Albert Baantjer - De Cock en de wurger op zondag

Het enige verband dat ik zag, was het feit dat de beide vrouwen in de nacht van zaterdag op zondag, na twaalf uur, dus op een zondag, waren vermoord. Die moorden op zondag intrigeerden mij.

Tijdens een bezoek dat ik bracht aan het cafeetje van Smalle Lowietje kwam daar Vader Mattias plotseling binnenstappen. Ik had hem persoonlijk nog nooit ontmoet. Ik kende hem alleen uit de verhalen van de meisjes en wist dat hij in de buurt evangelisch werk deed. Er was voor mij nog nooit aanleiding geweest eens nader kennis met hem te maken. Maar in dat cafeetje, kort na de tweede moord, stak Vader Mattias een preek af. Hij sprak van Gods toorn en van Sodom en Gomorra, twee steden die omwille van hun zedelijk verderf werden verwoest. Als in een flits zag ik een verband. De moorden op zondag, Gods toorn, Sodom en Gomorra en zedelijk verderf. Het verband lag zuiver in de godsdienstige sfeer. Ik begreep dat Vader Mattias dat verband bewust had gelegd en het feit van de beide moorden had aangegrepen als onderwerp van zijn preek. Ik ben zelf godsdienstig opgevoed en ik weet dat predikers graag het verband leggen tussen actuele gebeurtenissen en Gods Woord. Maar ik bleef erover nadenken en ineens viel mij een bijzondere eigenaardigheid op.

De vermoorde prostituees werden respectievelijk Sonja en Gonny genoemd; in deze volgorde. Wanneer men de beide eerste letters van hun namen beziet, valt het op dat ze een treffende overeenkomst hebben met Sodom en Gomorra. Let maar op: So van Sonja voor Sodom en Go van Gonny voor Gomorra.’

‘Waarachtig,’ riep Vledder enthousiast.

‘Het kon,’ zo ging De Cock verder, ‘natuurlijk puur toeval zijn. Maar het was mij te opvallend en ik voelde dat ik in die richting moest blijven doordenken. Ten slotte raakte ik ervan overtuigd dat ik op het goede spoor was gekomen.

Ik moest dus zoeken naar een man met een godsdienstige overtuiging. En dan geen normale man, maar een man met een verziekt brein, een fanaticus, die steunend op voorbeelden uit de bijbel, als een soort executeur van Gods toorn, de hoererij wilde uitroeien. Ik heb in dit verband nog even aan Vader Mattias gedacht. Maar Vader Mattias was geen fanaticus. Hij bleek een eerlijk mens, die gestuwd door christelijke naastenliefde probeerde de vrouwtjes uit de klauwen van de prostitutie te redden. Hij was niet het type dat ik zocht.’

De Cock zuchtte diep. ‘Maar Vader Mattias had een zoon. En zijn naam was Tobias.’ De Cock streek met zijn hand langs zijn gezicht. ‘Toen ik die avond, na de preek, de oude vanuit het cafeetje volgde, zag ik dat hij bij zijn huis aan de Westermarkt werd opgewacht door een wat plomp gebouwde jongeman. De afstand waarop ik hen gadesloeg, was te groot om een juist oordeel over de jongeman te krijgen. Maar de wat gorilla-achtige houding en de manier waarop hij zijn voeten plaatste, gaven mij direct al het gevoel dat er met de jongen iets niet in orde was. Toen ik de volgende dag navraag deed, bleek mij dat mijn gevoelens juist waren geweest. Tobias was niet geheel normaal. Door de gebrekkige ontwikkeling van zijn geestvermogens was hij in de gedachtesfeer van een dertienjarige blijven steken. Ik vernam dat Tobias geheel onder de invloed stond van zijn zeer godsdienstige vader en dat de bijbel het enige boek was dat de oude hem toestond te lezen.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Ik ben geen evangelist,’ zei hij ernstig. ‘Ik mis daarvoor de gave en de overtuiging. Ik weet alleen dat de bijbel een moeilijk boek is. Zelfs voor mensen met een gezond verstand. Vader Mattias maakte in zijn eenvoud een verkeerde veronderstelling. Hij meende dat zijn zoon uit Gods Woord dezelfde troost, vreugde en blijdschap zou putten als hij. Dat was een misvatting.

Vader Mattias had in het verleden een paar maal moeilijkheden gehad met zijn zoon, die zo sterk was als een beer. Er waren gevallen geweest van mishandeling. Daarom hield hij de jongen wat op de achtergrond. Tobias kwam weinig buitenshuis. Hij werkte niet en kreeg ook nooit geld in handen.’

