Святлана Белая - Максім Багдановіч — крытык

Рэдактар часопіса Семяноўскі не дружалюбна ставіўся да супрацоўнікаў рэдакцыі «Голос». (Відаць, бачачы ў іх сваіх канкурэнтаў). Таму, пачынаючы з першых нумароў свайго выдання, павёў барацьбу супраць газеты. Метады гэтай “вайны” − усё тая ж хлусня і паклёпы. Амаль у кожным нумары часопіса − ад некалькіх слоў аб «Голосе» і яго супрацоўніках да цэлых артыкулаў.

Рэдакцыя «Голоса» доўгі час не звяртала ўвагу на выпады «Микроскопа». Бо той карыстаўся такой дрэннай рэпутацыяй, што на яго не варта было і абражацца. Але нахабства часопіса выйшла за ўсякія межы. I тады ў № 35 ад 12 лютага 1914 г. «Голос» змяшчае памфлет Максіма Багдановіча “Жоўтыя кветкі”, скіраваны супраць «Микроскопа».

Багдановіч уважліва пазнаёміўся з публікацыямі часопіса за цэлы год. I здзівіўся яго беспрынцыпнасці, нічым не прыкрытай прадажнасці. Часопіс быў тыповым прадстаўніком бульварна-сенсацыйнай “жоўтай прэсы”. Ён спекуляваў на крытыцы беручы пад абстрэл розныя камерцыйныя ўстановы, якія не друкавалі ў ім сваіх аб’яў. Для «Микроскопа» быў важны ранг, сацыяльнае становішча яго кліентаў, а не якасць прадукцыі, якую яны выраблялі. На памфлет М. Багдановіча часопіс адгукнуўся трыма артыкуламі: «Расшаркивающиеся лжецы», «Разоблачили», «По поводу «желтых цветов».

...Раніцай Максім купіў часопіс і здзівіўся. Не, ён ведаў, што «Микроскоп» адразу адкажа на “Жоўтыя кветкі” і паспрабуе яго абліць гразёю. У гэтым ён не сумняваўся, бо добра вывучыў хамільённа-прадажнае аблічча часопіса. Але каб тры матэрыялы у адным нумары... Такога ён не чакаў. Пісалі самыя злосныя пер’і часопіса. Відаць, моцна закранула выступленне Багдановіча, калі сам Семяноўскі ўзяўся за аловак. Ён спрабуе адыграцца, піша, што не вельмі закрануты заўвагамі аўтара. Але чаму тады так старанна абсмоктваецца кожны, нават самы нязначны факт? Рэдакцыя спрабуе такім чынам набыць індульгенцыю? Аде не хапіла ў раз’юшаных апанентау ні фактаў, ні таленту для сур’ёзнага абвяржэння.

Семяноўскага вельмі здзіўляе, з якой стараннасцю і ўважлівасцю Багдановіч вывучаў часопіс. “Крок за крокам удумліва і карпатліва збіраў аб часопісе “факты”, − піша рэдактар, − якія павінны былі яго прывесці ў прах. Гэтая ўважлівасць і добрасумленнасць нам несказана падабаецца. (Нават ідэйны праціўнік адзначаў такую рысу Багдановіча, як скрупулёзнасць).

Але ўдарыла маланка! − працягвае Семяноўскі, − нечаканая, не з хмары і мы застаяіся у цэласці.

Добрасумленнасці у п. Багдановіча хапіла толькі на чытанне часопіса, але гэтае не збянтэжыла «Голос» і ён надрукаваў яго артыкул”.

Семяноўскі піша, што чакаў “убачыць адзнаку грамадскай ролі” свайго скандальнага, нікчэмнага часопіса, але знайшоў іншае. З прынцыповасцю Максім Багдановіч абвінавачвае «Микроскоп» у служэнні капіталу, у яго залежнасці ад грашовага мяшка. I яго словы прыйшліся не па густу Семяноўскаму. Той спрабуе белымі ніткамі залатаць факты беспрынцыпнасці часопіса. Адначасова схіляецца перад прыемнымі яму кяіентамі. I адыходзіць ад галоўнага пытання Багдановіча: “Чаму «Микроскоп» так хутка мяняе тон у адносінах да адных і тых жа асоб?”

Назва рэдактарскага артыкула як нельга лепей падыходзіць да часопіса Семяноўскага. Падладжваючыся да карысных яму людзей, ён узводзіць паклёп на іншых. Заканчваючы «Расшаркивающиеся лжецы» словамі “Мы не настолькі ўражаны матэрыялам п. Багдановіча, каб апусціцца да сур’ёзнай з ім палемікі”, − Семяноўскі пярэчыць сам сабе. Калі б рздакцыйны гонар не быў зачэплены “Жоўтымі кветкамі”, не змясціў бы рэдактар яшчэ дзве публікацыі. Іх аўтары (псеўданімы Дэман і Южанін) недалёка адыйшлі ад свайго патрона па падмене фактаў. А па паклёпу нават пераўзышлі. Асабліва Южанін, які, будучы зусім незнаёмы з Максімам Адамавічам, піша: “П. Багдановіч здзіўляецца, адкуль мы раней ведалі, што М. Мурамцаў — прэм’ер, першы герой-палюбоўнік, а п. Максімава вядомая правінцыяльная артыстка з амплуа маладой гераіні. I што за ўсё цікавей, − гаворыць ён, − напісана гэта у той час, калі новая трупа П. Каралі не паспела яшчэ даць ніводнага спектакля.

Для п. Багдановіча гэта, праўда, вельмі вялікі сакрэт.

Бо чалавек зусім не знаёмы з тэатрам, і, як ён мне сам прызнаўся, быў у тэатры толькі раз і тое 10 гадоў назад”. (Як вядома, Максім Багдановіч выхоўваўся ў сям’і, дзе тэатр вельмі любілі. Бацька, Адам Ягоравіч, у Гродні з’яўляўся прадстаўніком таварыства драматычных пісьменнікаў і оперных спевакоў. Сам Максім Багдановіч не прапускаў ні аднаго значнага спектакля ў Волкаўскім тэатры, аб чым сведчаць успаміны яго сяброў у кнізе “Шлях паэта”.