Иван Сипаков: Падары нам дрэва

Пакуль што ён яшчэ нічога не баяўся. Страшна яму стала крыху пазней, тады, калі, злаўчыўшыся, падкраўшыся, даланёю накрыў на руцэ, можа, цэлую сотню камароў — ніводзін не ўзляцеў! — а затым старанна, сціснуўшы ад помслівай асалоды зубы, расцёр іх.

Адняў далонь і жахнуўся: уся рука была чырвоная ад крыві — як усё роўна хто парэзаў яе.

— Дык гэта ж мая кроў! — у адчаі закрычаў чалавек. — Мая! Бачыш, колькі яны, гэтыя малечы, тваёй крыві выцягнулі і выпілі? Бачыш?! І калі ад іх не абараніцца, яны ж высмакчуць з цябе ўсю кроў! Усяго цябе высмакчуць. Адна шкурка астанецца. І ты, магутны чалавек, памрэш ад гэтай драбніцы. Памрэш жывы і здаровы. А яны, камары, будуць жыць!

Чалавек спяшаючыся, мітусліва пачаў шукаць, што яму рабіць. Напалоханы, нічога разумнейшага не прыдумаў, як ускочыць у вогнішча.

— Папалю! — зароў ён. — Усіх папалю!

Пакуль таптаўся ў полымі, спяшаючыся знішчыць усіх — да аднаго! — камароў, не заўважыў, што загарэліся штаны, пінжак. Загарэліся чамусьці са спіны. Зразумеў гэта позна, калі пачало прысмальваць ужо нават і цела.

Ён як ашалелы выскачыў з вогнішча і кінуўся качацца па траве, каб збіць з сябе агонь. Агонь то ён патушыў, але ад гэтага яму лепей не стала: штаны знізу згарэлі зусім, а на голых нагах матлялася толькі ашмоцце, пінжак перагарэў на дзве часткі, ад яго асталіся толькі рукавы ды плечы, выгарала ззаду нават сарочка, адкрыўшы камарам паапечаную спіну.

І яны тут жа абселі яе, схавалі, нібы абгарнуўшы сабою, голыя ногі. Кусалі, джалілі, рэзалі, ужо не хаваючыся, не аглядаючыся, — як хацелі.

Яго ж адчай быў бязмежны. Што рабіць? Як абараніцца? Дзе выратаванне?

— Каса! — раптам успомніў ён і загарлаў на ўвесь свет. — Каса! Вось што выратуе мяне!

І праўда, каса — вельмі ёмкая зброя. Чалавек з касою — грозны і абаронены. Скажыце, які дурань будзе нападаць на таго, хто трымае ў руках вострую касу?! Той жа толькі махне ёю — і ў любога пакоціцца галава з плячэй. Але то людзі. А гэта ж камары… — Я пакашу іх усіх!

Чалавек ужо і падбег да касы, ужо і выцягнуў кассё з зямлі, узяў у рукі, пачаў махаць ёю па хмарах камароў…

Аднак тут жа разгублена апусціў лязо долу, змрочна вылаяўся.

Вось ты, такі моцны і непрыступны, стаіш з касою. Не падыходзь — зарэжу! Цябе ўсе, здавалася б, павінны баяцца, абыходзіць бокам — як можна далей ад бяды.

А камары, хоць ты і махаеш касою, не баяцца, яны зноў і зноў налятаюць на цябе, напіваюцца тваёй крыві і ўступаюць месца іншым. Што камарам твая каса?! Для іх яна зусім не страшная. Ці ты махай ёю, ці ты рэж, ніводзін камар усё роўна не трапіць пад яе вострае лязо. Ды і зноў жа, хіба ты будзеш ганяцца з ёю за кожным камаром? Каб адрэзаць яму галаву ці крылы?

Якую галаву, якія крылы?!

Ён са злосцю кінуў вобземлю касу, збольшага абтросся ад камароў і спяшаючыся, стрымгалоў кінуўся назад, да свае машыны — у яго яшчэ была на яе хоць маленькая, але ўсё ж надзея.

І ўсе камары, здаецца, паляцелі ўслед за ім.

Па дарозе ён падабраў кола, якое адвалілася, паднёс яго да машыны, паспрабаваў прыладзіць, прыкруціць назад, але гэта было немагчыма, — яно не звінцілася, а зрэзалася начыста.

Чалавек кінуў яго, піхнуў нагою, яшчэ раз агледзеў машыну, шукаючы, дзе б схавацца ад камароў, але ўбачыўшы, што ў ёй не схаваешся — машына была зусім адкрытая, — сплюнуў на руль і паціху, ужо не спяшаючыся і не зганяючы з сябе камароў, пайшоў па дарозе, па якой, поўны надзей, нядаўна прыехаў.

Чалавек ведаў, што камары заядуць яго, і тым не менш быў спакойны. Ён зразумеў, што змагацца з камарамі не варта, бо ўсё роўна іх не пераможаш.

Можна перамагчы аднаго камара. Можна сотню, тысячу, мільён…

Але ўсіх камароў, увесь народ камарыны не пераможаш.

Хоць чалавек і мацнейшы за камара.