Daniel Silva - Angielski Zabójca

– Sądzę, że bardzo dużo. Z tego, co od ciebie usłyszałem, wnioskuję, że część skradzionych obrazów pozostaje w rękach Augustusa Rolfego.

– Już nie.

Isherwood dopił wino i zapatrzył się w ogień.

– Chyba nadszedł czas, abyś ty mi coś wyjaśnił, Gabriel. Opowiedz mi wszystko po kolei. I tym razem powstrzymaj się od kłamstw. Jestem za stary, żeby mnie wpuszczać w maliny.

Deszcz wciąż padał. Wracając do galerii, schronili się pod parasolem Isherwooda, niczym żałobnicy w kondukcie. Wcześniej Gabriel opowiedział Isherwoodowi o wszystkim: począwszy od znalezienia ciała Rolfego, a na wybuchu w galerii Wernera Mullera w Paryżu skończywszy. Isherwood uraczył się dodatkowymi dwoma kieliszkami medoca, a jego lekko niepewny krok wskazywał, że alkohol zrobił swoje.

– Shamron… – sotto voce* [Sotto voce (wł.) – półgłosem, cicho.] burknął Isherwood, a w jego tonie zabrzmiała pogarda. – Powinienem był się domyślić, że ten sukinsyn ma coś wspólnego z całą sprawą. Sądziłem, że wreszcie posłali go na zieloną trawkę.

– Zawsze się znajdzie powód, aby go przywrócić na stanowisko.

– Podobno Anna Rolfe to prawdziwa diwa.

– Nieźle sobie radzi.

– Jeśli mogę służyć ci radą, mój drogi, zawsze zakładaj, że ona wie więcej o swoim ojcu i jego kolekcji, niż raczy ci przekazywać. Córki zwykle chronią ojców wszelkimi sposobami, nawet jeżeli uważają ich za skończonych drani.

– Wezmę to pod uwagę.

– Niewykluczone, że chodzi o zwykłą kradzież dzieł sztuki.

– Zostawili Rafaela, a potem wysadzili galerię należącą do człowieka, który zajmował się kolekcją Rolfego. Nie sądzę, żeby to były zwykłe zdarzenia.

– Punkt dla ciebie – przyznał Isherwood. – W tej całej pogmatwanej sprawie możesz wierzyć chyba tylko obrazom.

– Z przykrością muszę cię oświecić, Julian, ale one naprawdę nie potrafią mówić. Zresztą kolekcja znikła.

– Obrazy nie potrafią mówić, lecz ich pochodzenie daje do myślenia. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że Augustus Rolfe traktował swoje zbiory bardzo poważnie. Nawet jeśli zdobył płótna w podejrzanych okolicznościach, z pewnością chciał znać ich pochodzenie. Ono wyjaśnia wszystko.

– A jeśli uda mi się poznać ich pochodzenie?

– Wówczas powiem ci, czy był uczciwym kolekcjonerem, czy też starą świnią, zamieszkałą nad piwnicą pełną zrabowanych dzieł sztuki.

Gabriel zamierzał rozstać się z przyjacielem na Duke Street, lecz Isherwood złapał go za łokieć i pociągnął w kierunku Mason’s Yard.

– Chodź ze mną. Jest jeszcze coś, co powinieneś zobaczyć.

Gdy wchodzili do galerii, Irina momentalnie rozpoznała charakterystyczne oznaki zakrapianego lunchu. Wręczyła Isherwoodowi plik kartek z wiadomościami telefonicznymi i poszła zaparzyć kawę. W gabinecie Isherwood otworzył prywatny sejf i wyjął z niego dwie rzeczy: szkic młodzieńca oraz kopię starego dokumentu. Szkic pokazał Gabrielowi.

– Poznajesz?

– Nie bardzo.

– Modelem byłem ja. Malarzem Picasso. Przywiozłem to z Francji.

– A dokument?

– Dostałem go od ojca na krótko przed tym, zanim wysłał mnie z Baskami. To szczegółowa lista wszystkich obrazów w jego prywatnej kolekcji i galerii, spisana przez niego własnoręcznie. Kopia, rzecz jasna. Oryginał jest w fatalnym stanie.

Wręczył listę Gabrielowi.

– Nie wiem, jak daleko zamierzasz się posunąć, ale jeśli natrafisz na jedno z tych płócien, dasz mi znać, prawda kwiatuszku?

Gabriel wsunął kartkę do kieszeni na piersi.

– Dokąd się teraz wybierasz? – spytał Isherwood.

– Jeszcze nie wiem.

