Раман Свечнікаў: Рома Свечнікаў. Кніга 1

– Так, я хацеў бы паглядзець.

– У майго добрага сябра дачка там была. Бог дапамог, жывая, без драпінкі выйшла. Але потым яшчэ два гады ў шпіталі ляжала, размаўляць не магла, так перапалохалася. Мы ўсе там былі. Усе выцягвалі дзяцей.

Я не магу знайсці словаў. Мы выходзім з машыны – перада мной пахаваныя некалькі сотняў дзяцей. Для мяне Беслан – рэпартаж па тэлевізары. Я не ведаю, як гэта прыняць або ўсвядоміць. Гэта не змяшчаецца ў мяне. Я нічога не ведаю пра вайну і толькі адчуваю павагу да людзей, якія прайшлі праз яе і засталіся людзьмі. Шкада, што я не магу застацца тут на некалькі тыдняў, каб паспрабаваць разабрацца ва ўсім гэтым.

Мы едзем далей. Дабіраемся да Уладзіка і праязджаем яго наскрозь – я цаню, калі кіроўцы прапаноўваюць вывезці мяне з горада, бо самае нелюбімае ў падарожжах аўтаспынам – гэта выбірацца на трасу. Аказваецца, ва Уладзікаўказе збіраюць фары ды іншую электроніку для беларускіх трактароў. Радзіма – яна паўсюль!

Да Грузіі застаецца літаральна пара сотняў кіламетраў. Да мяжы мяне падвозяць дзве пажылыя жанчыны:

– Мы проста падарожнічаем. Зараз едзем да перахода, а потым вернемся назад, бо ў нас няма замежных пашпартоў.

Мы набліжаемся да мяжы, і пачынаецца дождж. Між Грузіяй і Расіяй няма пешых памежных пераходаў, таму я павінен знайсці машыну, каб перасекчы мяжу. Мне чамусьці заўсёды шанцуе ў гэтай справе, і я ўпісваюся ў першую ж тачку да рускай сям’і са Смаленска, якая адразу ж дорыць мне цэлы мяшок ежы.

Мы едзем у Тбілісі, а дакладней, пакуль караскаемся на перавал вышынёй каля дзвюх тысяч васьмісот метраў па старой ваеннай дарозе, з хуткасцю каля трыццаці кіламетраў за гадзіну. Кіроўцу зноў клічуць Сяргеем, і ён раз-пораз спыняе машыну, каб зрабіць некалькі фотаздымкаў.

Вакол бедныя вёскі і статкі авечак – ніякіх крамаў і гандляроў сувенірамі. У мяне закладвае вушы. Вакол усё такое роднае, што хочацца выбегчы з машыны і ўцячы ў горы.

Уначы мы ўязджаем у Тбілісі. З першых секунд я разумею, што мне тут падабаецца. Сям’я зноў экіпіруе мяне ежай і вадой, так што ў наступныя пару дзён ніякіх грашовых выдаткаў не прадбачыцца. Мы развітваемся, і я іду да бліжэйшай крамы. Чэкаю Wi-Fi і тут жа знаходжу некалькі фры-кропак. Падаецца, сетка з назвай Tbilisi loves you – гэта якраз тое, што трэба. Даследую бліжэйшы фантан на наяўнасць дробязі – няўдача. Пазней я даведаюся, што ў Грузіі наогул не кідаюць манеты ў фантаны.

Раскідваю па сайце каўчсёрфінгу запыты на ўпіску на бліжэйшыя дні. Разумею, што шанец атрымаць адказ адразу вельмі малы, таму рушу ў начны Тбілісі. У пешаходным пераходзе сустракаю двух азіятаў:

– Hey! Do you speak English?

– Yes, sure.

– Or maybe Russian?

– Ах-ах, так-так, мы гаворым па-руску.

– Адкуль вы, хлопцы?

– Мы з Казахстана, з Алма-Аты.

– О, я быў у Алма-Аце летась, калі ганяў стопам у Кітай.

– Хуясэ, да ты каўчсёрфер?

– Ну так, але каўчам я мала карыстаюся. Вы не ведаеце, дзе я магу бясплатна пераначаваць?

– Э-э-э, не. Мы не ведаем тут ніякіх месцаў. Але ты можаш пайсці да нас.

– Добра, пайшлі да вас!

Хлопцаў клічуць Віталік і Асель. Яны працуюць у нейкай брытанскай кампаніі ў Алма-Аце, таму выдатна валодаюць англійскай. Кажуць, што ў Грузіі іх усе клічуць Made in China. Віталік і Асель падарожнічаюць у асноўным на самалётах і смяюцца, даведаўшыся, што я ніколі не адрываўся ад зямлі вышэй, чым на пяць метраў. Віталік кажа, што не разумее, чаму грузіны называюць рускіх акупантамі:

– Ды калі б не рускія, то іх бы туркі з персамі нахер усіх павыразалі. Што яны могуць тут? На поўначы – горы, на поўдні – мусульманскі рай. Вунь армян усіх перамачылі і грузінаў бы перамачылі. А цяпер яны крыўдуюць.

Хлопцы здымаюць кватэру ў цэнтры. Мне выдзяляюць ложак у асобным пакоі ды пакет персікаў.

Мы цалуемся на падлозе

Раніцай я адпраўляюся на звыклае месца ў пошуках Wi-Fi. Пакуль я чэкаю пошту, да мяне падыходзіць мясцовы мужык.

– Hello, where are you from?

– Belarus.

– О-о-о, дык вы размаўляеце па-руску?!

– Так-так, вядома.

– А я проста гляджу, што ў вас такі ж кампутар, як у мяне, – ён дастае са сваёй працёртай сумкі дакладна копію маёй малюткі.

– Сапраўды. У нас шмат агульнага!

– Ах-ха-ха! Гэта вы жартуеце! Ах-ха-ха!

Так я знаёмлюся з крутым перцам, Зазам. Яму гадоў пяцьдзясят. Ён бежанец з Асеціі. Размаўляе на пяці мовах і вучыць яшчэ дзве. Сабак абыходзіць за дзве вуліцы, спіць са святлом і не выносіць мух. Пра Беларусь у яго добрыя ўспаміны:

– Вы ведаеце, калі мне было дваццаць чатыры, я пазнаёміўся з адной дзяўчынай у Гомелі. Мы пасябравалі, але потым мне трэба было з’язджаць. Яна прызналася, што цяжарная. Я не ведаю, шчыра яна казала ці не. Магчыма, у мяне ў Беларусі ёсць сын. Я ўвесь час пра гэта думаю. Я спрабаваў яе адшукаць, але ў мяне нічога не атрымалася. Вось бы знайсці яе калі-небудзь. Але ў мяне няма яе адрасу, толькі імя.