Сакрат Яновіч - Лістоўе Listowie

Matka zamknęła okno, by piorun nie uderzył, nie spalił...

Po niebie przespacerował się czort z widłami, skręcając się ze śmiechu, niczym stara panna, której zaświtała jeszcze nadzieja, i rży chutliwie, by jej nie stracić. Autobus, o ile nie pogubił kół, stoi z pewnością w swoim garażu, podwinąwszy smrodliwy ogon, i błyska szklanymi białkami, jak pies, który napsocił. Wiózł pasażerów niczym Burek kota na grzbiecie, ulżył sobie przy szybkiej jeździe, takiej szybkiej, że zapanowała krótkotrwała zgoda. Znikł za okopem.

Uff...

Nocą znaleźliśmy się w piekle, na samiuteńkim dnie, nad nami dopalał się świat. A może to wyszczerzone w uśmiechu zębiska diabłów, nachylonych i wypatrujących naszej chaty?

Matka modliła się coraz głośniej. We wsi sąsiedniej wybuchł pożar i oświecił szyby, deszcz, drzewa, wypędzone za gumno cienie krów i konia, zaspane psy, płot, kamienie...

Wybiegłem na próg i z radością patrzyłem na pożar, bo zobaczyłem, że świat istnieje.

Przeł. Tadeusz Dżugaj

У Грыбоўшчыну

У Грыбоўшчыну — лесам; дрэвы i снег. Хвоі, з пахаладзелаю душою, на бялізне безнадзеі. Смутак запоўз на верхавіны i па-савінаму сеў над дарогаю.

Іду трэцюю гадзіну, без вёрстаў. Наперадзе масток, ад якога павеяла на мяне ўтульнасцю. Збудаванне, з якога я доўга не зыходзіў. Унізе — крыніца жывой вады. У ёй каменні з бародкамі водарасцей i шэпт задаволенасці, нешта такое, што жыве паціху, нацягнуўшы на сябе пухкую коўдру — не з галавою.

Стаў я на беразе, падняў камень i кінуў у празрыстую яміну. У цішыню. Пачулася нібы затоенае дыханне, ззаду, i наперадзе, i па баках. Было яно быццам пазяханне, перапыненае здзіўленнем. Дрэвы заварушыліся, закалыхалі галінамі.

Лес ажываў.

З хмараў пасыпалася. Вецер падкошваў, i завіруха мацнела.

Аслеплены, я пайшоў. Да Грыбоўшчыны зраб!лася.блізка.

Do Grzybowszczyzny

Do Grzybowszczyzny lasem trzeba iść; pośród drzew i śniegu. Pociemniałe korony sosen na bieli beznadziei; smutek im obsiadł wierzchołki i po sowiemu waruje nad drogą.

Idę trzecią godzinę, nie licząc, ile przeszedłem.

Przede mną mostek; uczucie swojskości; rzecz, ale ciężko oderwać się od niej. Spojrzałem w dół, na nurt żywej wody: kamienie z brodami wodorostów i szept satysfakcji; coś, co żyje tajemnie, naciągnąwszy na siebie puchową kołdrę, ale głowy nie kryje.

Stanąłem na brzegu. Potem podniosłem kamień i rzuciłem w przejrzystą głębię. W ciszę. I nagle jakby wkoło ktoś powstrzymał oddech. Albo jakby kształt otwartych do ziewania ust: "a", zdumienie przeistoczyło w kształt zachwytu "o". Znów zaistniał las.

Sypnęło z chmur. Wiatr kosił z nóg, rosła zawieja.

Oślepiony ruszyłem naprzód. Do Grzybowszczyzny zrobiło się blisko.

przeł. Jan Czopik

Поры

Я ціха ўсведамляю сабе, што ў мае сорак чатыры гады пачалася пара недаверу ды самоты. Гэткае, кожнаму бяспечнае, рэагаванне на рэчаіснасць з'яўляецца паслядоўнасцю пары прагнасці сяброўства.

Цяперашняе ўва мне магчыма параўнаць з настроем у старэючай жанчыны або, весялей, з крыўдаваннем у таго дзіцяці, якое, ласуючыся ў садзе, апяклося крапівою, налезла на скрадлівы чартапалох...

З майго ўжо маўчання вынырае туга, правідловей будзе сказаць: жаль да бясконцасці, за яе сусветную агульнасць, адхіленне ёю шанцаў на тое, као быць заўважаным менавіта назаўсёды. Душа — вечная, як пустыня, — спазірае ў Космас, бы ў дзяцінства кліканае сваё, — якое тым цудоўнае ў чалавеку, што ягоная радасць у ім тады ёсць бескарысліваю, а прыязнь братэрскім каханнем, хітрыкі ж усяго гульнёю галасістаю, варагаванне падобнае не больш як на забыццё.

У жаданне сяброўства шуляком налятала на мяне злосць, іншы раз нянавісць; ніколі ж — Цішыня i Спакой, савіныя дзеці Мудрасці. Суцяшаю я сябе тым, што лёс ёсць благі не аднаму толькі мне, скупы на сяброў. Яны, прыяцеліскі тыя, аказваліся якімісьці марнымі, падшытымі гладкаю сезоннасцю, такімі няважнымі, i зараз я, з далечы гадоў, перастаю бачыць ix твары ды забываю, паспеўшыя сшарэць імёны.

Кранула мяне i Вялікая Подласць, таму спатрэоіцца часу дзеля свайго супакаення. У яе з'яўленне рупіла мне гаварыць праўду пра самога сябе, верачы ў аздараўленчыя ўласцівасці яе; прасіць аб спагаду, аб тое, каб блізкія не спяшаліся з высновамі наконт мяне, з загубленнем.... Я апынуўся быў на ростанях, што бываюць у чыстаполлі, i адкуль бачны пяройдзенае, шэрань сустрэчнага.

Усё часцей са стрымгалоўем уцякаю ў сонечнасць успамінаў, у лета квяцістае над рэчкаю пад борам, ва ўсхваляванасць танца з першапрывабнаю дзяўчынай на прыгарадных музыках, i ў тую палкасць пітае гарэлкі, гэтак спадцішка ды пад зорным небам у Каляду, у сўтычках ля гасціннае хаты i ca сваяцкімі падшыванцамі на Пагулянцы; урэшце — у хмельнасць уданага мардабою...

Адтуль ішлося.

Pory

Uświadomiłem sobie po cichu, że mając czterdzieści cztery lata znalazłem się w porze niedowierzania i samotności. Ta właśnie bezpieczna reakcja na rzeczywistość jest następstwem pory pragnienia przyjaźni.

To, co obecnie we mnie tkwi, można porównać do samopoczucia starzejącej się kobiety albo — weselej — do poczucia krzywdy u dziecka, które polazło łakomie do cudzego sadu i oparzyło się pokrzywą lub wpadło na skradający się oset...

Z mego milczenia wynurza się żal, mówiąc właściwie — uraza do nieskończoności: za jej kosmiczny ogrom, za pozbawienie mnie szansy bycia przez nią zauważonym... Dusza—wieczna jak pustynia — spoziera w Kosmos niby w przywoływane dzieciństwo, które staje się cudowne dlatego, że radość jawi się bezinteresowna, przyjaźń jest braterską miłością, psoty — hałaśliwą zabawą, a wrogość podobna jest do zapomnienia.