Мефістофель
Хачу быць туттабе слугою,
Тваіх загадаў слухацца заўжды,
Калі ж мы тамспаткаемся з табою —
Дык там паслужыш мне ўжо ты.
Фаўст
Што будзе там, мне клопаты малыя.
Калі жыццё зруйнуецца, тады я
Перасялюся ў новы свет.
Тым часам мне зямля падорыць радасць,
А сонца абагрэе старасць;
Калі ж Яна на мой натрапіць след,
Ёй і ўручу сябе і запавет.
Навошта ведаць, кім я стану,
Ці ёсць каханне там, ці залячу там рану,
Нашто мне знаць, цікаўны госць,
Ці ёсць там верх і ніз ці ёсць.
Мефістофель
Калі ты з рызыкай такой,
Дык дай распіску — і за мной!
Я пакажу табе такія рэчы,
Якіх не ўявіць розум чалавечы.
Фаўст
Чым можаш, чорт, мне быць карысны?
Хіба ж такім, як ты, памысны
Узлёт і веліч нашых спраў?
Ты можаш даць пітва і страў
Ці золата мяшок вялізны,
Якое з рук плыве, бы ртуць,
Гульню, ў якой не выйграюць,
І дзеўку, што цалуе ўсмак,
Вачыма даючы суседу знак,
Мішурнай славы па шынках,
Імгненнай, нібы метэор,
Ці плод, які згніе ў руках,
Ці дрэва, што мяняе ўбор
На дзень па дзесяць раз.
Мефістофель
Не страшны мне такі заказ,
Дзе толькі мой патрэбен спрыт,
Але, мой прыяцель, надыдзе час —
І разгарыцца апетыт.
Фаўст
Калі мяне знясіліць гэта ноша,
Хай будзе смерць — апошняя раскоша.
Калі ты зможаш, — дагаджай
І падмані спакусай прагную вантробу:
Тады ў хвіліну шчасця поўнага няхай
Апошні раз дыхну, спатоліўшы жадобу.
Іду ў заклад.
Мефістофель
Фаўст
Прашу!
Калі імгненню я скажу:
«Цудоўнае, спыніся! — панясу
З сабой у вечнасць я тваю красу!»
Хай гэта будзе мой апошні кліч!
Тады я твой! Закуй у кайданы!
І пад хаўтурныя званы
Пі сатанінскі магарыч,
Са службы звольнены ў мяне.
Апошні раз гадзіннік мой праб’е
І спыніць пошукі мае.
Мефістофель
Падумай лепш, бо чорт не абміне
Умовы нагадаць твае.
Фаўст
Рабі сваё, а мне ўжо не да жарту,
Бо вераломствам я не ўмею жыць.
Калі на рост не выстарчыць мне гарту,—
Тады і чорту я гатоў служыць.
Мефістофель
Ад сёння я, мой любы эскулап,
На ўсіх тваіх гулянках верны раб.
Але для пэўнасці слугі
Скрамзоль пісульку, дарагі.
Фаўст
Педант! Яму кляніся на паперы,
А слову гонару — ніякай веры!
Між тым цыдулкі мне — не ўказ,
Калі я сам ахвотна лезу ў нерат.
Жыццё цячэ сабе наперад,
Дык, можа, сплыў даўно распісак час?
І, можа, слова — дурасці прыкмета?
Фармальнасцю здаецца мне ўсё гэта.
Шчаслівы той, хто мае ў вернасці апору,
Каму не боязна з ахвяр пачаць:
Людзей палохае не вынік дагавору,—
Палохаюць пергамент і пячаць.
З пяра зляцеўшы, слова памірае,
Яно — як плоць бяздушная, нямая,
А сілу толькі воск ці скура мае.
Кажы, злы дух, што ты хацеў бы мець? —
Паперу, мармур, скуру, медзь?
Я грыфелем і долатам пісаць умею
І права выбару табе даю.
Мефістофель
Як можаш ты такую ахінею
У балбатню ўплятаць сваю?
Любы шматок паперы адарві
І падпішыся кропелькай крыві.
Фаўст
Ну, добра, пане чорт, уважу
Цялячую датклівасць вашу.
Мефістофель
Кроў — гэта ж адмысловы сок.
Фаўст
За пакт не бойся, ім я даражу,
Майго жыцця ён вынік, слушны крок,
І я не каюся, што прадаю душу.
Дарма паказваў нораў я амбітны,
Бо ўсё адно з жыцця нічога я не ўзяў.
Абразіў Дух мяне, не выслухаў малітвы
І не адкрыў сакрэт прыродных з’яў.
Разладжаны строй думак і разбіты,
І я навукамі па горла сыты.
Цяпер абраў я іншы шлях жыццёвы:
Я свой запал суцішваць буду,
Да чараў сквапны і гатовы
Таемнаму аддацца цуду.
Дык рынуся ж у вір падзей, прыгод,
У вір жыцця, ва ўспененыя часу воды,
Няхай і боль, і радасці турбот,
Няхай удачы і нягоды
Плывуць бурліваю ракою!
Шукальніку — няма спакою!
Мефістофель
Не буду абмяжоўваць вашых мэт,
Ласуйцеся чым хочаце ў ахвоту,
Лавіце момант асалоды з лёту,
Бярыце ўсё, што пасылае свет,—
Не трэба толькі быць разявай.
Фаўст
Не мне здавольвацца імгненнай славай,
Я не жадаю танных асалод.
Нянавісці хачу, пакутлівых згрызот.
Я не замкну сваіх грудзей для болю,
Што гадавалі прагу да пазнання,
І перажыць сабе дазволю
Ўсе нечаканасці наканавання,
І чалавецтва змеру ўласным духам,
Аддаўшыся і радасцям яго і скрухам,
Зліюся з ім, спазнаю сутнасць ладу
І разам з ім пайду да заняпаду.
Читать дальше
