Джаан Роўлінг: Квідытч скрозь стагоддзі

Сваім веданнем аб зараджэнні квідытча мы абавязаныя занатоўкам ведзьмы Герці Кэддл, якая жыла на баку балота Квірдытч у XI стагоддзі. Да шчасця для нас, яна вяла дзённік, змешчаны сёння ў Музеі квідытча ў Лондане. Урыўкі, прадстаўленыя ніжэй, з'яўляюцца перакладам з непісьменнага саксонскага.

Аўторак. Горача. Гэтая кампанія з іншага боку балота зноў была тут. Гуляюць у дурацкую гульню на мёьлах. Вялікі скураны мяч дагадзіў у маю капусту. Я зачаравала таго, хто прыйшоў яго забраць. Ён мне яшчэ полётае каленкамі назад, парсюк!

Аўторак. Сыра. Была на балоце, збірала крапіву. Ідыёты на мётлах зноў гуляюць. Трохі паглядзела з за ўцёса. У іх новы мяч: кідаюць яго адзін аднаму і спрабуюць засунуць у дрэвы з процілеглых канцоў балота. Глупства, бессэнсоўнае глупства!

Аўторак. Ветрана. Гвеног зайшла на шалю крапівы, затым запрасіла мяне пацешыцца. Скончылася ўсё назіраннем за тым, як гэтыя балбесы гуляюць у сваю гульню на балоце. Гэты вялікі шатландскі вядзьмак з узгорка таксама быў там. Зараз у іх ёсць яшчэ два цяжкіх валуна, якія намагаюцца збіць іх з мёцел. Нажаль, пакуль я глядзела, гэтага не адбылося. Гвеног сказала, што яна сама часта гуляе. Пайшла дахаты з агідай.

Гэтыя ўрыўкі паведамляюць нам шмат больш, чым Герці Кэддл магла бы здагадацца — па-за ўсякай залежнасцю ад таго, што яна ведала назву толькі аднаго дня тыдня. У першых, мяч, угадыўшы на яе капустную градку, быў зроблены з скуры, як і сённяшні Кваффл. Надзьмутыя бурбалкі, якія выкарыстоўваліся ў іншых гульнях на мётлах таго часу, было бы складана прыцэльна кідаць, асабліва пры ветры. У другіх, Герці піша, што гульцы "спрабуюць засунуць мяч у дрэвы з процілеглых канцоў балота" — відавочна, ранні спосаб забівання галоў. У трэціх, яна згадвае папярэднікаў Бладжараў. Надзвычай цікава прысутнасць "вялікага шатландскага ведзьмака" — ці быў ён гульцом у креотценн? Ці яго ідэяй было зачараваць валуны, так каб яны пагрозліва лёталі па полі, падобна камяням у яго роднай гульні? Мы не знаходзім далейшых згадванняў аб гульне з балота Квірдытч аж да XII стагоддзі, калі вядзьмак Гудвін Нінаў узяўся за пяро, каб напісаць свайму нарвежскаму сваяку Олафу. Нінаў жыл у Ёркшыры — што паказвае распаўсюджванне гульні ў Брытаніі за сто гадоў, мінулых з моманту, калі Герці Кэддл упершыню засведчыла яе. Ліст Ніна захоўваецца ў архівах нарвежскага Міністэрства магіі.

Дарогі Олаф! Як справы? У мяне ўсё добра, хоць Гунхільда і падчапіла драконаву слепату. У мінулую суботу мы змаглі нацешыцца гульнёй у куіддыч — і гэта нягледзячы на тое, што Гунхільда не магла быць Хапляцелем, і яе прыйшлося замяніць кавалём Рэдальфом. Каманда з Ілклі гуляла добра, але — куды ім да нас! Мы ўпарта трэніраваліся цэлы месяц і забілі сарок два раза. Рэдальф атрымаў Бладэрам па галаве, з за таго, што стары Угга са сваёй дубінкай быў не занадта хуткі. Новыя бочкі для забівання вельмі добрыя — па тры з кожнага канца, умацаваныя на хадулях. Іх нам дала Уна з гасцініцы. Па выпадку нашай перамогі яна жа цэлую ноч частавала нас бясплатным мёдам. Гунхільда была не вельмі задаволеная маім познім вяртаннем… Мне прыйшлося уварачывацца ад пары гідкіх заклёнаў, але зараз усё ў парадку. Пасылаю з лепшай савой, якую змог дастаць. Спадзяюся, яна зладзіцца.