– W Lyonie znajdziesz człowieka, z którym powinieneś zamienić słowo. Pomógł mi, gdy zbierałem materiały do książki. Jeśli Augustus Rolfe miał coś na sumieniu, ten facet będzie o tym wiedział.

Isherwood przejrzał notatnik i podał Gabrielowi numer telefonu.

Za rogiem, między galerią Isherwood Fine Arts i Jermyn Street, stał rover sedan, za którego kierownicą siedział jasnowłosy mężczyzna, słuchający radia. Obserwował marszanda już od pięciu dni. Chodził za nim na jego zakrapiane lunche. Śledził go, gdy ten szedł wieczorem do domu w South Kensington. Udawał nawet potencjalnego klienta, aby zainstalować w jego gabinecie dwa małe nadajniki, emitujące słaby sygnał analogowy na ogólnodostępnych częstotliwościach UKF. Dzięki temu mężczyzna mógł prowadzić nasłuch przez zwykłe radio samochodowe. Dziesięć minut później, kiedy rozmowa w gabinecie dobiegła końca, sięgnął po telefon komórkowy i zadzwonił do Zurychu.

– Nasz przyjaciel wybiera się do Lyonu na spotkanie z profesorem.

Profesor Emil Jacobi uważał się za sumienie Szwajcarii. Był przekonany, że jeśli chce ocalić swoją ojczyznę, najpierw musi ją zniszczyć. Dlatego też poświęcił życie na odgrzebywanie i ujawnianie haniebnych kart historii kraju. Jego wstrząsająca książka Mit wywołała burzę z piorunami, gdyż jej autor odsłonił kulisy rozległych więzi gospodarczych łączących nazistowskie Niemcy i Szwajcarię podczas II wojny światowej. Jacobi opisał, jak szwajcarskie banki przyjmowały zrabowane złoto – także kruszec uzyskany z przetopienia zębów Żydów kierowanych na śmierć w komorach gazowych – i wymieniały je na twardą walutę, za którą Hitler kupował surowce potrzebne do napędzania machiny wojennej. Wnioski profesora Jacobiego poruszyły cały kraj, a on sam został uznany za pariasa swojego narodu. Napisał, że Szwajcaria i nazistowskie Niemcy byli sprzymierzeńcami pod każdym względem, różniąc się jedynie nazwą. Hitler nie zdołałby kontynuować wojny bez pomocy szwajcarskiej finansjery i rekinów przemysłu zbrojeniowego. Gdyby nie Szwajcaria, Wehrmacht poddałby się jesienią 1944 roku. Chciwość bankierów sprawiła, że zgasły miliony istnień ludzkich.

Niedługo po publikacji Mitu życie profesora Jacobiego w Szwajcarii stało się niesłychanie uciążliwe. Grożono mu śmiercią. Podsłuchiwano rozmowy telefoniczne. Każdy jego krok śledzili funkcjonariusze szwajcarskich służb bezpieczeństwa. W obawie o własne życie profesor opuścił katedrę w Lozannie i podjął pracę na Wydziale Historii Uniwersytetu Lyońskiego.

Przez pół dnia Gabriel usiłował wytropić profesora.

Na jego automatycznej sekretarce w domu zostawił dwie wiadomości, a kolejne dwie przekazał wyjątkowo nieżyczliwej kobiecie w sekretariacie uniwersytetu. O wpół do drugiej Jacobi oddzwonił na komórkę Gabriela, żeby wyrazić zgodę na spotkanie.

– Proszę przyjść do mojego mieszkania jeszcze dziś, o szóstej – zaproponował. – Wtedy porozmawiamy. – Potem szybko podał adres i natychmiast się rozłączył. Gabriel zyskał kilka wolnych godzin. W księgarni nieopodal uniwersytetu znalazł francuskojęzyczny egzemplarz Mitu i przez resztę popołudnia czytał książkę w towarzystwie studentów okupujących kawiarnię przy Place des Terreaux.

O szóstej profesor czekał na klatce schodowej apartamentowca przy rue Lanterne. Miał na sobie wytartą marynarkę tweedową; nogawki spodni były ściągnięte spinaczami, aby materiał nie wplątywał się w łańcuch rowerowy. Okulary nasunął na rozczochrane, siwe włosy.

– Witam na wygnaniu – rzekł i zmęczonym krokiem ruszył na górę, do mieszkania na trzecim piętrze. – My, Szwajcarzy, cenimy wolność słowa, pod warunkiem, że nikt nie krytykuje Szwajcarii. Popełniłem śmiertelny grzech dobrego Szwajcara i oto jestem tu, w pozłacanej klatce Lyonu.