсё, што трэба мужчыну, каб жыць у вёсцы. А самае галоўнае — дзякуючы бацьку я нарадзіўся Тут!

8.09.2016. У Малінаўцы на вуліцы Яна Чачота ёсць бібліятэка № 22. Сёння там выступаў перад вучнямі шостых і сёмых класаў СШ, якая паблізу. Імпрэза была прысвечана Дню беларускага пісьменства. Пасля майго высту­пу дзеці без падказкі настаўнікаў адказвалі правільна на мае пытанні па літаратуры і па гісторыі Беларусі, і гэта мяне вельмі парадавала. Настаўніцы беларускай літаратуры падпісаў кнігу «Заўтра была адліга». Некалькі вучняў папрасілі дазволу зрабіць са мной сэлфі. Дазволіў. Харошыя дзеці. Ведаюць, хто такі Ян Чачот і Скарына, а самае галоўнае — ведаюць, што яны беларусы, а ў беларусаў галоўная мова — беларуская, як у палякаў — польская, як у немцаў — нямецкая, як у французаў — французская, як у рускіх — руская.

8.09.2016. Сваё выступленне перад школьнікамі закончыў «Баладай Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча» і, прачытаўшы апошнія радкі твора:

«За вокнамі мроі і людзі,

Надзеі, бяда, спадзяванні

І белая, сумная пані,

Якая сустрэчы чакае,

Якая адна і святая

І ёй не патрэбна чужога

Ні сына, ні мовы, ні Бога,

Нічога чужога, нічога!»,

я паўтарыў, што нам нічога чужога не трэба, бо ў нас ёсць свая краіна, свая гісторыя, свая мова. І тут, недаслухаўшы да канца пераліку, з-за парты ўсхопліваецца хлопец гадоў дванаццаці і гучна кажа: «У нас нафты няма!»