Мы бачым, які прагрэс адбыўся ў развіцці гульні за сто гадоў. Жонка Гудвіна была Хапляцелем (менавіта нападаюшчым). Бладэр (безумоўна, Бладжар), які ўдарыў каваля Рэдальфа, павінен быў быць адбіты Уггой — відавочна, былым Адбіваюшчым, бо менавіта ён быў узброены дубінкай. Варотамі зараз служылі не дрэвы, а бочкі, усталяваныя на хадулях. Тым не менш, адзін важны элемент гульні ўсё яшчэ адсутнічаў — залаты Снітч. Чацвёрты квідытчны мяч быў дададзены не раней сярэдзіны XIII стагоддзі, і адбылося гэта даволі дзіўнай выявай.

З пачатку XII стагоддзя сярод ведзьмаў і ведзьмакоў была вельмі папулярна паляванне на сніджэтаў.

Залаты сніджэт (гл. мал. 2) у нашы дні з'яўляецца ахоўным выглядам, але ў то час ён быў шырока распаўсюджаны ў Паўночнай Еўропе. Маглы не падазравалі аб існаванні сніджэтаў, шмат у чым дзякуючы іх утоенасці і хуткасці палёту. Маленькі памер сніджэта, яго спрыт у паветры, здольнасць пазбягаць драпежнікаў — усё гэта павялічвала ганаровасць яго паймання. На габелене XII стагоддзя, які захоўваецца ў Музеі квідытча, намаляваны чараўнікі, выляцеўшыя на паляванне. У першай частцы габелена адны паляўнічыя нясуць сеткі, іншыя выкарыстоўваюць чароўныя палачкі, трэція спрабуюць злавіць птушку рукамі. Габелен паказвае, што часта ўдачлівы паляўнічы душыў сніджэта. У заключнай частцы палатна мы бачым узнагароджанне ведзьмака, злавіўшага птушку, мяшком залатых манет. Паляванне на сніджэтаў была забаронена па раду выннікаў. Кожны разумны вядзьмак павінен асуджаць знішчэнне гэтых маленькіх міралюбных птушачак проста забавы дзеля. Больш таго, паляванне, як правіла, адбывалася ў светлы дзень, а гэта прыводзіла да таму, што маглы станавіліся сведкамі палётаў на мётлах. Аднак тагачасная Рада ведзьмакоў не перашкаджвала росту папулярнасці палявання на сніджэтаў. Як мы ўбачым ніжэй, Рада не лічыла гэтую забаву чым та благім. Шляхі палявання на сніджэтаў і квідытча перасекліся ў 1269 году на матчы, наведаным самім раздзелам Рады ведзьмакоў Барбарысам Балттаўном. Мы ведаем аб гэтым з ліста спадарыні Мадэсты Кроллі з Кента яе сястры Прудэнцыі у Абердзіне (гэты ліст таксама захоўваецца ў Музеі квідытча). Паводле спадарыні Кроллі, Балттаўн купіў сніджэта ў клетцы і паведаміў ігракоў, што таму, хто зловіць птушку падчас матчу, заснаваная ўзнагарода — сто пяцьдзесят Галеонаў (адпавядае больш за мільёну Галеонаў сёння. Пытанне аб тым, ці збіраўся раздзел Балттаўн выплаціць гэтую суму, з'яўляецца спрэчным).