De Cock keek naar de ernstige gezichten van zijn toehoorders. ‘Hoewel ik,’ ging hij verder, ‘in Tobias in feite de man had gevonden die beantwoordde aan de gedachten die ik omtrent de moordenaar had, stond ik toch nog voor een grote moeilijkheid.

Ik werk al jaren in deze buurt en ken de gedragingen van de hoertjes. Zoals jullie weten werden Sonja en Gonny naakt of bijna naakt gevonden. Uit de wijze waarop de kledingstukken waren weggelegd, kon men opmaken dat zij zich vrijwillig hadden ontkleed. Wanneer vrouwtjes uit de buurt zich voor een klant ontkleden, dan is dit een extra gunst, die ook extra gehonoreerd moet worden. Ik weet iets van de prijzen. Bovendien moet een klant bij iedere prostituee vooruit betalen. Hieruit volgt dat de dader over geld moest hebben beschikt. En Tobias had geen geld. Hij kreeg nooit geld in handen.

Ik peinsde mij suf hoe Tobias de beide vrouwtjes voor het ontkleden had kunnen betalen. De enige mogelijkheid was dat Tobias het geld had gestolen. Maar waar en hoe?’ Hij keek naar Vledder. ‘Toen Vader Mattias op het bureau verscheen, begreep ik dat hij aangifte kwam doen van diefstal van geld. Het kon niet anders.’

Vledder knikte. ‘Tot zover is het mij allemaal wel duidelijk, zei hij. ‘Maar nu vanavond. Hoe wist je dat Tobias opnieuw een aanslag zou plegen?’

De Cock zuchtte. ‘Ik wist het niet zeker,’ zei hij, ‘maar het lag voor de hand. Kijk maar eens op de kalender. Het is zondag. En dan nog iets. Voor een nieuwe moord, op dezelfde wijze gepleegd, zou Tobias opnieuw geld nodig hebben. Ik had Vader Mattias op het hart gedrukt zijn geld elke dag te tellen en mij onmiddellijk te waarschuwen, wanneer er weer geld was verdwenen. Nou, vanavond kreeg ik het telefoontje.’

Vledder knikte peinzend. ‘Toch ben ik er nog niet,’ zei hij. ‘Die vertoning met Baps en daarna die ren naar Barbara… hoe… zit het daar dan mee?’

De Cock glimlachte. ‘Denk nu eens goed door,’ zei hij. ‘De beide vorige slachtoffers waren Sonja en Gonny, dus Sodom en Gomorra. Mij verplaatsend in de gedachtesfeer van Tobias, vroeg ik mij af of er in de bijbel nog meer steden voorkwamen die Gods toorn hadden opgewekt en vanwege hun zedelijk verderf werden verwoest. Je weet dat ik jou met dezelfde vraag naar een dominee of priester heb gestuurd. Ik had ook zelf dagenlang in de bijbel gesnuffeld. De enige stad die volgens mij in aanmerking kwam, was Babel of Babylon. Zoals je je zult herinneren bracht ik die bepaalde tekst in een gesprek met Vader Mattias nog even naar voren. Vader Mattias kende die tekst; zelfs zo goed, dat hij precies wist waar die passage in de bijbel was te vinden. Ik kon gevoeglijk aannemen, dat Vader Mattias met zijn zoon wel eens over Babylon, die grote stad, had gesproken.

Uitgaande van Babylon zou het volgende slachtoffer dus een vrouwtje moeten zijn, een hoer, van wie de naam met Ba begon. Ik kende er twee, namelijk Barbara en Baps. Die beide namen stonden ook in de klapper van Vader Mattias, de bron waaruit Tobias putte. Hij kende de klapper uit zijn hoofd.

Om mijn aandacht niet te versnipperen bracht ik Barbara, hoewel onder hevig protest, naar haar ouders terug. Ik hield dus Baps over.’

‘En daarom concentreerde jij je aandacht op Baps,’ vulde Vledder aan. ‘Zij was de enige Ba van Babylon.’

De Cock knikte. ‘Ja,’ zuchtte hij, ‘tot Barbara onverwachts terugkwam. Ik had eraan moeten denken, maar ik dacht dat ze nog veilig bij haar ouders was. Ik had niet gedacht dat ze zo snel zou terugkomen. Zie je, ik had haar min of meer beledigd en ons afscheid was nogal stormachtig. Ik vermoedde dat ze wel een poosje uit mijn buurt zou blijven.’ Hij grinnikte zachtjes. ‘In ons beroep is de vrouw de meest onzekere factor.’

Ans keek hem onderzoekend aan. ‘Ze kwam dus terug,’ zei ze. De klank in haar stem deed De Cock opkijken.