Віктар Шніп - Заўтра была адліга-2

***

28.12.2014. Неба за ноч замерзла, і птушкі ў нашым двары ходзяць па зямлі, а калі ўзлятаюць, то не вышэй шматпавярховікаў.

***

28.12.2014. Вечарам у «Цэнтральнай» кнігарні разам з Людмілай Рублеўскай і Алесем Камоцкім прэзентаваў кнігі выдавецтва «Мастацкая літаратура». На нашы галасы да нас падыходзіў Адам Глобус. Маці Валярыны Куставай, якая была арганізатарам прэзентацыі, пачаставала Глобуса мандарынкамі. Ён хацеў узяць адну, але яна настойвала частавацца, і Валодзю давялося ўзяць дзве. З «Фэйсбука» я даведаўся, што потым адну мандарынку Глобус падарыў (усё ж спатрэбілася другая!) на тралейбусным прыпынку Кірылу Дубоўскаму. З прапанаваных ён выбраў меншую. Сціплы. У кнігарні не было мнагалюдна, але нейкі час да Людмілы стаяла чарга па аўтографы. Адна дзяўчына прыехала спецыяльна з Маладзечна, каб купіць трэцюю кнігу «Авантуры Пранціша Вырвіча». Пасля выступлення я з Людмілай паехаў у Белдзяржфілармонію на фартэпіянны канцэрт сучаснага кампазітара. Над праспектам у чорным небе лёталі белыя чайкі. На канцэрт прыйшло шмат людзей. Не ведаю, хто застаўся пасля першай часткі, а мы з натоўпам моладзі ўцяклі. На вуліцы з чорнага неба сыпаўся белы снег.

Кампазітар і залаты горад

30.12.2014. Гадоў дваццаць таму адзін кампазітар, які жыў каля Чырвонага касцёла, зімовым вечарам выйшаў на вуліцу. Навокал ні машын, ні людзей. І раптам малады чалавек убачыў, як з неба на пляц перад Храмам апускаецца залаты горад. «Што гэта такое?» — прашаптаў кампазітар і пабачыў за плотам, дзе ішло нейкае будаўніцтва, незнаёмых людзей. Сярод іх малады чалавек пазнаў пісьменніка Астроўскага. «Таварышч Астроўскі, што гэта такое?» — запытаўся кампазітар у драматурга. «Гэта залаты Мінск! Яго могуць бачыць толькі геніі! Калі вы бачыце гэты горад, то вы геній!» — адказаў Астроўскі і знік. З таго зімовага вечара мінула гадоў дваццаць. І сёння, выступаючы перад сваімі канцэртамі, кампазітар апавядае пра залаты горад, які сышоў з неба каля Чырвонага касцёла.

***

31.12.2014.

Святочным снегам зацярушаны двары,

Ты ўзяў рыдлёўку і праклаў сцяжыны

Да тых дамоў, дзе п’юць твае сябры,

Да тых дамоў, дзе не твае жанчыны.

І людзі заўсміхаліся з вакон,

Забыліся пра мяса і зацірку.

І ты шчаслівым стаў, нібыта слон,

Якога выгналі з дурнога цырку.

***

1.01.2015. З Людмілай Новы год сустрэлі на Кастрычніцкай плошчы сярод моладзі і замежнікаў. А пасля пайшлі да конікаў ля Ратушы, каб сфатаграфавацца. Вазок ужо быў заняты. У ім сядзелі бард Раман Абрамчук з сяброўкай і Каляднай зоркай. Спадзяюся, што Раман і ягоная сяброўка дачакаліся часу, калі конікі ля Ратушы ажылі, і яны на іх аб’ехалі ўвесь святочны горад.

***

1.01.2015. Там цёплае мора, дзе нас няма.

***

2.01.2015. Ноч яшчэ доўгая, як дарога дамоў, дзе няма бацькоў.

***

3.01.2015. Хадзілі на фартэпіянны канцэрт. Зала на чацвёртым паверсе філармоніі была амаль поўная. Слухачы — студэнты кампазітаркі (чалавек семдзесят), бабулькі і мужыкоў дзесяць майго ўзросту. Ледзьве выседзеў першую гадзінную частку. Музыка не кранула. Яшчэ да таго, як кампазітарка аб’явіла дзесяціхвілінны перапынак, мы з Людай вырашылі пакінуць гэты музычны «Тытанік». Выйшлі з залы. І пабачылі, што моладзь, а следам і старэйшыя адзін за адным сыходзяць з канцэрта. Мы толькі паспелі па лесвіцы спусціцца на адзін паверх, як пачулі крык кампазітаркі: «Стойце! Стойце!! Яшчэ я не закончыла іграць! Стойце!!!» Ад душараздзіральнага крыку ўсе, хто ішоў, пабеглі ўніз, нібыта пачулі: «Пажар! Ратуйцеся, хто можа!» На лесвіцы другога паверха натоўп ледзьве не збіў з ног народнага артыста СССР Эдуарда Ханка, які, як помнік самому сабе, спакойна ішоў на другую частку канцэрта. У гардэробе філармоніі было поўна людзей. Усе хапалі свае курткі, футры. Смеючыся і на хаду апранаючыся, разам з моладдзю мы пакінулі музычны «Тытанік».

Здарэнне на Дзяды

4.01.2015. Перад сном чытаў «Дзеяслоў» № 73. Спадабалася апавяданне Сяргея Абламейкі «Здарэнне на Дзяды». Праўда, на маю думку, твор трэба было закончыць радкамі: «Ад нечаканасці Сяргей прыжмурыўся, а калі расплюшчыў вочы, вакол нікога не было. Пісьменнікі зніклі...» Падобная гісторыя, якую апісаў Абламейка, здарылася са мной восем гадоў таму. Я тады яшчэ выпіваў. На Дзяды да мяне з Маладзечна прыехаў сябра Міхась Казлоўскі з маладым нашым земля­ком Сяргеем Лескецем. Набыўшы торбу гарэлкі, мы пайшлі на Вайсковыя могілкі да Янкі Купалы, Якуба Коласа, Кузьмы Чорнага і Паўлюка Труса, каб сказаць ім вялікі дзякуй за тое, што яны БЫЛі. Пакуль хадзілі ад магілы да магілы, ап’янелі. Гарэлка не скончылася. У мяне ўзнікла прапанова паехаць на Усходнія могілкі, дзе пахаваныя Уладзімір Караткевіч і Васіль Быкаў. Паехалі. Ужо было цёмна. Сцюдзёна. Пад нагамі парыпваў снег. Абход пачалі з Анатоля Сербантовіча. Праз паўгадзіны п’яныя ў дыміну дабраліся да Уладзіміра Караткевіча. Толькі налілі ў папяровыя келіхі гарэлкі, як сярод шуму дрэў я пачуў голас Уладзіміра Сямёнавіча: «Хлопцы, канчайце піць!» Пасля тых Дзядоў праз год я завязаў з выпіўкай, а пасля мяне і Міхась.